Son 150 IL ərzində Azərbaycanın neft sənayesi daim inkişaf etmişdir
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 10.6. Quyunun bir dəfəyə sementlənməsi yaxud bir pilləli sementləmə üsulu.
- 10.7. İki pilləli sementləmə üsulu.
Şəkil 10.5. Baybakov üsulu ilə sementləmənin sxemi. 1,2,3,4,5,6,7 – kranlar; 8 sementəmə aqreqatları; 9 – doldurma borusu. 10.6. Quyunun bir dəfəyə sementlənməsi yaxud bir pilləli sementləmə üsulu. Qoruyucu kəmər quyuya buraxıldıqdan sonra quyu ağzındakı birinci borunun ucuna sementləmə başlığı bağlanır. Sementləmə başlığının içərisinə yuxarı, sementləmə tıxacı bərkidilir. Sementləmə başlığı sementləyici nasoslarla, yaxud buruq nasosları ilə birlləşdirilir və quyunu yumağa başlayırlar. Quyu o vaxta qədər yuyulur ki, qazılmış süxur hissəcikləri quyu içərisindən çıxarılsın, qazıma məhlulu həmin hissəciklərdən təmizlənsin və qazıma məhlulu sabit xüsusi çəkiyə malik olsun. Başqa sözlə desək yuma zamanı quyuya daxil olan və quyudan çıxan qazıma məhlulunun xüsusi çəkiləri eyni olsun. Quyunun yuyulması zamanı nasosun yaratdığı təzyiq qeydə alınmalıdır. Bu müddət ərzində aqreqatlardan sementləmə başlığına gələn xətlər (3 dəqiqə müddətinə) sınaqdan keçirilməlidir. Sınaq təzyiqi hesablanmış gözlənilən təzyiqdən 1,5 dəfə çox olmalıdır. Bu hazırlıq işləri görüldükdən sonra quyunun sementlənməsinə başlamaq olar. Sementləmə prosesinə başlamazdan əvvəl quyuya kiçik həcmdə (3 4 m 3 ) bufer mayesi (su, yaxud neft) vurmaq məsləhət görülür. Bufer mayesindən sonra (dərin quyularda) aşağı sementləmə tıxacı buraxılır, sonra sementqarışdırıcı maşınların və sementləmə aqreqatlarının köməyi ilə sement məhlulunu hazırlayırlar. Sement məhlulu aqreqatlar vasitəsilə quyuya vurulur. Bundan sonra sementləmə başlığı içərisində yerləşdirilmiş yuxarı tıxac kəmərin içərisinə buraxılır (vinti açmaq yolu ilə). Beləliklə, sement məhlulu iki tıxac arasında kəmərin içərisi ilə hərəkət edir. Bundan sonra sement məhlulunun sıxışdırılıb kəmər arxasına çıxarılması üçün əvvəlcədən həcmi hesablanmış basıcı maye (qazıma məhlulu) aqreqatlar vasitəsi ilə kəmərin içərisinə vurlur. Basıcı mayenin həcminin 0,5-1,0 m 3 -qalmasına yaxın aqreqatlardan ya biri, ya da ikisi işləyir, qalan aqreqatlar isə dayandırılır. Bu sementləmə prosesinin qurtarmasını aydın müşahidə etmək üçün edilir. Belə ki, yuxarı tıxac, aşağı tıxacın üzərinə oturan kimi quyu ağzındakı manometrdə təzyiq bir an içərisində 10-15 atm artır. Bu isə sementləmənin qurtardığını bildirir və işləməkdə olan aqreqat dərhal dayandırılır. Sementləmənin sonunda təzyiqin bir an içərisində qalxması hidravlik zərbə adlanır. Bununla da bir pilləli sementləmə prosesi bitmiş hesab edilir. Bundan sonra quyu sakit vəziyyətdə və kəmər başlığının siyirtmələri bağlı vəziyyətdə saxlanır. Nəhayət, kəmər arxasındakı sement məhlulunun tutuşmağa başlamasını və onun bərkimə vaxtını gözləmək lazım gəlir. Quyuya gələn xətlər yuyulur, sökülür, təmizlənir, yığılır və sementləmə briqadası buruğu tərk edir. Sement məhlulunun bərkiməsi ekzotermik reaksiya ilə davam etdiyindən kəmər daxilində təzyiqin artması müşahidə edilir. Bu halda siyirtməni bir qədər açmaqla təzyiqi sementləmənin sonundakı təzyiqə qədər azaldırlar. 