portlandsement 10-30 dəqiqə müddətində tutuşur. Təzyiqin 1
atm – dən 500 - 600 atm-ə qədər qalxması tutuşma vaxtını 2
dəfə azaldır. Sementin saxlanma müddəti artdıqca onun
tutuşma vaxtı da ləngiyir.
Sement məhlulunun sıxlığı - AQ-1 yaxud AQ-2
areometri ilə ölçülür. Bundan başqa sementləməyə nəzarət
stansiyası avtomatik olaraq quyuya vurulan sementin sıxlığını
ölçür (SMNS - stansiya kontrolya). Sement məhlulunun sıxlı-
ğını mütəmadi olaraq radioaktiv sıxlıq ölçənlə də təyin edirlər.
Sement məhlulunun axıcılıq qabiliyyəti AzNİİ konusu
ilə təyin edilir. Şüşə üzərinə yayılmış sement məhlulunun
diametr üzrə ən böyük və ən kiçik qiymətlərinin orta ədədi
qiyməti sement məhlulunun axıcılığı qəbul edilir.
Sement məhlulunun tutuşma vaxtı vik cihazı ilə təyin
edilir.
Sement məhlulunun struktur əmələ gətirməsi və
qatılaşması konsistometr KC-3, KC-4 vasitəsilə təyin edilir.
Qatılaşma vaxtını CCB, KMC, HEPAN, ÇDT, xrompik kimi
ləngidicilər vasitəsilə uzatmaq olur.
Sement məhlulunun reoloji parametrlərindən dinamik
sürüşmə gərginliyi və struktur özlülüyü rotasion viskazimetri
ilə təyin edilir.
Sementə olan texniki tələblər:
-
Hazırlanmış sement xəmiri 2 sutka ərzində
40x40x160mm ölçüsündə bərkidikdən sonra aşağıdakı
tələbləri ödəməlidir
Sementin
növü
Bərkimə
temperaturu
0
C
Əyilmə
zamanı
möhkəmlik həddi qq/sm
2
«Soyuq»
quyular üçün
22
2
27
«İsti» quyular
üçün
75
3
62
-
Sement xəmiri 180 mm-dən az axıcılığa malik
olmamalıdır.
-
Tamponaj sementlərinin tutuşma vaxtına olan tələblər
aşağıda verilir:
Sementin növü Sement
hazırlanandan
sonra
tutuşma
başlanğıcı
Sement
hazırlanandan
sonra tutuşma sonu
«Soyuq»
quyular üçün
2
saatdan
tez
olmamaqla
10
saatdan
gec
olmamaqla
«İsti» quyular
üçün
1
saat
45
dəqiqədən
tez
olmamaqla
4 saat 30 dəqiqədən
gec olmamaqla
-
Normal qatılığa malik hazırlanmış sement xəmiri suda
qaynadıldıqda həcmi hər tərəfdən bərabər həddə
dəyişməlidir.
-
Sementin tərkibində sulfat turşusu anhidridinin miqdarı
3,5%-dən çox olmamalıdır.
-
MgO-nin miqdarı klinkerin tərkibində 5%-dən çox
olmamalıdır
-
Sementin xırdalanması o dərəcədə olmalıdır ki, ölçüsü
0,08 mm olan gözlərə malik ələkdən (tordan) nümunə-
nin 85%-i keçsin.
-
Hər sement partiyası 200 ton sementdən ibarət olur. Hər
partiya sementin pasportu olmalıdır. Orada zavodun
adi, pasportun nömrəsi, buraxıldığı gün, ay və il
göstərilməlidir.
10.17.
Sement
məhlulunun
ağırlaşdırılması,
yüngülləşdirilməsi, başqa növ sement məhlulları
Sement məhlulunun yüngülləşdirilməsi üçün ən sadə və
asan yol su sement amilini mümkün olan qədər artırmaqdır.
Yüngülləşdirici kimi SiO
2
-dən də istifadə etmək olar. Bu halda
sement məhlulunun xüsusi çəkisini 1,5 qq/sm
3
-na qədər aşağı
salmaq mümkündür,diatomit, pemza, oroka, trepel də
SiO
2
ailəsinə daxildir. SiO
2
ailəsinə mənsub olan bu əlavələr
yüksək temperatura və təzyiq şəraitində bərkiyən sement
daşının fiziki-mexaniki xassələrini də yüksəltməyə imkan verir.
Şlaklı yüngülləşdirilmiş sement məhlullarından
yüksək temperatura və təzyiq şəraitində istifadə etmək
məsləhətdir. Bu məhlullar əsasında həm xırdalanmış SiO
2
-dən
həm də gil materialından istifadə etməklə yüngülləşdirilmiş
tamponaj məhlulları hazırlayırlar.
Şlaklı yüngülləşdirilmiş məhlullar içərisində bentonit
gili ilə və bentonit gilinin opoka ilə qarışığından hazırlanmış
yüngülləşdirilmiş tamponaj məhlulları daha geniş yayılmışdır.
Gilin çox əlavə edilməsi şlaklı yüngülləşdirilmiş sement
məhlulunun tutuşma başlanğıcını xeyli ləngidir bu isə yüksək
temperatura və təzyiq şəraitində qazılan dərin quyuların
sementlənməsində çox vacibdir.
Daha kiçik (1,25 – 1,27 qq/sm
3
) xüsusi çəkiyə malik
sement məhlulu hazırlamaq üçün əhəngli – SiO
2
-li sement
məhlulundan istifadə edirlər. Bu sement məhlulunun başqa
yüngülləşdirilmiş sement məhlullarından üstünlüyü yüksək su-
sement amili (m=1,8) olan halda yaxşı sedimentasiya
dəyanətliliyinə malik olmasıdır ki, bu da onun yüksək
dispersliyi ilə əlaqədardır.
Ağırlaşdırılmış sement məhlullarından yüksək xüsusi
çəkiyə malik qazıma məhlulu (1,9 qq/sm
3
-dan çox) ilə qazılan
quyuların sementlənməsində istifadə edilir. Sement məhlul-
larını iki üsul ilə ağırlaşdırırlar. I üsulda ağırlaşdırıcılar əlavə
etməklə filiz sementi əldə edirlər. Bu üsulda yüksək xüsusi
çəkiyə malik sement məhlulu hazırlamaq mümkün olmur.
Dostları ilə paylaş: |