Şimali Abşeron sahilləri başdan-başa qaranlığa qərq olub
Yüklə 4,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
127
– Deyəsən, bunu da vurdular.
– Lavrov sözünə davam edir: – Mədənləri mümkün qədər tez partlatmaq lazımdır! Əgər nefti almanlara versək, bunu nə müasirlərimiz, nə də sələflərimiz bizə bağışlayar!
Baş nazir Stalindən baş nazir Çörçillə. Tamamilə məxfi. “Bu teleqramla Sizi Sovet hökuməti adından SSRİ-yə dəvət edirəm. Məqsəd Hitlerə qarşı mübarizdə İngiltərə, ABŞ və SSRİ arasında münasibətlər məsələsinin müzakirəsidir. Bu məsələ indi çox kəskin şəkildə qarşıda durur. Fikrimcə, görüşümüz üçün ən əlverişli yer Moskva olardı, çünki mən, hökumət üzvləri və Baş Qərargah rəhbərləri almanlarla mübarizənin bu gərgin çağında oradan uzaqlaşa bilmərik. İmperiya Baş Qərargahı rəisinin gəlişi çox arzuedilən olardı. Görüşün keçirilmə tarixini lütfən özünüz müəyyənləşdirin. İstədiyiniz əlverişli bir vaxt seçsəniz, mən etiraz etməyəcəyəm...” – Səhər yeməyi süfrəsi arxasında əri ilə üzbəüz əyləşmiş Ledi Çörçill teleqramı oxuyur. Kəlmələri xüsusi istehza ilə tələffüz etməsindən görünür ki, mətndə nə isə açıq-aşkar xoşuna gəlmir. – Qəribə məzmunlu, çox qeyri-adi teleqramdır.
– Siz bunu haradan tapmısınız? – deyə Çörçill məyus halda soruşur. – Yataq otağından çıxarkən döşəmənin üstündə gördüm, – Ledi Çörçill fikirli-fikirli cavab verir və təzədən dodaqlarını bir-birinə sıxıb, teleqramı gözdən keçirir. – Baş nazir Çörçillə, – deyə xüsusi ibarə ilə təkrarlayır. – Əgər növbəti teleqram “yoldaş Çörçillə” ünvanlansa, təəccüblənmərəm.
– İkinci cəbhə açılmayınca, çətin ki, məni belə yüksək şərəfə layiq görsünlər, – Çörçill səmimiyyətlə gülümsünür. – Müraciət 159 tərzi xoşunuza gəlmir? Müharibə dövrü üçün “Baş nazir Çörçillə” müraciəti yol verilə biləcək lakonik ifadədir.
– Nədənsə prezident Ruzvelt, müharibə dövrünə baxmayaraq, öz teleqramlarını Böyük Britaniya baş naziri, ser Uinston Leonard Spenser Çörçillə ünvanlayır. Bu “müharibə dövrü, lakonizmi”ndən lap saymazyanalıq qoxusu gəlir. Kimsə mənə demişdi ki, baş nazir Stalinin bütün sözlərində əlavə məna axtarmaq lazımdır.
– Ola bilər, – deyə Çörçill razılaşır və əlini teleqrama uzadır. Ledi Çörçill teleqramı əlindən buraxmadan düşüncəli tərzdə deyir:
– Məsələ təkcə müraciət formasında deyil. Yəni doğrudanmı bu namənin ahəngi Sizin heysiyyətinizə toxunmur? Bu teleqram dəvətdən daha çox, öz böyük tərəfdaşının hüzuruna yollanmaq tələbini xatırladır. Elə həmin dəvət də yetərincə təhqiramiz bir dəlillə əsaslandırılır: Siz Moskvaya gəlməlisiniz, çünki Baş nazir Stalin bərk məşğuldur! Özü də məhz Moskvaya – hansısa bitərəf, daha təhlükəsiz yerə yox. Ona görə ki, baş nazir Stalin məşğuldur və öz öhdəlikləri ilə bağlı Moskvanı tərk edə bilməz.
– Əgər Siz dünən gecə mənim yazdığım cavabı oxusaydınız, görərdiniz ki, heç nə gözdən yayınmayıb. Bəlkə də Siz cavab teleqramının mətnini həddən artıq kəskin hesab edərdiniz. Mən indi təəssüf edirəm ki, onu Sizə göstərməmişəm.
Bu an telefon zəngi Çörçilli diksindirir. 128
Baş Qərargahın telefonudur, – Çörçill narahat halda saata baxıb, tələsik yazı stoluna sarı yönəlir.
Qonaq otağının qapısı döyülür və Brendan Braken içəri girir. Ledi Çörçillə ehtiramla baş əydikdən sonra səhər poçtu qovluğunu baş nazirin stolu üzərinə qoyur.
– Ser Uinston mətni gecə saat dörddə hazırladı, şifrələnməyə beş dəqiqə vaxt sərf olundu. Daha beş dəqiqə də mətni Moskvaya ötürmək üçün, elə bu qədər də oradan teleqramın çatdığı barədə məlumatı qəbul etməyə lazım gəldi, – deyə katib ipə düzülübmüş kimi cavab verir.
– Şifrləməyə cəmi beş dəqiqə? – Ledi Çörçill təəccüblənir. – Görünməmiş sürətdir! Yadımdadır, qızıl sterlinqin islahatları zamanı bir səhifəlik mətni ən adi şifrlənməsinə ən azı qırx dəqiqə vaxt gedirdi. Təəssüf ki, teleqram artıq göndərilib. O sizə həddən artıq kəskin görünmədi ki?
– Surətini saxlamışam, – deyə Braken qovluğu açır. – Budur! Ledi Çörçill mətni ucadan oxuyur:
“Baş nazir, cənab Stalinə baş nazir, cənab Çörçilldən. Əlbəttə, mən Moskvaya gələcəyəm, səfər günün xəbər verəcəyəm”.
O, çaşqın halda vərəqi o biri üzünə çevirir: elə bu?! Telefon söhbətini bitirdikdən sonra nədənsə narahat olmuş Çörçill stol arxasına qayıdır.
– Pis xəbərlər var, – deyir, – almanlar cənub istiqamətində kəskin hücum edib, Don çayını keçmişlər. Eyni zamanda onlar Xəzər dənizi sahilinə, Qafqaz dağlarının ətəklərinə çatıblar. Ən xoşagəlməz əhvalat isə budur ki, onlar Maykop neft mədənlərini ələ keçiriblər.
Əlbəttə, Maykop neftinin köməyilə onlar yanacağa olan tələbatlarını onsuz da ödəyə bilməyəcəklər, ancaq bu, hər halda qüvvələrini artıracaq. Bəli, bəli, artıracaq! Mən təcili surətdə Ruzveltlə əlaqə saxlamalıyam.
Əlbəttə, müttəfiqlərindən narazı qalmaq üçün Stalinin əsası var. Ruslara kömək etmək lazımdır. Onlara münasibətimiz necə olsa da etiraf etməliyik ki, almanların qüvvələrinin böyük hissəsini onlar öz üzərinə çəkməsəydi, Allah bilir, indi bizim aqibətimiz necə olardı?
– deyə Brenden getdikdən sonra Çörçill arvadına izah edir. – Təəssüflər olsun ki, hiyləgər, fırıldaqçı Hitler yenidən öz qətiyyətini toplayıb ilkin planına qayıtmışdır, – indi o, Rusiyanı Qafqazdan ayırmağa çalışacaq...
Yeganə dinləyicisinin üzünün ifadəsi Çörçilli sözünü kəsməyə vadar edir. Yüklə 4,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|