Sof2007-Azeri doc
Yüklə 5,06 Kb. Pdf görüntüsü
|
Ümumdünya BMT Assosiasiyaları Federasiyası, Minilliyin Layihəsi 2007 Gələcəyin Durumu 115 İqlim dəyişikliyinin milli və beynəlxalq təhlükəsizlik nəticələri və ekoloji tənəzzül münaqişələrin qarşısının alınması üçün strateji müdaxilələrə ehtiyac duyan məsələlər kimi hökumətlər, korporasiyalar, QHT-lər, akademik institutlar, və beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən rəsmi forumlarda geniş şəkildə təsdiqlənir. Qlobal istiləşmənin artan elmi sübutları, fövqəladə hava halları, və təbii fəalkətlərin sayı və intensivliyi, istixana qazlarını azaltmaq, daha yaxşı nəzarət sistemləri və modellərinin qurulması, və iqlim dəyişikliyinin təsirlərinin öhdəsindən gəlmək məqsədilə erkən xəbərdarlıq, zəiflətmə, və uyğunlaşma sistemlərinin işlənib hazırlanması strategiyaları üçün yeni qaydaların meydana gəlməsinə təkan verib. Daha ciddi zəiflətmə və uyğunlaşma tədbirləri görülməsə, iqlim dəyişikliyi, suyun səviyyəsinin düşməsi və digər ekoloji amillər səbəbindən kütləvi miqrasiyalar və münaqişələr qaçılmaz olacaq. Hal- hazırda, sayları 2010-cu ilədək 50 milyonu, 2050-ci ilədək isə 200 milyonu keçəcəyi gözlənilən Ekoloji qaçqınların öhdəsindən gələcək adekvat beynəlxalq sistem və ya struktur mövcud deyil. Ekolji məsələlər “təhlükə çoxaldıcılarıdır”. Bir çox münaqişələr ekoloji cəhətdən ən qeyri- sabit regionlarda meydana çıxır, və bununla da belə fikir meydana çıxır ki ətraf mühit və münaqişələrə eyni vaxtda cavab vermək lazımdır və onlardan biri digərinin pisləşməsinə səbəb olur. Çoxtərəfli ekolji müqavlələrin ratifikasiyasının getdikcə artması və İSO 14001 standartlarının qəbul olunması ekolji idarəetməni qlobal şəkildə inkişaf etdirir. ÇEM-in hazırlanması və onun qüvvəyə minməsi arasındakı vaxt və həmçinin onun yüksək dərəcəli ratifkasiya olunmasına qədər keçən vaxt əhəmiyyətli dərəcədə qısalır. Beynəlxalq diqqət mövcud olan müqavilələrin effektivliyini artıran yeni ÇEM-lərin hazırlanmasına yönəlib. ÇEM-lər çox vatx milli iqtisadi və ya siyasi maraqlarla münaqişəyə girir. bu da beynəlxalq konvensyalara uyğun gəlməməyə, beynəlxalq orqanlarla əməkdaşlığın kifayət qədər olmamasına və bir çox beynəlxalq konvensiyalarla əlaqədar danışıqların durğun vəziyyətə gəlib çıxmasına səbəb olur. İxtilaflar əsasən istixana qazlarının emissiyasının dayandırılması strategiyaları, nüvə silahının yayılmaması, ekoloji dəyişikliyin təhlükəsizlik aspektləri və kosmik təhlükəsizlik məsələləri ilə əlaqədar olur. İnstitusional strukturları, sazişlər arasındakı əlaqələri, həyata keçirməni təkmilləşdirmək üsullarının vasitəsilə beynəlxalq ekoloji idarəetməni və ekoloji cəhətdən doğru idarəetmə məqsədilə beynəlxalq prinsipləri və sistemləri möhəkmləndirmək cəhdləri günü-gündən artır. Ekoloji dəyişiklikləri ölçmək məqsədi daşıyan analitik vasitələrin sayı, dəqiqliyi və həcmi sürətlə artır. Yeni beynəlxalq təhlükəsizlik orqanları yaradılıb və digərləri ekoloji cinayətlərə qarşı aparılan qanuni əməliyyatlara kömək etmək təklifini irəli sürüblər. Bəzi varlı ölkələr çirkləndirici sənayeləri kasıb ölkələrə ixrac edirlər, yəni ekoloji strategiyaları dəyişməmək üçün iqtisadi səbəblər mövcuddur; nəticə etibarilə inkişaf etməkdə olan ölkələri ekologiyaya zərər