Sof2007-Azeri doc
Yüklə 5,06 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bunun baş verməsinə nə mane olur
- 18. İnsanlardan ağıllı kompüterlər
- Bunun baş verməsinə nə səbəb ola bilər
- Hansı müsbət nəticələr ola bilər
- Hansı mənfi nəticələr ola bilər
- 19. İntellekti artıran süni mikroblar
Ümumdünya BMT Assosiasiyaları Federasiyası, Minilliyin Layihəsi 2007 Gələcəyin Durumu 110 Elektron-təlimlər təhsilin daha da demokratikləşməsinə kömək edəcək, daha çox insanın ondan istifadə etmək imkanı olacaq, hər tələbəyə düşən maliyyə və ekoloji xərcləri və nəticə etibarilə yoxsulluğu azaldacaq, elm və mədəniyyəti populyarlaşdıracaq, öyrənmənin ləzzətini artıracaq, təhsil müəssisələri arasında informasiya mübadiləsini asanlaşdıracaq, və yeni təhsil metdodları açacaq. O həmçinin sifarişlə iki nəfərlik şəxsi təlimlərin keçirilməsinə gətirib çıxaracaq və biliklərin əldə olunmasını asanlaşdıracaq, sürətləndirəcək, daha fərdiləşdirəcək, virtulallaşdıracaq və qloballaşdıracaq. Ehtimal var ki, virtual və süni dünyalarda təhsil imkanları, həmçinn tədris vasitələri davamlı şəkildə təkmilləşdiriləcək. İnteraktiv obyektlər və ya 3-ölçülü holoqrafik video yazılar müəllimlərə dərsləri kasıblar da daxil olmaqla hamıya göndərməyə imkan verəcək. Maliyyələşdirmələrin müvafiq səviyyələri və Tədqiqat və Təkmilləşdirmənin təhsilə xüsusi əhəmiyyət verməsi (təkcə “oynamaq” yox) bu proqramın irəliləməsinə səbəb ola bilər. Ola bilsin ki 2030-cu ilədək texnologiyaların sürətləndirilməsi elə bir nöqtəyə çatacaq ki, seçilmiş insanlar beyinlərinə bilavasitə yükləmələr edilməklə və ya yeni nanotexnoloji tətbiqatların köməyilə təhsil alacaqlar, və kasıb ərazilərdə yaşayan insanlar 3-ölçülü virtual reallıq müəllimlər və “köhnə üsulla” – qulaq asmaq və yadda saxlamağa çalışmaqla razılaşmalı olacaqlar. Canlı müəllimlər ən qeyri-effektiv və bəlkə də ən qeyri-səmərəli tədris vasitələridir; süni konstruksiyaların mövcudluğu günü-gündən daha da normal hala çevriləcək. Bunun baş verməsinə nə mane olur? Kök salmış inhisarlar, təhsil sisteminin ətalətliliyi, yüksək sürətli İnternetə malik kompüterlərdən istifadənin olmaması, təhsilə kifəyət qədər dəyər verməyən hökumətlər və digər institutların mövcudluğu, və informasiya mübadiləsində əməkdaşlığın azlığı elektron-təlimlərin həyata keçirilməsinə əngəl törədə bilər. Hansı mənfi nəticələr ola bilər? Bu proqram uzaq ictimaiyyətlər üçün faydalı bir vasitə olsa da, insanla üz-üzə təhsilin əvəzini verməyə bilər. Müəllimlərin şəxsiyyəti və şəxsiyyətlərarası əlaqələr təhsil prossinin mühüm bir hissəsidir; elektron-tədris şəxsi fərqləri nəzərə almaya bilər. Təhsil təkcə informasiya mübadiləsindən ibarət deyil. Kasıb ərazilər elektron-müəllimləri əldə etmək imkanı olmaya bilər, bu isə bilik fərqlərini əbədiləşdirər. 18. İnsanlardan ağıllı kompüterlər 2030-cu ildə mexanizmlər hər mənada insanlardan “ağıllı” olacaq. Bu başlanğıcla təhsil və öyrənmənin rolu və metodları hər yerdə yenidən qiymətləndiriləcək 18 . Bunun baş verməsinə nə səbəb ola bilər? Rey Kursveylin proqnozlarına görə, Mur Qanunu, 2029-cu ilədək süni intellektin insan intellektinə çatacağının bir göstəricisidir. Əslində, İnternet artıq insandan “daha ağıllı” bir kompüterdir; əlbəttə ki bu “ağıllılığın” hansı məna daşıdığından asılıdır. Əgər “daha ağıllı” sözü xüsusi funksiyalar yaddaşına aiddirsə, onda İnternet artıq fərdi insan beynini ötüb keçib. Süni həyat və nanotexnologiya sahələrində baş verən irəliləyişlər davam edəcək, və ehtimal var ki kompüterlər Türinq sınağından keçəcək və sadə informasiya emalından daha çox şeylərə nail olacaq. 