148
tökülən yazı...
Qırıb çıxmaq istədim
"olar", "olmaz" çərçivəsindən.
Dedilər yox, yox!
Dəblərə, qaydalara gir!
Vərdişləri, adətləri gözlə!
Sığallı dillə yaz!
...pəncərələr sıxdı məni
uzunsov dördbucaqda göstərib
küçənin evlərlə sərhədlənmiş yarğanını.
...Şəhərimin yaşıllığı
ölçülüb biçilib
salınıb rəqəmlərə.
Dağlar darıxıb göyə qalxıb
dərələr çöküb yerə.
Darıxır insan
hüdudlar, ölçülər içində.
Yayda uzun gündüzlər,
qışda
uzun gecələr içində.
Deyirəm
öləndə atın
ən dərin dəryaya məni,
qaldırıb buludlardan yuxarı
Son yolum uzun,
son mənzilim geniş olsun barı!
Son dəfə onun açıq tabutundakı sifətinə baxıram, bu qədər
tanış, doğma, əziz sifətinə. Sifətinin gözəl, mərd, nəcib
cizgilərinə.
Meh saçlarını tərpədir və ona görə də sifət canlı görünür.
Tabutun qapağını örtürlər; bir də heç vaxt onu görməyəcəm.
Şəkillərdə, fotolarda görəcəm, kinoda, teleekranda görəcəm,
yuxularımda görəcəm, amma bax beləcə – bir əl uzadımında
görməyəcəm, əlimi saçlarına çəkə bilmək məsafəsində
149
görməyəcəm.
HEÇ VAXT. HEÇ VAXT. HEÇ VAXT!
Tabutu qəbrə saldılar. Üstünə torpaq atdıq...
Daş qoydular, suvadılar, güllərin, çiçəklərin altında qaldı.
Milis ora-bura gedir, maşınlara yol açırdı...
Adamlar yavaş-yavaş dağılışırdılar.
...Məni yalqız qoyub
əbədi sükut evində
qayıdanda geri,
açın, taybatay açın
otağımda pəncərələri!
İçimdə bu misraları səslənirdi, başqa misraları döyünürdü:
Qar çox yağsın, az yağsın,
bir vaxt gələcək günəş daha mehriban,
daha canayatan,
dağ-dərələr az duman,
çöl-bayır al-əlvan
olacaq.
Küləklər daha mülayim əsəcək
Hər il belə
qış gedib bahar gələcək
Bu baharlardan biri
mənsiz gələcək,
mənsiz gedəcək
Barı çiçəkli, otlu olaydı yolu
Dağında, düzündə,
bitməyəydi qaratikan kolu.
Belə, dünya, belə!
Gülə-gülə!
Belə vidalaşırdı dünyayla
Belə vidalaşırdı bizimlə.
150
İKİNCİ HİSSƏ
Yenə bu yüz günün qara çərçivəsini qırıb çıxmaq istəyirəm.
81-ci ilin kədərli xatirələrindən ayrılmaq, daha uzaq illərə
qayıtmaq istəyirəm...
Bu yazımın içində bir neçə səhifəni – bir daha geri
dönməyəcək, heç vaxt qayıtmayacaq Keçmişdə yaşamaq
istəyirəm.
Anamın səsini dinləmək istəyirəm...
"Anarım!
Bu gün dörd gündür burdayam, amma səndən heç bir şey
yoxdur. Çox nigaranam, niyə yazmırsan? Bütün bu suallar bura
gələndən mənim yuxumu qaçırdır. Biz lap yaxşıyıq, yerimiz,
otağımız çox gözəldir. Fidan və Təriş bütün günü dənizdədirlər.
