Sizsiz (roman-xatirə) Həyatım ağrıyır (povest-xatirə)
Yüklə 4,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
161 Ancaq o biri tərəfi də var axı: üç aydı ağır xəstə yatır, necə olub ki, Rəsul bir dəfə də imkan tapıb ona baş çəkməyib, Rəsul ki bu səbrin yiyəsi deyil – bircə bu nisgilini özüylə qəbrə aparmazdı anam. Əgər bilsəydi... Bilmədi. Nisgili ürəyində qaldı. Ömrü boyu hamıdan gizli saxladığı bütün başqa nisgilləri kimi bu dərdini də pünhan saxladı. Heç kəslə bölüşmədi. Könlün yenə min dərdinə bir çarə tapılmaz Bir dərdimi ərz eyləyən ol yarə tapılmaz. Axşam qızaran göylərə endikdə qaranlıq Könlüm evini yandıran odlarə tapılmaz. Aşiqlərə sordum dedilər: ey qəmi-pünhan, Gizlin yaradan ağrısı çox yarə tapılmaz. Sonralar mən bu sözlərin acı və böyük həqiqətini öz təcrübəmlə öz qəlbimdə duydum. Doğrudan da, "gizlin yaradan ağrısı çox yarə tapılmaz"mış... Aprelin 1-də: – hələ Nigara deməyək, dəfnə qədər gözləyək; – dedik. Sonra: – Gözləyək, görək moskvalı həkimlər nə məsləhət bilir, – dedik. Daha sonra: – Rəsulun qırxını gözləyək, – dedik, – qoy Nigarın da halı bir az babatlaşsın, – dedik. Günü günə sata-sata həqiqəti ona açmaq saatını yubatdıq, uzatdıq. Axı, heç birimiz öz-özüylə təkbətək daxili söhbətdə belə etiraf etmək istəmirdik ki, anamın halı bir daha babatlaşmayacaq, o, ölüm yatağından heç vaxt durmayacaq... Aprel və may aylarında xəstəliyi zahirən çox da şiddətli deyildi və mənə elə gəlirdi ki, bildiyim amansız hökmü bacılarım bilmir, odur ki,"gözləyək halı bir az babatlaşsın" deyəndə bu təklifdə hər halda bütün başqalarıyçün bir aldanış yox idi. Amma mən bilirdim axı – bir ay qalıb, cəmi-cümlətanı bir ay, üç gün az, beş gün çox, ancaq hər halda bir ay, bircə ay... Və bu bircə ayı, ömrünün son ayını, onsuz da ağır xəstəliklə çarpışmada keçən bu son ayı – vay xəbərilə cəhənnəm əzabına 162 çevirmək olardımı? Mənə elə gəlir ki, həqiqəti anamdan gizlətməklə biz hər halda, düzgün hərəkət etmişdik... Əgər tale onların hər hansı birini bizim vəziyyətimizə salsaydı, bizim qarşımızda duran məsələni qarşısına qoysaydı, onların özləri də məhz bizim kimi hərəkət etmiş olardı – buna əminəm. Biz düzgün hərəkət eləmişdik. Mərhəmətli, şəfqətli hərəkət idi bu. Həqiqəti açsaydıq, nəinki bu bir ay anamçün dəhşətli iztirablar içində keçərdi, bəlkə heç o qalan qısa ömür möhlətini də yarımçıq başa vurardı. Onsuz da az qalmış günlərinin sayı bir xeyli də azalardı. Biz düzgün hərəkət eləmişdik. İnsaflı qərara gəlmişdik. Amma… "Amma hər halda... hər halda... hər halda...". Anamın müsibəti mənim aləmimdə atamın ömür sonuna nisbətən daha faciəvidir. Atam uzun illərin xəstəsiydi, həyatının çırağı hər mehdən titrəyən zəif alov dilimi kimi xəfif- xəfif şölələnirdi, bu od, bu işıq hər an keçə bilərdi. Amma bu keçmənin – bu keçinmənin qəti, amansız vaxt möhləti, dəqiq təqvim mənzili yox idi. Hər an – bu həm sabah, həm bir ay sonra, amma həm də bir il, beş il sonra deməkdi... Əcəlin hədəf seçmə oyunları da çox dolaşıqdır, izahsızdır, atam beşmi – onmu il artıq yaşasaydı, nə biləsən, kim kimi dəfn edəcəkdi – mən onu, omu məni. Xəstəlik atamı ölümə məhkum etmişdi, amma bu edamın günü, saatı, icra vaxtı təyin olunmamışdı – rəmzi ömür pasportu müddətsiz idi... Anamın ömür möhləti isə qəti və dəqiq bildirilmişdi – bir ay. Bircə ay. Üç gün çox, beş gün az – amma bir ay, bircə ay... Bundan ağır da müsibət olar? – Biləsən ki, bir ayın ərzində mütləq, hökmən, qaçılmaz və dəyişməz bir surətdə ən əziz adamını itirəcəksən və bu itkinin qarşısını heç nəylə almaq iqtidarında deyilsən. Əlindən heç nə gəlmir, heç nə sənin
163 ixtiyarında deyil. Gücsüzsən fələyin rəftarına qarşı. Ölüm hökmü-əfvsiz, bəraətsizdir. Labüddür. ...Edama məhkum olunmuşun gündəlik qorxusunu mən indi tam aydınlığıyla dərk edirəm. Bax, hökm yəqin bu gecə icra olunacaq, ya sabah, ya birisi gün, amma mütləq gecə vaxtı… Belə də oldu. Gecə... Səhər – ümid deməkdir. Atam gündüzün günorta çağı keçindisədə, gündüzlər, anam sarıdan nədənsə, nigaran qalmırdım hardansa ürəyimə damımşdı ki, dünyayla mütləq gecə vidalaşacaq... Yuxuda…
Yuxuda dünyayla vidalaşırdım, Dünya gözəl idi, ayrılmaq çətin. Deyirlər yaxşıdır qocalıb ölmək Belədir qanunu kor təbiətin. Dunyadan ayrılmaq çətindir, gülüm, Tez də gəlsə, gec də aparsa ölüm... Müxtəlif yerlərdən, müxtəlif şəxslərdən, tanıdığım və tanımadığım adamlardan çoxlu məktublar, teleqramlar alırdıq. Onlardan bir neçəsini burda vermək istəyirəm. "Əziz Anar müəllim! Bu günlər bütün ədəbi içtimaiyyət, tamam Azərbaycan və Sizin kimi biz də kədərliyik. Rəsul Rza ölümü təkcə ədəbiyyatımızda yox, bütün mənəviyyatımızda heç zaman dolmayacaq bir boşluq yaratdı. Ölüm – yox, bu ona yaraşmır – Rəsul müəllim cild-cild əsərlərdə, ürəklərdə yaşayır və yaşayacaq. Rəsul Rza təkcə Azərbaycan sovet ədəbiyyatının deyil, bütün Şərq ədəbiyyatının sərkərdələrindəndir. Onun haqqında yazmaq mənim kimi azsavadlı adamın işi deyil. Ancaq ürək, məhəbbət Rəsul Rza haqqında elə xoş sözlər deyir ki, o söz, görünür, heç bir dildə hələ yoxdur, bəlkə də heç olmayacaq. Mən Rəsul müəllimin səsi yazılmış qrammofon valı əldə etmişəm. Anam onu qırxına qədər hər gün dinləməyi xahiş etmişdir. Anam ancaq latın hərfləri tanısa da, Rəsul Rza şerlərini ya əzbər, ya məzmununu, çox əksərini bilir. Rəsul Rza, Yüklə 4,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|