2030-cu ilədək bu və digər ssenarilərin həyata keçirilməsi 18 RT Delphi istinadları: Süni İntellekt Spesifiklik İnstitutu, www.singinst.org/overview/whatisthesingularity; Nik Bostrom, “Kompüterlər İnsanlara Kələk Gələndə”, Fyuçers 35(7) (2000), səhifələr: 759–64; Reymond Kursveyl, “Şəxsi Kompüterim məndən ağıllı mı olacaq?” Time, 19 İyun 2000. Ümumdünya BMT Assosiasiyaları Federasiyası, Minilliyin Layihəsi 2007 Gələcəyin Durumu 111 ənənəvi məktəblərə və insan müəllimlərə olan tələbi aradan qaldıracaq. Əgər fövqəl- insan, yəno Süni İntellekt meydana gəlsə, bu obyektlər də təhsilin bəzi formalarına ehtiyac duyacaq, lakin çox güman ki bu, öyrənmə faktları, sosial qarşılıqlı əlaqələr, fiziki dünyayla əlaqələr, və uşaqlıqdan yetkinliyə doğru böyümək şərtləri altında öyrənmədən kəskin şəkildə fərqlənəcək. Hansı müsbət nəticələr ola bilər? Bu proqram insan inkişafını artıra və bəşəriyyət tərəfindən yaradılmış ən yaxşı alət vasitə və ya birgə vasitə kimi nəzərdən keçirilə bilər. Süni İntellektin və insan intellektinin mikro- qurğulara doğru inteqrasiyası öyrənmənin effektivliyini və işin xassəsini artıracaq, və təhsil və öyrənmə metodlarını əsaslı şəkildə dəyişəcək. Bu emaletmə gücü insanlarınkından daha fərqli “düşünmə” tərzləri hasil edə və reallığı dərk etmək üçün müxtəlif amillərin müştərək şəkildə nəzərdən keçirilməsini təmin edə bilər. Bunun baş verməsinə nə mane olur? Kompüterlər “ağlımızı” ancaq bir mənda ötüb keçə bilərlər. Lakin onlar heç vaxt fərdlərin digər öyrənmə sahələri ilə rəqabət aparmağa qadir ola bilməzlər. Məsələn fərdlərin maraqlarının məskən saldığı emosional və sosial sahələrlə. Bizim idarə etmək bacarığımıza üstün gələcək robotlar və kompüterlərdən qorxan, və ya belə kompüterlərin güclü şər qüvvələr tərəfindən istifadə olunacağına inanan insanlar tərəfindən buna əks reaksiya verilə bilər. Bu məqsədə nail olmaq istəyinin puça çıxması proqramın gələcək inkişafına əngəl törədə bilər. Çünki bəziləri güman edirlər ki istənilən halda insanlardan daha ağıllı kompüterlər düzəltmək mümkün deyil. Fiziki, psixoloji, sosial və emosional sahələrin bilikləri və intellekti təqlid oluna bilər, düşünmə intellkti isə təqlid oluna bilməz. Və əgər olunsaydı, buna kim inanardı? Hansı mənfi nəticələr ola bilər? Bu İşsizliyi artıra və bəşəriyyətin 2 hissəyə - “texnoloji cəhətdən irəliləmişlər” və “təbiilər”-ə bölünməsinə gətirib çıxara bilər. Bu isə süni intellektin inkişafında və onun bilavasitə insanlara tətbiq olunmasında daimi bir narahatçılıq deməkdir. Gələcək “qeyri-bərabər şəkildə paylaşdırılılması” – bəzi seçilmiş insanların digərlərindən qabaq faydalanması davam etsə də, nəticələr texnologiyanın idarə olunmasında iştirak edən insanların xeyirxahlığından asılı olacaq. Biz fövqəl-insan intellektini olduğu kimi qəbul eləməyə bilərik, xüsusilə ona görə ki, o paylana bilər və tədricən insanlar özləri dərk etməzdən əvvəl bəşəriyyəti idarə edən intellekt maşınlarının elmi fantaziya təsvirinə aparıb çıxaran vahid qavranılan məfhumda əks olunmaya bilər. 19. İntellekti artıran süni mikroblar Beyində birgə yaşayan və sinir fəaliyyətini artıran yeni mikrobların genetik kodları yazılıb 19 . Bunun baş verməsinə nə səbəb ola bilər? 19 RT Delphi istinadları: Antonio Reqalado, “Bioloqun Məqsədi Ekskoriasiyadan Həyat Yaratmaqdır”, Wall Street Jurnalı, 29 İyun 2005; Deyvid A. Relman, “İnsan Bədəni Mikrobial Müşahidə Məntəqəsi kimi”, Neyçr Genetiks 30 (2002), səhifələr: 131–33; Maykl Pardi, “Bağırsaq Mikroblarının Əməkdaşlığı Bədənə Qidadan Enerji Hasil etməyə, və Onu Piy kimi Saxlamağa Kömək edir”, press reliz, Tibb Məktəbi, Vaşinqton Uiversiteti, Seyn Luis, 12 İyun 2006. Yüklə 5,06 Kb. Dostları ilə paylaş:
|