10.7. İki pilləli sementləmə üsulu. Aşağıda qeyd edilən hallarda iki pilləli sementləmə üsulundan istifadə edilir: 1. Bir pilləli sementləmə üsulundan istifadə etmək müm- kün olmadıqda, yəni sement məhlulunu tələb edilən hündürlüyə qaldırmaq mümkün olmadıqda (texniki çətinlik, layların hidravlik yarılması ehtimalı olduqda) 2. Quyu dibində olan yüksək temperatura bir pilləli sementləməyə imkan vermədikdə; 3. Qənaət etmək məqsədilə, yəni sement məhlulunu tələb olunan müəyyən hündürlüyə qaldırdıqdan sonra sementləmənin birinci pilləsi bitmiş olur. Sonra isə yuxarıda yerləşən məhsuldar layı başqa təsirlərdən qorumaq üçün ikinci pillə sementlənir. İki pilləli fasiləsiz sementləmə aparmaq üçün yuxarıda yerləşən məhsuldar qatın dabanına yaxın məsafədə dəyanətli süxurlar yerləşən zonada xüsusi sementləmə muftası yerləş- dirilir (Quyuya buraxılmazdan əvvəl xüsusi sementləmə muftası sınaq yoxlamasından keçməlidir). İki pilləli fasiləsiz sementləmə üsulu aşağıdakı ardıcıl- lıqla yerinə yetirilir: Əvvəlcə quyu sementləməyə hazırlanır. Sonra quyuya birinci pilləni sementləmək üçün nəzərdə tutulan həcmdə sement məhlulu vurulur. Bunun arxasınca basıcı maye vəzifəsini yerinə yetirən hesablanmış həcmdə qazıma məhlulu vurulur və aşağı sementləmə tıxacı buraxılır. Bunun üstündən ikinci pilləni sementləmək üçün nəzərdə tutulan həcmdə yenə sement məhlulu vurulur və yuxarı sementləmə tıxacı buraxılır. Bunun üzərindən isə basıcı maye vəzifəsini yerinə yetirən qazıma məhlulu vurulur. Qazıma məhlulunun hərəkəti nəticəsində aşağı sement- ləmə tıxacı xüsusi sementləmə muftasının aşağı silindri içəri- sində yerləşdirilmiş (yəhər) isnad həlqəsi üzərinə oturdulur. İsnad həlqəsi kəmər içərisində olan maye sütununun və nasosun təzyiqi nəticəsində onu və aşağı silindri saxlayan boltları kəsir və xüsusi sementləmə muftasının aşağı silindrinin aşağıya doğru hərəkət etməsini təmin edir. Bunun nəticəsində yuxarı ikinci pilləni sementləmək üçün deşiklər açılır və sement məhlulu bu deşiklərdən kəmər arxası fəzaya çıxmağa başlayır. Bundan sonra basıcı maye vəzifəsini yerinə yetirən qazıma məhlulu yuxarı sementləmə tıxacını nasosun yaratdığı təzyiq hesabına xüsusi sementləmə muftasının yuxarı silindri içərisində yerləşdirilmiş isnad həlqəsi (yəhər) üzərinə oturdur. Bunun nəticəsində ikinci pilləni sementləmək üçün açılmış deşiklər bağlanır və manometrdə hidravlik zərbə müşahidə olunur. Beləliklə, iki pilləli sementləmə prosesi bitmiş hesab edilir. Sementləmənin keyfiyyətlə aparılmasını yoxlamaq üçün hidravlik zərbədən sonra sementləmə başlığının bağlan- mış siyirtməsi açılır və manometrə diqqət yetirilir. Əgər kəmər içərisindən çıxan mayenin həcmi şlanqın və atqı xəttinin həcmi qədər olarsa, və manometrdəki təzyiq ani olaraq sıfıra düşərsə, deməli iki pilləli sementləmə müvəffəqiyyətlə yerinə yetirilmişdir. Bundan sonra sement məhlulunun tutuşmasını və bərkiməsini gözləyirlər. Sonra sementləmə başlığını açırlar, Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|