Shavkat ergashevich omonov, xurram esonqulovich karabaev, sherzod baxramdjanovich gulyamov
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.14 rasm. Mikulich bo’yicha oldingi tamponada.
- 1.15 rasm. Lixatshov bo’yicha oldingi tamponada.
- Orqa tamponada
- 1.16.rasm. Voyatshek bo’yicha oldingi tamponada
- 1.18 rasm. Burun orqa tamponadani bajarilish bosqichlari
Ko’p miqdorda yoki oz miqdorda uzoq davom etgan qon ketishi, qon ishlab chiqaradigan sistemaga ta’sir etib, qon ko’rsatkichlarini o’zgartiradi. Juda tez, ko’p miqdorda qon ketishi inson hayotini tugashi bilan yukun topishi mumkin. Davolash. Avval bemor tinchlantiriladi va bo’yin va tanasidagi siqib turuvchi predmetlar (galstuk, belbog’, tor kiyim) dan xalos qilinadi. Bemorga yarim o’tirish holati beriladi. Buyinnig orqa qismiga muz yoki muzdek suv qoyiladi, oyoq kafti ostlariga isitgich qoyiladi. Shundan so’ng burun ichiga 3% li vodorod peroksidga shimdirilga paxta burunning oldingi qismiga kiritilib, burun qanotlari barmoqlar bilan burun to’sig’iga qisiladi. Agar burun qonashining sababi, ya’ni qon qayerdan kelayotganligi ma’lum bo’lsa, qonayotgan maydondagi qon tomir kuydiriladi: 2% li dikain bilan burun to’sig’i shilliq qavati og’riqsizlantiriladi. So’ng qonayotgan maydonga ultratovush applikatsiyasi, uglerodli lazer va krioaplikator yordamida ta’sir ko’rsatadi. Boshqa usullardan kumush nitrat “marvarid” usuli. Kumush nitrat kristalchalari olovda qizdirilgan tugmali zond uchiga olinadi va qonayotgan may- donga surtladi. Qon to’xtatish endoskop ostida qon tomirni elektrokoagulyasiya qilishi eng samarali usullardan hisoblanadi. Agar yuqoridagi ko’rsatib o’tilgan usullar foyda bermasa unda oldingi tampon- ada muolajasi bajariladi. Hozirda oldingi tamponadaning Mikulich bo’yicha, Voyatshek bo’yicha, Lixatshov bo’yicha usullari mavjud. Mikulich bo’yicha oldingi tamponada qilish usuli- buning uchun 60-70 sm uzunlikdagi va eniga 1-1,5 sm bu’lgan uzunlikdagi doka tasma kerak bo’ladi. Pin- sent yordamida levamikol yoki boshqa bir mazga shimdirilgan doka tasma xoana- gacha tiqiladi va zigzaksimon shaklda qat- qat qilib zich joylashtiriladi. Tasma tiqilayotganda tasmaning uchidan 6-7 sm uzoqlikdan ushlanadi, sababi agar tampon halqum shilliq qavatiga tegib ketadigan bo’lsa, qusish refleksi yuzaga ke- ladi (1.14 rasm). Lixatshov bo’yicha oldingi tamponada qilish usuli- bu Mikulich usulini takomillashtirilgan turi hisoblanadi. Bunda tamponni uchiga ip bog’lanadi va bu ip 1.14 rasm. Mikulich bo’yicha oldingi tamponada. burundan tashqarida qoldirib tamponada qilinadi. Shu bilan tampon burun- halqumga tushmasligi kafolatlanishi oshadi (1.15 rasm). Voyatshek bo’yicha oldingi tamponada qilish usuli- buning uchun burun- ning tubiga xalqali tampon tiqiladi, tampon oxirlari esa tashqarida qoladi. xosil bo’lgan xalqa ichiga kichik tamponchalar tiqiladi. Burun boshlig’ini ichida tam- ponchalar qavatma-qavat qilib taxlanmaydi. Shunday qilib burunni ichiga xalqali tampon tiqiladi va shu tamponni ichiga kichik tamponchalar tiqiladi. Shu bilan tampon burun bo’shlig’i shilliq qavatini bosim bilan siqadi. Bu usul boshqa usul- larga nisbatan ayovchi usul hisoblanadi. Tamponchalarni chiqarib olayotganga bu- run shilliq qavatini jarohatlanmasdan chiqarsa bo’ladi. Xalqali tamponni chiqarayotga, tamponning burun qismida turgan yuzasiga ma’lum bitta og’riqsizlantiruvchi vorivositani yuboriladi va 3% li vodorod peroksidini yubori- ladi. Shunda tampon chiqayotganda og’riqsiz chiqadi (1.16 rasm). 