Sof2007-Azeri doc
Yüklə 5,06 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ekologiyaya dəyən hərbi ziyanın qarşısının alınması və ya təmir edilməsi
Ümumdünya BMT Assosiasiyaları Federasiyası, Minilliyin Layihəsi 2007 Gələcəyin Durumu 117 Qrafik 24. 2070-2100-cu illər və 1961-1990-cı illər arasında HadGEM1 A1B Temperatur Fərqləri (qlobal mean=3.40C) Mənbə: Met Office tərəfindən təmin edilmiş bütün hüquqların qorunduğu Crown məlumat bazasından götürülərək adaptasiya edilmişdir. (təsvir ağ-qara versiyada düzəldilib) Ümumdünya BMT Assosiasiyaları Federasiyası, Minilliyin Layihəsi 2007 Gələcəyin Durumu 118 Ekologiyaya dəyən hərbi ziyanın qarşısının alınması və ya təmir edilməsi BMT-nin verdiyi məlumata əsasən, son 20 ildə baş vermiş münaqişələrin yarısı “yenidən baş verən münaqişələr” – yəni sülh müqavilələrindən sonra 5 il ərzində yenidən meydana gələn münaqişələr olub. Bunların çoxu ekoloji səbəblərdən baş verib. Münaqişə baş vermiş ərazilərdə ekoloji tənəzzül və silahlı artilleriyanın təhlükəli qalıqları cari və gələcək nəsillərin yaşamaq üçün zərurui olan vasitələrini və sağlamlıqlarını təhlükə altında qoya, və uzunmüddətli sülhə əngəl törədə bilər. Ekologiyanın hüquqlarını qorumaq üçün Cenevrə Konvensiyalarına “təbiət Fəsli” daxil edilməlidir. Hərbi qüvvələr münaqişə baş vermiş ərazilərdə yenidənqurma işləri stabilliyi təmin etmək üçün ekoloji bərpa işlərində, həmçinin münaqişənin baş verməməsi üçün ekoloji təsirlərin azadılmasında yaxından iştirak edəcək. Nəticə etibarilə hərbi planlaşdırmada və münaqişədən sonra həyata keçirilən fəaliyyətlərdə ekoloji aspektlər ciddi şəkildə nəzərə alınmalıdır. Böyük Britaniya Müdafiə Nazirliyinin verdiyi məlumata əsasən nanotexnologiya, İkinci dünya müharibəsindən qalmış silahlar, hərbi hdirolokasiya stansiyaları, və volfram və onun ərintilərindən törənə biləcək potensial riskləri hərbi fəaliyyətlərlə bağlı sabitlik məsələləri kimi müəyyən edir, və Nazirlik münaqişə, təhlükəsizlik və sabit inkişaf arasında əlaqə olduğunu təsdiqləyir 20 . 2007-ci ilin Aprelində BMT-nin Təhlükəsizlik Şurası öz tarixində ilk dəfə olaraq ekoloji amillərin təhlükəsizlik təsirləri müzakirə edib. Bəzi ölkələr iddia edib ki bu bu məsələ Təhlükəsizlik Şurasında müzakirə edilməməlidir. AB, Peru, Panama, və Papua Yeni Qvineya (Sakit okeanında yerləşən kiçik ada-ölkələrin başçıları) bu təşəbbüsün tərəfdarları arasında idilər. “Kiçik ada-ölkələrin və onların əhalisinin üzləşdiyi təhlükələr heç də digər ölkələrin üzləşdiyi silahlar və bombaların törətdiyi təhlükələrdən zəif deyil” – Papua Yeni Qvineyanın Səfiri Robert Quba Ayisi qeyd edib. İqlim dəyişikliyinin bəzi aspektlərinin hərbi sistemlərə və əməliyyatlara göstərdiyi birbaşa təsirini müzakirə edən bir qrup yüksək-vəzifəli ABŞ hərbi zabitləri və milli təhlükəsizlik mütəxxəssisləri xəbərdarlıq edirlər ki “iqlim dəyişikliyi onsuz da kritik vəziyyətdə olan həyat səviyyəsini ciddi şəkildə kəskinləşdirə bilər…bu isə bütün dünyada siyasi qeyri- stabilliyə və ölkələrin iflas olmasına səbəb ola bilər…Meydana gələn xaos vətəndaş müharibələrinin, soyqırımların baş verməsi və terrorizmin artması ilə nəticələnə bilər” 21 . Yeni milli təşəbbüslərə ekologiyanın mühafizəsi, ziyanların azaldılması (təbii fəlakətlərdən sonra), qarşısının alınması və hazırlılıq, həmçinin beynəlxalq müqavilələrə əməl etməyə köməyin göstərilməsi üçün Hərbi qüvvələrin cəlb olunması günü-gündən artır. Münaqişədən sonra sağlamlığa və ekologiyaya dəyən bir çox təsirlərin qiymətləndirilməsi və həmçinin öhdəliklərin müzakirələri həyata keçirilir. Bəzi Ənənəvi Silahlar haqqında Konvensiyanın Müharibənin Partlayıcı Qalıqları üzrə V Protokolu 2006-cı ilin Noyabrında, demək olar ki qəbul olunandan 3 il sonra qüvvəyə minib. Protokolun şərtlərinə əsasən Tərəflər, döyüş əməliyyatları qurtarandan sonra ən qısa müddət ərzində “partlamamış artilleriya silahları və ya tərk edilmiş partlayıcı artilleriyanın qeydə alınması və təmizlənməsi, ərazidən kənarlaşdırılması və məhv edilməsi üçün islahedici tədbirlər” həyata keçirməlidirlər. Və bütün bunlar onların ərazini nəzarətdə saxlayıb saxlamamalarından, cəlb edilmiş bütün tərəflərlə birbaşa və ya dolayı yolla təcili və dəqiq informasiya mübadiləsi yolu ilə əməkdaşlıq edib etməməsindən asılı olmayaraq həyata keçirilməlidir. Protokol əks-qüvvəyə malik deyil. Mina Əməliyyatları Layihəsi 20 Sabit İnkişaf Hesabatı 2005. Böyük Britaniya Müdafiə Nazirliyi, Sentyabr 2006. 