Son Rofat kitab 3 m pdf
Yüklə 6,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
Azərbaycan Respublikasında gömrük sisteminin inkişafı (1991-2014)
135 Həmin qanunun 3-cü maddəsinə uyğun olaraq, idxal və ixrac gömrük rüsumları Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti tərəfindən, Azərbaycan Respublikasının əlverişli ticarət rejimi tətbiq etdiyi ölkələrin malları üçün idxal gömrük rüsumları dərəcələrinin son həddi isə Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi tərəfindən müəyyən olunur. Qanunda “əlverişli ticarət rejimi” anlayışı açıqlanmamışdır, lakin kontekstdən belə nəticəyə gəlmək olur ki, bu ifadə ümumi gömrük rüsumlarla müqayisədə daha aşağı gömrük rüsumlarını nəzərdə tutan sərbəst ticarət, gömrük ittifaqı və buna oxşar rejimləri bildirir. Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabineti 27 iyul 1998-ci ildə “Azərbaycan Respublikasında müvəqqəti idxal (ixrac) edilən malların gömrük rüsumları və vergilərin ödənilməsindən tamamilə və ya qismən azad edilməsi Qaydaları haqqında” 160 saylı qərarı qəbul etdi. “Qaydalar”ın 2-ci maddəsində müvəqqəti idxal (ixrac) edilən malların qanunvericiliklə müəyyən edilmiş gömrük vergi və rüsumlarının ödənilməsindən tamamilə azad edilməsi, 3-cü maddəsində isə müvəqqəti idxal (ixrac) olunan malların qanunvericiliklə müəyyənləşdirilmiş gömrük vergi və rüsumlarının ödənil- məsindən qismən azad edilməsi qaydaları müəyyən edildi [15, 1999, 29 yanvar]. Azərbaycan Respublikasının “Gömrük Tarifi haqqında” Qanunu mövsümi və xüsusi növ rüsumları da nəzərdə tutur. Mövsümi rüsumlar malların ixracını və idxalını operativ tənzimləmək üçün bəzi mallara tətbiq oluna bilər. Onların qüvvədə olduğu müddət ildə altı aydan çox ola bilməz. Xüsusi növ rüsumlara gəldikdə isə, onlar ölkənin iqtisadi mənafeyini qorumaq üçün idxal edilən mallara müvəqqəti olaraq tətbiq oluna bilər. Qanunvericilikdə üç növ xüsusi rüsum nəzərdə tutulub: xüsusi rüsumlar, antidempinq rüsumları, kompensasiya rüsumları. Xüsusi rüsumlardan müdafiə tədbiri kimi və ya cavab tədbiri kimi istifadə edilə bilər. Antidem- pinq rüsumları idxal olunan malların qiyməti Azərbaycan Respublikasının gömrük ərazisinə gətirildiyi andan ixrac olunduğu ölkədəki real dəyərindən xeyli aşağı olduqda və belə bir idxal bu qəbildən olan malların yerli isteh- salçılarına ziyan vurduqda və ya bu hal istisna edilmədikdə, Azərbaycan Respublikasında onların istehsalının təşkilinə və ya genişləndirilməsinə maneçilik törədildikdə tətbiq edilir. Kompensasiya rüsumları Azərbaycan Respublikası gömrük ərazisinə gətirilən malların istehsalı və ya ixracı
Gömrük işi Azərbaycan dövlətçiliyi tarixində:
136 zamanı birbaşa və dolayı subsidiyalardan istifadə olunduqda və belə bir idxal bu qəbildən olan malların yerli istehsalçılarına ziyan vurduqda və bu hal istisna edilmədikdə, Azərbaycan Respublikasında bu malların isteh- salının təşkilinə və genişləndirilməsinə maneçilik törədildikdə tətbiq edilir [97, 2010, №3, s. 77-78]. 1997-ci il iyulun 1-dən etibarən idxal-ixrac əməliyyatları üzrə gömrük ödənişlərinin alınmasının təkmilləşdirilmiş yeni qaydasının tətbiq edilmə- sinə başlanıldı. Yeni qərarda ixrac əməliyyatları üzrə gömrük tənzimlən- məsində əlavə və dəyişikliklər nəzərdə tutulmamışdı. İdxal əməliyyatlarına gəldikdə isə, bu sahədə qüvvədə olan əvvəlki qərardan fərqli olaraq bir sıra dəyişikliklər edildi. Belə ki, respublikada torpaq islahatının sürətləndirilməsi və əhalinin kənd təsərrüfatı ilə təminatının yaxşılaşdırılması üçün qərarın 3№-li əlavəsində respublikaya gətirilən kənd təsərrüfatı təyinatlı maşın, mexanizm və avadanlıqlar onların mənşə ölkəsindən asılı olmayaraq gömrük idxal rüsumuna cəlb olunmurdu. Qərarın 4№-li əlavəsində göstə- rilən siyahıda qeyd olunan mal qrupları üzrə idxal olunan mallar (əsasən respublika daxilində istehsalı inkişaf etdirmək məqsədi üçün idxal olunan mallar) onların mənşə