vurmayan fəaliyyətlər həyata keçirməyə meylləndirmək üçün dah ciddi səbəblər lazımdır. Hər halda Hindistan və Çin kimi ölkələrin ölçüsünü və təsirini nəzərə alsaq strategiyaların dəyişilməsi üçün ölkələrə beynəlxalq təzyiqin göstərilməsi qaçılmazdır. Ümumdünya BMT Assosiasiyaları Federasiyası, Minilliyin Layihəsi 2007 Gələcəyin Durumu 116 Daha yaxşı, müştərək ekoloji strategiyaların və fəaliyyətlərin həyata keçirilməsi üzrə müxtəlif institutlar arasında əməkdaşlıqlar meydana gəlir. Bu isə fəaliyyətdə olan subyektlər və ictimaiyyət arasında ekoloji mülahizələrin fəaliyyət dairəsini genişləndirir. Reaktiv fəaliyyətlərə qarşı ehtiyat prinsipinin qəbul olunmasında doğru tendensiyalar mövcuddur. Ekoloji cəhətdən mühafizə olunan dəniz və quru ərazilərinin sayı, ölçüsüü və əhatə dairəsi genişlənməkdədir. Təhlükəli tullantıların qeyri-qanuni ticarəti, qeyri-qanuni təhlükəli maddələrin kontrabandası, və mühafizə olunan təbii resursların istismarı və alqı-satqısı kimi qlobal ekoloji cinayətlərlə mübarizə aparmaq üçün daha güclü beynəlxalq və transinstitusional kolasiyilar və sistemlərə ehtiyac var. Texnoloji dəyişikliklərin sürətlə artması, elektron tullantılar, nanotexnologiya və biotexnologiyadan istifadənin mümkün riskləri, kimyəvi preparatların istifadəsi, və nüvə (atom), kimyəvi və biotexnoloji laboratoriyaların yayılması kimi ekologiyaya və insan sağlamlığına yönəlmiş təhlükələrin spektrini əsaslı şəkildə dəyişib. Kosmik texnologiyanın Yer kürəsinə müşahidəni artırması, təbii fəlakətlərin erkən xəbərdarlığını verməsi, razılaşma mexanizmlərini təkmilləşdirməsi, və kosmik və Yer fenomenlərinin dərk edilməsini artırmasına baxmayaraq, yerli yerdən koordinasiya və tətbiqatlar hələ də qeyri-mükəmməldir. Ya təbii ya da terrorçu fəaliyyət səbəbindən yayılmış epidemiyalarla mübarizə aparmaq məqsədilə qlobal sistem işlənib hazırlanmaqdadır. Peyk vasitəsilə qlobal informasiya sistemlərinə qoşula bilən, və ətraf mühitə zərər vuran fəaliyyətlərin dərhal və beynəlxalq səviyyədə bilnməsinə imkan verən natotexnoloji ekolji sensorların qiyməti düşür. İKT və robot texnikası, yeni aşkarlayıcı və təmizləyici texnikalar, və ekologiyaya daha az ziyan vuran hərbi əməliyyatlar, hərbin ekologiyada qoyduğu izləri azaltmağa kömək edir. Hərbi qüvvələr, ekoloji səbəblərən meydana gəlmş təbii fəlakətlər və ya münaqişələr və ya onların ekologiyaya təsiri, ÇEM-lərin həyata keçirilməsi, və öz ekoloji təsirlərini azaltmaq kimi ekoloji məsələlərdə köməklik göstərməyə çağırılıblar. Avropa ekolgiyayla bağlı nizamnamələrin həyata keçirilməsinə və yenilərinin hazırlanmasına davam edir. Onların həyata keçirilməsini asanladşırmaq üçün ekoloji nizamnamələrin təftişi həyata keçirilməyə başlanıb. Avropa Komissiyası ciddi ekoloji pozuntulara görə cinayət sanksiyaları tətbiq etmək niyyətindədir. * * * Ekoloji Təhlükəsizlik təhlilinə yeni növ silahların; assimetrik münaqişələrin; təbi resurlara qarşı artan tələbin; urbanizasiyanın (daha çox insanları zəif kommunal xidmətlərdən asılı edən); ekoloji tənəzzülün və iqlim dəyişikliyinin təsirlərini; kəskinləşən ekoloji iddialara malik ekoloji qanunda irəliləyişləri; və qarşılıqlı asılılğı artıran qlobalizasiyanı özündə əks etdirməlidir. Yüklə 5,06 Kb. Dostları ilə paylaş:
|