Rəsul da onlardan geri qalmır. Mən balkondan onlara tamaşa
edirəm. Bircə dəfə çimmişəm. Ümumiyyətlə, pis deyiləm. Bircə bu
Qara dənizin səsi olmasaydı. Çox heyvərə dənizdir, gecə-gündüz
gurlayır. Yalvarıram ki, aman ver, dəniz, bir az düşünüm, heç
eşitmək istəmir. Bu gecə göy gurladı, ildırım çaxdı, dəniz özündən
çıxdı və Nigar xanım səhərə qədər yata bilmədi. Biz qalan otağın
qapısı və balkonu dəniz tərəfədir, pəncərəsindən isə üstü qıvrım
saçlı meşə ilə örtülü dağlar görünür, dağların başı çox zaman
dumanlı olur. Bu gecəki ildırım da dağlarda çaxırdı. Gündüz hava
isti olur. Moskvadan və başqa yerlərdən xeyli adam var. Amma
mən səni istəyirəm, lap ölürəm sənin dərdindən. Sən isə yəqin ki,
ananı unutmusan. Nə isə, sənə çox başağrısı vermək istəmirəm.
Zemfira xanımın xüsusi kefi necədir? Məndən ona çoxlu salam.
Qoy həvəsi olsa mənə məktub yazsın, görüm necə keçinirsiniz?
...Bilmirəm bağda daha kim var, hər kəs olsa bizimkilərdən,
məndən atəşin Qara dəniz salamı...
…Daha nə yazım. Səbirsizliklə məktubunu gözləyirəm. Səni bu
Qara dənizin dalğalarının sayı, hesabı qədər, meşəsindəki
yarpaqların miqdarı qədər çox sevən "unudulmuş və atılmış"
Anan
151
17 iyul, 1963-cü il. Qaqra".
O il mən Moskva təhsilimin yay tətillərinə Bakıya
gəlmişdim, Buzovnada, bağda qalırdım, atam, anam və
bacılarım isə Qaqraya, yaradıcılıq evinə getmişdilər!
Zarafatyana bir gileylə yazdığı "unudulmuş və atılmış" ifadəsi
vaxtilə yazdığı qəzəlinin misrasından gəlir:
Unudulmuş və atılmış gülü sevda kimiyəm,
Gözlərindən çəkilən bir dəmi röya kimiyəm.
Neyləmişdim, sənə mən, böylə vəfasız çıxdın
Həsrətindən üzülən bülbülü-şeyda kimiyəm.
Hər keçən yolçudan ağlar gözüm əhval sorar,
Hər buluddan su uman bir quru səhra kimiyəm.
Avqustda onlar Bakıya qayıtdı, mən isə təhsilimi davam
etdirməkçün Moskvaya getdim.
"Anarım!..
Yəqin ki, bütün günü Moskvada ayaq vurursan, balaca
ayaqların (42 nömrə) yorulur. Fidan dedi ki, bəlkə sentyabrda
gəldin, əgər gəlsə idin, bir az bağda qalardın. Bağ indi çox
gözəldir, doğrudur, mənim başım çox qarışıqdır, ayın 1-də
gedənlərin tör-töküntüsünü təmizləyirəm, mürəbbə bişirirəm,
badımcan turşusu hazırlayıram, yun yuyuram, hər gün səhər 6-
da durub axşam 11-də yatıram. Təmiz havada işləmək mənə
zərər eləmir. Rəsul da mənimlə qalır. Nə isə görürsən ki,
mənim həyatımda maraqlı, mədəni, mənəvi bir hadisə yoxdur.
Arabir vaxt tapanda kitab oxuyuram və bu mənim yeganə
mənəvi qidam olur. Sizin üçün çox darıxıram. Başqa bir
intizarım yoxdur. Siz necəsiniz? Məndən Zemfiraya və bütün
tanışlara – Erlona, Herlona, Neylona, Seylona, Draça, Vraça,
və i. a. salam söylə.
Öpürəm səni milyon kərə.
Buzovnaqrad Villa R. R.
Nigar
4 sentyabr, 1963-cü il"
Dostları ilə paylaş: |