Son Rofat kitab 3 m pdf
Yüklə 6,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
Gömrük işi Azərbaycan dövlətçiliyi tarixində:
170 2006-cı ilin noyabr ayında Azərbaycan Respublikası ilə Aİ arasında Avropa Qonşuluq Siyasəti Çərçivəsində Fəaliyyət Planı təsdiq olundu. Cə- nubi Qafqaz regionunda strateji maraqları olduğunu açıqlayan Aİ Azərbay- canla bir çox sahələrdə əməkdaşlıq etmək niyyətində olduğunu bildirmişdi. 2006-cı il noyabrın 7-də Azərbaycan Respublikası ilə Aİ arasında Enerji sahəsində Strateji Tərəfdaşlıq üzrə Anlaşma Memorandumu imzalandı. Ulu Heydər Əliyev Azərbaycanın Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatında (QDİƏT) iştirakına böyük əhəmiyyət verir, bu iqtisadi əmək- daşlığı xalqlar arasında qarşılıqlı etimadın və anlaşmanın möhkəmlənməsi üçün ən mühüm vasitə hesab edirdi. O, göstərirdi ki, “dünyada mürəkkəb proseslər getdiyi bir dövrdə bizim hamımız, bütün ölkələrimiz, xalqlarımız bir-birimizlə daha sıx münasibətlər yaratmağa, bütün sahələrdə əməkdaşlığı möhkəmləndirməyə ehtiyac duyuruq” [55, 425]. Üzv dövlətlərin 1999-cu ilin noyabrın 19-da İstanbulda keçirilən zirvə görüşündəki nitqində isə Heydər Əliyev demişdi ki, bu təşkilatın “fəaliyyətini canlandırmaq üçün
Azərbaycan Respublikası regionda ticarətin liberallaşdırılmasını təmin edən sənədlərin hazırlanması məqsədilə toplanan qrupların iclaslarında fəal iştirak etməklə yanaşı, eyni zamanda milli və iqtisadi təhlükəsizlik məsələlərini əsas götürürdü. Məsələn, üzv dövlətlər tərəfindən 2002-ci ilin martın 6-da Kiyevdə imzalanmış “QDİƏT regionunda malların yol daşıma- larının asanlaşdırılması haqqında Anlaşma Memorandumu” adlı sənədə Azərbaycan tərəfinin qeyd-şərtində bəyan edilirdi ki, memorandumda göstə- rilmiş hüquq, öhdəlik və müddəaların heç biri Ermənistan Respublikasına aid edilməyəcəkdir [20, 366-370]. Xarici ticarətin beynəlxalq normalar səviyyəsində təşkili üçün Azərbaycan Respublikasının Dünya Ticarət Təşkilatının (DTT) tam hüquqlu üzvü olmasına hazırlıq işləri görür. Məlumdur ki, həmin təşkilatın üzvlü- yünə qəbul edilən ölkələrin xarici ticarət sahəsində apardıqları dəyişikliklər və islahatların strateji istiqamətləri ticarətin liberallaşması, əsassız məh- dudiyyətlərin aradan qaldırılması və inzibati idarəetmə sisteminin iqtisadi metodlarla əvəz olunmasını tələb edir. Bunu nəzərə alan Respublika hökuməti xarici ticarət rejimi haqqında memorandum hazırlayıb DTT-yə təqdim etdi. Bu sənədə respublikanın xarici iqtisadi fəaliyyətinə aid bütün qanunvericilik aktları daxil edildi. Nəticədə 1998-ci ilin iyul ayında Azərbaycan Respublikasında gömrük sisteminin inkişafı (1991-2014)
171 Azərbaycan Respublikası DTT-də müşahidəçi statusu aldı. Bunlarla bərabər, dünya standartlarına cavab verən qanunvericilik bazasının yaradılması və ya qəbul olunmuş qanunlara əlavə və dəyişikliklərin edilməsi əsas şərtlərdən biridir. DTT-nin şərtlərinə əsasən üzv ölkələrdən idxal olunan mallara aşağı rüsum dərəcələri tətbiq edilməlidir. Bu tarif səviyyəsi DTT çərçivəsində aparılan çoxtərəfli danışıqlar nəticəsində müəyyən olunur. Lakin DTT-yə üzv olmayan ölkələrdən mal idxal etdikdə bu şərtlər tətbiq olunmur. Digər tərəfdən, üzv ölkələr lazım olarsa ticarət mübahisələrinə dair DTT-nin təklif olunan həll mexanizmlərindən istifadə edə bilər. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Azərbaycan Respublikasının Ümumdünya Ticarət Təşkilatına üzv olması prosesi ilə əlaqədar qanunvericiliyin Ümumdünya Ticarət Təşkilatının tələblərinə uyğunlaşdırılması üzrə Tədbirlər Planının təsdiq edilməsi barədə” 2006-cı il 2 avqust tarixli Sərəncamı da məhz bu məqsədi daşıyırdı. Tədbirlər Planının “Mallarla ticarətə təsir göstərən siyasətə dair tədbirlər” adlı 1-ci bölməsində digər dövlət orqanları ilə bərabər, DGK qarşısında aşağıdakı mövzular üzrə mövcud qanun və qaydaların DDT-nin tələblərinə uyğunlaşdırılması üzrə qanun layihələrinin hazırlanması tələb olunurdu: 1) Milli tarifin xüsusiyyətləri; 2) İdxal lisenziyalaşdırma prose- duraları; 3) Gömrük qiymətləndirilməsi; 4) Daxili vergilərin idxala tətbiq edilməsi; 5) Malın mənşə ölkəsinin təyin edilməsi; 6) Sanitar və fitosanitar tədbirlər [6, 2006, 5 avqust]. DTT-yə üzv olmada müzakirə edilən əsas məsələlərdən biri məhz sahibkarların əldə edəcəkləri qazanc və itkilərdir. Azərbaycan DTT-yə üzv olacağı təqdirdə xarici iqtisadi fəaliyyət iştirak- çılarının daha çox gəlir əldə etməyi mümkün olacaqdır. Lakin bu prosesdə Azərbaycanın üzləşdiyi əsas problem danışıqlar aparan ölkələrin maksimum dərəcədə öz maraqlarını güdməsidir [131, 2006, №6, 70-71] . Bu illər ərzində ölkəmiz BMT-nin müxtəlif ixtisaslaşmış qurumlarının fəaliyyətində yaxından iştirak edirdi. Azərbaycanın xarici iqtisadi əlaqə- lərinin inkişafında BMT-nin İnkişaf Proqramı (BMTİP), Birləşmiş Millətlər Sənaye və İnkişaf Təşkilatını (BMSİT) və BMT-nin Mərkəzi Asiya iqtisa- diyyatları üçün Xüsusi Proqramının (SPECA Proqramı) xüsusi əhəmiyyəti oldu. Azərbaycan Respublikası 2000-ci ildə BMSİT çərçivəsində “Sənaye inkişafı sahəsində əməkdaşlıq haqqında Memorandum” imzalanmışdı. 2002-ci ilin noyabrında isə Azərbaycan Respublikası SPECA-ya üzv qəbul edilmişdi. Bu proqramın əsas məqsədi region ölkələrinin inteqrasiyasının
Yüklə 6,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|