21 Milli Təhlükəsizlik və İqlim Dəyişikliyi Təhlükəsi. CNA Korporasiyası, 2007. Ümumdünya BMT Assosiasiyaları Federasiyası, Minilliyin Layihəsi 2007 Gələcəyin Durumu 119 Portfoliosu 2007 aşkar edib ki, müharibə nəticəsində sorğu keçirilmiş 29 dağıdılmış ölkədən və ya ərazidən 26-sı kasset bombaların və digər partlayıcıların qalıqları ilə əhatələnib. V Protokol qüvvəyə minmədən öncə baş vermiş münaqişələrin nəticələri ilə məşğul olmaq üçün 2007-ci il Layihələri Partlamamış silahlı artilleriyaları diqqət mərkəzinə alıb. 2008-ci iləcən ekoloji ziyanlar və vətəndaş tələfatları ucbatından qalıq hərbi ehtiyatları qadağan etmək və bu hərbi ehtiyatların nəticələri ilə işləmək üçün sistem yaratmaq üçün qanuni cəhətdən məcburi beynəlxalq vasitənin işlənib hazırlanması təklif olunub. Bəzi ölkələr artıq kasset bombaların istehsalı, istifadəsini, satışı və daşınmasını məhdudlaşdırmaq üçün nizamnamələr hazırlayıb. Bəzi mütəxəssislər iddia edirlər ki, “insan orqanizmini müvəqqəti olaraq sıradan çıxaran qazlar” kimi “ölümə səbəb olmayan” maddələrin, döyüş meydanında istifadə olunması kimyəvi silahlar haqqında müqaviləni pozacaq, çünki onlar zəhərli kimyəvi maddələrdir. Müqavilənin istisnaları altında hansı kimyəvi maddələrə icazə verildiyinin aydınlaşdırılması zəruridir. “Bioloji silahların təhlükəsi günü-gündən artır və bizim həyata keçirdiyimiz əks tədbirlərə baxmayaraq artmağa davam edəcək”, Stenford Universitetinin biofiziki və Biofizika Cəmiyyətinin sabiq prezidenti Stiven Blok xəbərdarlıq edib. SİMAD-ın (Kütləvi Dağıdıcı Vahid Fərdlər) ehtimalları günü-gündən artmaqdadır. Genişlənən gene-sintez sənayesiniə nəzarət həyata keçirilmir, və universitetlərdə və özəl laboratoriyalarda mübahisəli (ziddiyyətli) eksperimentlərə rəhbərlik könüllü və qeyri-müntəzəm şəkildə həyata keçirilir. Alimlərin bioterrorizm və sintetik bioloji silahların əleyhinə mühafizəni artırmaq üçün hansı yanaşmanın yaxşı olacağı haqda hələ də mübahisə aparmalarına baxmayaraq, onlar GMO-ların təsadüfi və düşünülmüş şəkildə buraxılmasına əngəl olmaq üçün təcili və möhkəmləndirilmiş beynəlxalq nəzarətin zəruri olduğu fikrində ümumi razılığa gəlirlər. Elmdən bu şəkildə sui-istifadənin qarşısını almaq üçün, təhlükəsizlik təşkilatlarının elmi ekspertizasını gücləndirmək və kəşfiyyat idarələri üçün müstəqil Elm və Texnologiya məşvərətçi Komitəsi təsis etmək, həmçinin beynəlxalq elmi birliklər daxilində ümumi mədəniyyət və məsuliyyət haqqında məlumatlılığı təşviq etmək vacibdir. YUNESKO Elm və Texnologiya strategiyalarının qurulmasında əxlaqi və insan haqlarını nəzərə almaları məqsədilə beynəlxalq əxlaqi prinsipləri müəyyən edən bəyannamə layihəsi nəşr edib. Texnologiya ilə əlaqəli yeni məhsulların hasili, diaqnostik təhlillər, tibbi terapevtika, və rekativlər, həmçinin protokolları idarə etmək üçün standartlara ehtiyac var. Nüvə, bioloji və kimyəvi silahların əks-tədbirlərini təkmilləşdirmə tədbirlərinə daxildir: • Nüvə Maddəsinin Fiziki Mühafizəsinə dair Konvensiyaya düzəlişlərin qəbul edilməsi; • 2007-ci ilin İyulunda qüvvəyə minmiş Nüvə Terrorizmi Aktlarının Qadağan olunmasına dair Beynəlxalq Konvensiya; • Bio-təhlükəsizlik rekkomendasiyaları və alimlər üçün idarəetmə kodları; • 2006-cı ilin Fevralında qəbul edilmiş Kimyəvi Maddələrin İdarətməsi üzrə Strategiya; • mövcud nizamnamələrin davamlı qiymətləndirilməsi. Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentlik, həssas nüvə maddələrinin vaxtında izlənilməsi ehtimalını artırmaq və onların qeyri-dinc məqsədlərlə istifadəsinin qarşısını almaq məqsədilə birbaşa peyk informasiyasından istifadə etməklə nüvə qurğularına nəzarəti həyata keçirmək üçün qlobal şəbəkə qurur. Yüklə 5,06 Kb. Dostları ilə paylaş:
|