Şimali Abşeron sahilləri başdan-başa qaranlığa qərq olub

 

108

 

Stalin çiynini çəkir: 

 

– Bu cür xəbərdarlıqlar, hər şeydən öncə, öz gücsüzlüyünü etiraf etməkdir. Ümid etmək 

sadəlövhlükdür ki, eləcə də bizi dostlara teleqraf, poçt kimi vasitələrin köməyilə təsir göstərmək 

olar. Mən əminəm ki, bizim dostumuz və müttəfiqimiz ser Uniston Çörçill yaxın günlərdə 

Moskva hadisələrinin nə ilə nəticələnəcəyini bilməyinə, Bakını ələ keçirməyə cəhd 

göstərməyəcək. Bizim İrandakı qoşunlarımızın komandanı təcrübəli komandirdir. Teleqramsız 

da özü yaxşı bilir ki, dövlət sərhədini özbaşına keçən hər hansı silahlı dəstənin öhdəsindən necə 

gəlmək lazımdır. Yeri gəlmişkən, yoldaş Poskrebışev, mənə deyə bilərsinzimi, nə üçün bu 

əməliyyata “Velvet” parçasının adı verilib? Nədir, axı bu adın mənası? 

 

Mənim adımdan Lavrov yoldaşa çatdırın ki, onun yerində olsaydım, bununla çoxdan 

maraqlanardım. 

 

Poskrebışev gedəndən sonra Stalin bir müddət dinməz-söyləməz qəlyanını tüstülədir, sonra 

Jukova yaxınlaşır, düz onun gözlərinin içinə baxaraq deyir: 

 

– Georgi Konstantinoviç, qalmağınızı ona görə xahiş etdim ki, son vaxtlar əhval-ruhiyyəniz məni 

narahat edir. Moskvanın müdafiəsinin həlledici mərhələsində cəbhə komandanının əhval-

ruhiyyəsi heç də diviziyaların sayından az əhəmiyyətli amil deyil... Əyləşin, əyləşin. 

 

– Mən bütün vəziyyət barədə ətraflı məruzə etmişəm. Yenə əvvəlkitək narahatam ki, bizim bütün 

ehtiyatlarımızın cəlb edilmə- 135 sinə baxmayaraq, düşmənin canlı qüvvəsi, tank, təyyarələri 

bizdən iki dəfə artıqdır. Volokolmamsk və Mojaysk istiqamətlərində isə bu üstünlük daha 

böyükdür. Onları heç olmazsa... bir azca möhkəmləndirmək pis olmazdı... Ancaq çox təəssüf, 

əldə bir şey yoxdur! 

 

– Əminəm ki, sizinlə mənim kimi iki adam Şurada haqqında danışdığınız yaxşı və faydalı 

cəhətlərdən daha diqqətəlayiq bir şey düşünüb tapa bilər. Gəlin, Volokolmask və Mojaysk 

istiqamətləri barədə birlikdə düşünək. Bu məni də yaman narahat edir. Bir az baş işlət, Georgi 

Konstantinoviç, bəlkə Rokossovski və Qovoruxin yoldaşlara necəsə kömək etmək imkanı tapa 

bilərik? Əlbəttə, digər istiqamətlərə ziyan vurmadan? 

 

Köln. Kənardan məktəbi xatırladan binaya bir maşın yaxınlaşır. 

 

Əynində parad forması olan Şults qapıya yönəlir. Lakin giriş qapısının qarşısında dayanmış 

keşikçi hərbi təzim edərək, tələsmədən və diqqətlə onun vəsiqəsini gözdən keçirir. İçəri 

keçməzdən öncə, Şults daha iki dəfə bu proseduraya məruz qalır. 

 

Polad tirdədir. Avtomat və tapançadan atəş açmaq üzrə təlimatçının nəzarəti altında məşq edir. 

Nəzəri cəlb etmədən içəri girən Şults maraqla ona tamaşa etməyə başlayır. 

 

– Müəllimlərin hamısı müsbət qiymət veriblər, – deyə Şults bir qədər sonra çamadanını 

qablaşdıran Polada bildirir. – Partlayış işindən baş çıxarmaq hər vaxt karınıza gələ bilər. Elə 

ratsiya da. Ancaq alman dilini öyrənmək sahəsindəki uğurlarınız məni xüsusən sevindirir, – o, 

cibindən qatlanmış bir qəzet çıxarır. – Alın, ucadan bir şey oxuyun. 