1.15 rasm. Lixatshov bo’yicha oldingi tamponada. Oldingi tamponada 48-72 soat burunda turadi. Agar tampon olingandan keyin yana burundan qon kelsa, oldingi tamponada yana qaytib qo’yiladi. Agar shundan keyin ham qon to’xtamasa orqa tamponada qilinadi. Orqa tamponada gemostatik terapiya va burun old tamponadasi samarasiz bo’lgan hollarda burun orqa tamponadasi bajariladi. Buning uchun dastlab bemor burun- halqumning hajmi aniqlanadi, odatda bir- biriga yonma-yon qo’yilgan katta barmoqlarning tirnoq falangalarining o’lchami burun-halqumning hajmiga teng bo’ladi. Hamshira turli hajmdagi kubsimon doka tugunchalar tayyorlanydi, buning uchun eni 1,5-2,0 sm, bo’yi 40-50 sm teng bo’lgan bir nechta doka salfetkalar ustma-ust qo’yiladi va uzunligi 60-70 sm ikki yo’g’on ipak ip bilan zich bog’lanadi (tampon yumshoq bo’lsa qon oqishini to’xtatmaydi). Bog’langandan so’ng iplar soni 4 ta bo’lib, ularning biri kesib tashlanadi, 3 tasi qoldiriladi (1.17 rasm). Burunning qonayotgan tomonida 15-18 raqamli rezina kateter kiritiladi, keyin tilning old 2/3 qismi shpatel bilan bosilib, kateter uchi xoanalardan o’tkaziladi (1.18 rasm). Shunda u halqumda, yumshoq tanglay chodirining orqasida ko’rinishi lozim. Keteter uchilari og’iz-halqumda ko’ringandan so’ng, ularning har biri korsang yoki qisqich yordamida og’iz orqali 4-5 sm tashqariga chiqariladi. Keteter 1.16.rasm. Voyatshek bo’yicha oldingi tamponada: 1- Xalqali tampon; 2- kalta tamponchalar; 3- xalqali tamponni yon tomoni; ПН- burun to’sig’i; БСН- burunni yon devori; ОНХ- umumiy burun yo’li. 1.17. Burun-halqumning hajmini aniqlash uchlariga tugunchaning ikki ipi bog’lanadi (iplar uzunligi 20 sm dan kam bo’lmasligi kerak)(1.18 rasm (a)). Shifokor chap qo’li bilan kateterni va ularga bog’langan iplarning uchini burun orqali chiqarib oladi, bir vaqtning o’zida o’ng qo’lning ko’rsatkich barmog’i bilan doka tugunchani yumshoq tanglayning tilchasi orqasiga o’tkazilib burun-halqumga, xoanalarga zich joylaydi (1.18 rasm(b)). Shunga e’tibor berish kerakki tilsha burun-halqum sohasiga buralib qolishi kerak emas, bo’lmasa tilchani nekroziga sabab bo’lishi mumkin. Orqa tamponadani burun-halqumda ushlab turuvchi bir juft ipak iplari chap qo’l bilan ushanadi, o’ng qo’l bilan zigzagsimon oldingi tamponada bajariladi (1.18 rasm(c)). Burun orqali chiqarilgan ikki ipning uchi burunga kirish joyida o’rnatilgan doka yostiqchaga aylana qilib bog’lanadi. Tamponadani olib tashlashga mo’ljallangan ip esa og’iz orqali chiqarilib, plaster bilan lunjga yopishtiriladi yoki bo’yin sohasiga bog’lanadi. Bu iplar keyinchalik tamponni olib tashlashga xizmay qiladi. Tampon burun- halqumda 24-72 soatgacha saqlanishi mumkin. Ayrim hol- larda tamponada qoshimcha 2-3 kun antibiotiklar, aminokapronat kislota, disinon yordamida namlanib saqlanib turishi mumkin. Bo’lmasa eshituv nayi va o’rta quloqqa asorat berishi mumkin. Burunning orqa tiqmasini chiqarib olishda avval oldingi tiqma olinadi. Buning uchun iplarning uchi kesiladi va oldingi tamponada 3% li vodorod peroksidi bilan namlanadi. Bir necha daqiqa kutiladi, sababi qondan qotgan oldingi tamponlar bo’shaydi va tampon burun shilliq qavatidan bo’shaydi. Oldingi tampon olin- gandan so’ng burun bo’shlig’i yaxshilab rinoskopiya qilinadi, agar qonash belgilari bo’lmasa orqa tamponadani olishga kirishiladi. Bunda og’izdan chiqqan iplarni kuch bilan tortib chiqarib bo’lmaydi, yumshoq tanglayni jarohatlashi mumkin. Qisqich bilan uchinchi ip halqumdan ushlanadi, avval pastga tortiladi va tezlik bi- lan og’izdan chiqariladi. Burundan qon oqishini to’xtatish uchun qo’llangan barcha usullar yordam ber- magan hollarda jarrohlik amali bajariladi. Qonayotgan maydonni kuydirish natija bermaganda burun shilliq parda qavati ostiga 5-10 ml 1% li novokain yuborilib, 1.18 rasm. Burun orqa tamponadani bajarilish bosqichlari a b c Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|