Son 150 IL ərzində Azərbaycanın neft sənayesi daim inkişaf etmişdir

 
             
 
5
1
60
0,87
1,5
2
0,219
2
0,295
1,2
0,785
1
Г
W
2
х
д
2
б
Д
1
0,785к
н






















W –   sement məhlulu boru arxası fəzaya sıxışdırılıb çıxarılan  
zaman sürətdir. W= 1,5 m/san qəbul edirik. 
Q  –  sementləmə  aqreqatının  IV  sürətdəki  məhsuldar-
lığıdır. 
SA – 320 sementləmə aqreqatının xarakteristikası veri-
lən  cədvəldən:  IV  sürətdə  SA-320  aqreqatının  məhsuldarlığı 
0,87 m
3
/dəq  yaxud 
60
87
,
0
, təzyiqi isə 58 kq.q/sm
2
-dir. Sement-
ləmə aqreqatlarının sayını sementləmə müddətinə görə də təyin 
etmək olar.  
тутушма
Т
0,75
цм
Т
н


 
 
T
üm 
–  quyunun  sementlənməsinə  sərf  edilən  ümumi 
vaxtdır; 
 
T
t
 – sementin tutuşma başlanğıcıdır. 
8.Sement qarışdırıcı maşınların sayı 
3
20
6
,
42
1




q
q
G
n
 
9.
 
Sementləmənin ümumi müddəti belə tapılır: 
T
üm
 = T
s
 + T
b
 + 10 dəqiqə 
 
T
s
 – sement məhlulunun quyuya vurulma müddəti; 
 
T
b
 – basqı məhlulunun quyuya vurulma müddəti; 
10 dəqiqə – sementləmə tıxacını kəmər içərisinə burax-
maq,  sementləmədən  sonra  nəqliyyat 
xətlərini yumaq və s üçün əlavə vaxt(10 
dəq) 
Normal  halda  quyunun  sementlənməsinə  sərf  edilən 
buraxıla bilən müddət 
T
üm
 

 0,75 T
tutuşma
 

---

 
             
 
 
Sementin  tutuşma  başlanğıcını  1  saat  45  dəq.  qəbul 
etsək, yəni T
tutuşma
=105 dəq olarsa 
 
T
üm
 

 0,75 

105 yəni T
üm
 

 79
dəq
  
olmalıdır. 
11. 
QAZIMADA 
BAŞ 
VERƏN 
DİGƏR 
MÜRƏKKƏBLƏŞMƏLƏR VƏ QƏZALAR 
 
Neft  və  qaz  quyularının  layihə  dərinliyinə  qədər 
vaxtında  keyfiyyətli  qazılması  və  eləcə  də  qazımada  yüksək 
texniki-iqtisadi göstəricilərin əldə edilməsi, külli miqdarda vaxt 
və  maddi  vəsait  tələb  edən  qəza  və  mürəkkəbləşmələrin 
əvvəlcədən  xəbərdarlıq  edilməsi  və  aradan  qaldırılmasından 
çox  asılıdır.  Yataqların  geoloji  quruluşunun  mürəkkəbliyi, 
quyu  dərinliyinin  intensiv  artması,  yüksək  lay  təzyiqi  və 
temperaturun,  duzluluğun  mənfi  təsiri,  keçirici  və  dəyanətsiz 
layların  (qatların)  olması,  mürəkkəb  quyu  quruluşunun  və 
qazıma məhlulunun kimyəvi işlənməsi üsullarının müxtəlifliyi, 
quyu  lüləsinin  fəza  konfiqurasiyasının  mürəkkəbliyi  ilə 
xarakterizə  olunan  müasir  qazımada  alətin  tutulmasının 
qabaqcadan aşkarlığı və ləğv edilməsi məsələsi birinci dərəcəli 
əhəmiyyətə malikdir. 
 
11.1. Qazımada baş verən mürəkkəbləşmələr. 
 
Quyuların  qazılmasında  müxtəlif  mürəkkəbləşmələrə 
rast gəlinir. Bunlara qazıma məhlulunun udulması, qaz-neft və 
su  təzahürləri,  quyu  divarının  dayanıqlılığının  pozulması  və  s. 
aiddir.  Qeyd  etmək  lazımdır  ki,  mürəkkəbləşmələrin  qarşısını 
almaq  onları  ləğv  etməkdən  çox  asandır,  çünki  baş  verən  bir 
mürəkkəbləşmə  başqa  mürəkkəbləşmənin  yaranmasına  da 
səbəb olur və onların ləğvi daha da çətinləşir. 
 

---

 
             
 
11.1.1. Qazıma məhlulunun udulması. 
 
Bəzi  hallarda  qazımanın  normal  geoloji-texnoloji 
şəraiti  pozularaq  quyudan  çıxan  məhlulun  həcmi  quyuya 
vurulan  məhlulun  həcminə  nisbətən  getdikcə azalır.  Bu  proses 
qazıma məhlulunun laya udulması adlanır. 
Hansı  vəziyyətdə  olursa-olsun,  quyuda  udulma 
əlaməti  dərhal  nəzərə  çarpır  və  bu  əsasən  iki  səbəbdən  baş 
verir.  Bunlardan  birincisi  geoloji,  ikincisi  isə  texnoloji 
səbəblərdir.  Geoloji  səbəbdən  baş  verən  udulma  idarə 
olunmayan prosesdir. Bunlar: 
-
 
layın az təzyiqli olması; 
-
 
iri məsaməli çox kiçik təzyiqli layların açılması; 
-
 
köhnə  istismar  rayonlarında  drenaj  edilmiş  layların 
açılması; 
-
 
yeraltı boşluqlara rast gəlinməsi; 
-
 
tektonik  pozulmalar  nəticəsində  layda  yaranan  çatların 
olmasıdır. 
Udulmanın  əsas  səbəbi  hidrostatik  və  ya  hidrodinamik 
təzyiq ilə lay təzyiqi arasında yaranan fərqdir. 
Məhlul sakit vəziyyətdə olduqda  
Məhlul hərəkətdə olduqda 
 
p
h.d
 – məhlulun hidrodinamik təzyiqi; 
 
p
l
 lay təzyiqidir. 
Məhlul  hərəkətdə  olarkən  udulmanın  baş  vermə 
ehtimalı sakit vəziyyətdə olduğuna nisbətən daha çoxdur. 
Hidrodinamik  təzyiq  məhlulun  sakit  vəziyyətindəki 
təzyiqindən  və  məhlulun  quyu  lüləsində  hərəkəti  zamanı 
yaranan  təzyiq  itkilərinin  birgə  təsirindən  ibarətdir.  Məhlulun 
udulması əsasən üç kateqoriyaya bölünür. 
1)
 
məhlulun laya qismən udulması; 
2)
 
məhlulun laya böyük həcmdə udulması; 
3)
 
məhlulun faciəli sürətdə udulması. 

---