 

Qapıdan çıxmazdan əvvəl Polad spartalı qaydasınca çox sadə bəzənmiş kiçik otağını bir daha 

gözdən keçirir. 

 

---

 

109

– Güman edirəm, yazda mən heç olmasa uzaqdan dayınız Əbülfəzi görə biləcəyəm, – deyə Şults 

maşında sözə başlayır. 

 

– Bəs onu necə tanıyacaqsınız? 

 

Cavab vermək əvəzinə Şults gülümsəyir. 

 

– Uzaqdan deyirsiz, özünüz də ümid edirsiz ki, onu sizə mən göstərəcəyəm. Bir-birinə zidd 

fikirlərdir; axı məni orada dərhal tanıyarlar, – deyə Polad beynindən keçənləri ucadan bildirir. 

 

– Düz deyirsiz. – Şults təqdiredici tərzdə dillənir. – Çalışarıq, bu istiqamətdə bir iş görək. 

 

O, maşını hərbi hospitalın qarşısında saxlayır. 

 

– Bu barədə qəzetlərdə yazmırlar. Ancaq nəzərinizə çatdırım ki, alman cərrahları üzdə plastik 

əməliyyatlar aparmaq sahəsində heyrətamiz nailiyyətlər qazanıblar. 

 

– Bizim üçün iki əsas şərt olduqca mühümdür, – deyə Şults cərraha izah edir. – Çalışmaq 

lazımdır ki, o, tanınmaz olsun, eyni zamanda da üzünün yeni cizgiləri ətrafdakılarda rəğbət 

oyatsın. 

 

Cərrah razılıq əlaməti olaraq, dinməzcə başı ilə təsdiq edir. 

 

– İcazənizlə, – deyə Polad cəsarətsiz halda dillənir. – Üçüncü bir cəhət də var, – müharibə 

qurtarandan sonra mən öz normal, yəni indiki görünüşümə qayıtmaq istərdim... 

 

– Mümkündür, – deyə cərrah cavab verir. – Bunun üçün sizin indiki üz cizgilərinizin müxtəlif 

rakuslardan çəkilmiş şəkilləri saxlanılmalıdır. 

 

Hə, bir də gips maska. 

 

– Əlbəttə, qalacaq. Yoxsa siz elə bilirsiz, müharibə hələ çox uzun çəkəcək? – deyə Şults soruşur. 

 

– Məni məhz bu qorxudur, – həkim baxışlarını yayındıraraq cavab verir. 

 

Külək əssə də, bərk çovğundur. Axşamın ala-toranında qarğaların qarıltısı insanın qulağını dəlir. 

Döyüş meydanında yanmış tankların, zirehli maşınların “skeletləri” gözə dəyir. Əsgərlərdən 

ibarət meyityığan qruplar asta-asta buraları dolaşır, üstünü qar basmış meyitləri tapıb götürürlər. 

Hansısa teleqramın mətnini ucadan oxuyan gümrah səs ətrafdakı bu mənzərə ilə tam təzad təşkil 

edir. “U.Çörçill İ.V.Stalinə. Ümumi planlarımızı müzakirə etmək üçün prezident Ruzveltlə 

görüşə yola düşürəm. Vaşinqtondan sizə teleqramla müfəssəl informasiya göndərəcəyəm. 

İcazənizlə, fürsətdən istifadə edib sizə bildirim ki, bütün Britaniya xalqı Moskvanın mətin 

müdafiəsini böyük heyranlıqla izləyir. Sizin parlaq zəfəriniz barədə xəbəri necə bir rahatlıq hissi 

ilə qarşıladığımı təsvir etmək qeyri-mümkündür. Müharibənin kimin xeyrinə bitəcəyini heç vaxt 

bu qədər inamla deyə bilməzdim. Sizə minnətdarlıq və təbriklərimi çatdırıram”. 

 

“İ.V.Stalin U.Çörçillə. Sovet ordusunun uğurları ilə bağlı təbriklərinizə görə minnətdarlığımı 

bildirirəm. Çətinliklərə baxmayaraq, bir an belə şübhə etmirəm ki, SSRİ, Böyük Britaniya və 

ABŞ-ın qüdrətli ittifaqı düşməni məğlub edəcək və biz tam qələbə qazanacaq. 

 

Qəti əmin olduğumu bildirirəm ki, 1942-ci il hitlerizmlə mübarizədə həlledici il olacaq!” Dəfn 

qrupu “A” ordu qrupu qərargahının hələ də yerləşdiyi balaca kəndin kənarında nəhəng bir çala 

---