ölkəsindən asılı olmayaraq, gömrük dəyərinin 5 faizi həcmində gömrük idxal rüsumuna cəlb olunurdu. Qərarda “0” (sıfır) dərəcəsi ilə gömrük idxal rüsumuna cəlb olunan malların mövqelərində də dəyişiklik edilmiş, bir sıra mühüm əhəmiyyət kəsb edən hallar da bu siyahıya əlavə edilməklə müəssisələrin istehsalat tələbatı üçün gətirilən xammal, material, köməkçi material, ehtiyat hissələri, komplektləşdirici məlumatlar və avadanlıqlar həmin mövqelərdən çıxarılmış və bir daha dəqiqləşdirilmişdi. Sıfır dərəcəsi ilə gömrük idxal rüsumuna cəlb olunana mallar aşağıdakılar idi: kənd təsərrüfatı üçün gətirilən toxum, gübrə, yem, damazlıq heyvanlar, dərman preparatları, baytarlıq təbabətində tətbiq olunan dərman, bioloji preparatlar və baytarlıq ləvazimatı; qablaş- dırılmış uşaq yeməkləri, şprislər, əczaçılıq məhsulları; Azərbaycan Respub- likasında təmsil olunan diplomatik nümayəndəliklərin və onlara bərabər tutulan təşkilatların yalnız rəsmi ifadəsi, habelə bu nümayəndəliklərin diplomatik və inzibati texniki heyəti üzvlərinin, o cümlədən onlarla birgə yaşayan ailə üzvlərinin yalnız şəxsi istifadəsi üçün nəzərdə tutulan mallar və əmlak; Azərbaycan Respublikası ərazisində mövcud qaydada qeydiyyatdan keçmiş humanitar təşkilatlar, həmçinin beynəlxalq humanitar yardım üzrə
Azərbaycan Respublikasında gömrük sisteminin inkişafı (1991-2014)
137 respublika komissiyasının razılığı ilə digər hüquqi və fiziki şəxslər tərəfin- dən gətirilən, təmənnasız olaraq paylanması nəzərdə tutulmuş humanitar yardım; beynəlxalq təşkilatların xətti ilə təmənnasız texniki yardım kimi gətirilən mallar; əlilliyin profilaktikası və müalicəsi məqsədləri üçün istifadə olunacaq (nəqliyyat vasitələri istisna olmaqla) müxtəlif texniki vasitələr və onların istehsalı üçün xammal və komplektləşdirici məlumatlar; müsadirə edilmə; sahibsizlik və həmçinin varislik hüququ əsasında dövlətin mülkiy- yətinə keçirilməsi üçün gətirilən mallar; birgə müəssisənin nizamnamə fonduna xarici investorun əmanəti kimi və ya tamamilə xarici investora məxsus müəssisənin yaradılması üçün Azərbaycan Respublikası ərazisinə gətirilən əmlak; respublika ərazisinə müvəqqəti olaraq gətirilmiş və gətiril- mə şərtlərinə müəyyən olunmuş müddətdə dəyişiklik edilmədən gətirildiyi ölkəyə aparılası mallar; tranzit mallar (gömrük orqanlarının nəzarəti altında); rüsumsuz ticarət mağazaları üçün gətirilən mallar; xarici investisiya qoyulmuş müəssisələrin əcnəbi işçiləri üçün yalnız öz ehtiyacları üçün Azərbaycan Respublikası ərazisinə gətirdikləri əmlak; Maliyyə nazirliyi və ya Milli Bankın təsdiqedici sənədi əsasında gətirilən qanuni tədiyyə vasitələrindən olan valyuta, banknotlar (numizmatika məqsədi ilə istifadə olunanlar istisna olmaqla), rəsmi dövlət sənədi blankları, vətəndaş pas- portları, habelə qiymətli kağızlar; təkrar ixrac məqsədi ilə, həmçinin emal edilməsi üçün müvəqqəti olaraq Azərbaycan ərazisinə gətirilən mallar; dövlət büdcəsi hesabına idxal olunan mallar; Xəzər dənizi hövzəsində Azərbaycan Respublikasının kvotası hesabına ovlanmış və respublika ərazisinə gətirilən balıq və balıq məhsulları. Mütərəqqi hal kimi Azərbaycan Respublikası hökumətinin xarici ölkələrlə azad ticarət haqqında sazişləri olduğu təqdirdə ikitərəfli razılığa əsasən idxal olunan mallara da gömrük idxal rüsumları tətbiq edilmir.
rüsumların tətbiqindən əvvəl on gün ərzində təhqiqat aparılır. Təhqiqat zamanı çıxarılan qərarlar kəmiyyətcə müəyyən edilmiş məlumatlara əsaslanmalıdır. Hər bir xüsusi hal üçün aparılan təhqiqatın nəticələrinə görə rüsum dərəcələri Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti tərəfindən müəyyən edilir və onların dərəcələri təhqiqatın müəyyən etdiyi qiymətlərin dempinq azaldılmasının, subsidiyanın və aşkar edilmiş ziyanın məbləğinə mütənasib olmalıdır. “Gömrük tarifi haqqında” 1995-ci il 20 iyun tarixli Yüklə 6,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|