Sona Vəliyeva İŞIĞa gedən yol roman Bakı – 2016
Yüklə 3,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
163 Həsən bəy işin işdən keçdiyini görüb dedi: – Cənab qubernator, siz məsləhət bildiyiniz bölgələrdə mənə ehtiyac olduğunu dərk edərək, razılığımı bildirirəm. Amma sizin lütfünüzdən, mərhəmətinizdən mənim son bir həftədə qəbul etdiyim şikayət məktublarının sahibləri də nicat tapsalar, mən daha rahat, arxayın Qubaya gedərəm. – Nə şikayətlərdisə, ərizələrini ver Mahmud Xocayevə, biz həll edərik. Həsən bəy sağollaşıb otaqdan çıxdı. Kirayənişin qaldığı Ağahüseynin qardaşı uşaqlarına müavinət məsələsindən başlayaraq, ən çətin şikayət ərizələri də daxil olmaqla, bir neçə məktubu öz əlilə yenidən yazaraq qubernatorun köməkçisinə verdi. – Bax, dostum, bunları elə bu gün qubernatora verib üstünü yazdırsan, qəhrəman kimi yadımda qalacaqsan, – Mahmudla zarafat etdi. Sonra evə döndü. Qapı ağzında oturub tənbəki bükən Ağahüseyn kişi onu görcək ayağa qalxdı: – Həsən bəy, xeyir ola, bu gün belə tez qayıtdınız? Hə, lap yadımdan çıxmışdı, sizə məktub gəlib. – Eləmi? Sabahdan məni Qubaya işləməyə göndərirlər. Sizin qardaşınız uşaqlarının sahibkarlardan müavinət məsələsini həll etdim. Bu günlərdə sizin ünvanınıza gələcək məktuba çox güman ki, müsbət cavab veriləcək. – Hara gedirsən, ay oğul, sənə elə öyrəşmişdik ki, bizi tək buraxma.
– Tək deyəndə, mən Bakıya tez-tez gələcəm. Gələndə də mütləq sizə baş çəkəcəm. Hələlik yuxarılardan göstəriş belə gəlib, getməliyəm. Dediniz mənə məktub gəlib, hanı o? – Məndədir, buyur, ay oğul. Həsən bəy məktubu əlinə almadan həyəcanlandı, məktub Veradan idi. Məktubu əl sıxırmış kimi ovcunda tutdu. Sanki Veranın əllə- rindən tutmuşdu, bir anlıq fikrə getdi. Ürəyi əsə-əsə məktubu açdı. İki qoşa vərəqdə yazılmış məktubun arasından tökülən küknar yarpaqlarının ətri Həsən bəyi daha çox həyəcanlandırdı. “Mənə 164 niyə kədər göndərmisən. Mən saçlarının ətrini, şirin, qılıqlı, işvəli baxışını, sözlərini unutmağa çalışdığım bir məqamda bunlar nədir?” İkinci vərəqin arasına son vaxtlarda çəkdirdiyi şəklini də qoymuşdu. “Salam, əzizim Həsən! Necəsən? Heç bilmirsən, məktub yaz- maqla məni necə sevindirib xoşbəxt etdin? Evdə hamı sevindi. Məktubu köksümə sıxıb yuxuya gedirəm, mənə göndərdiyin bir ovuc sevinc və təsəlli üçün sağ ol. İndi Azərbaycan mənim üçün tanıdığım məkanların ən doğmasıdır. Çünki orada sən varsan. Mən bu diyarın tərəqqi və inkişafını arzulayıram. Bu, sənin arzun idi. Həsən, çox inanıram, sən oranın inkişafı sahəsində ilk yol açanlardan, ilk fəaliyyət göstərənlərdən olacaqsan. Sənli xatirələrlə yaşayıram. Sənin bir fikrini də tez-tez xatırlayıram: “Kaş mənə mətbəə açmağa, “Kolokol” 23 kimi qəzeti dərc etməyə icazə verəydilər”. Xatırlayıram, bütün dərnəkdəki tələbə dostlarımız sənin arzuna təəccüblənmişdilər. Hamı sənin bəy oğlu olduğunu bilirdi, maddi cəhətdən bunu edə biləcəyini də düşünürdülər. Amma icazə müşkül məsələdir. Sən bu qədər universitet dostlarımızın içində ürəyində daşıdığın arzuların böyüklüyü ilə həmişə seçilmisən. Səni mənə sevdirən yaşından çox-çox təcrübəli, ağıllı, təmkinli və ədalətli olmağın idi. Sənin gələcək uğurlarına həmişə inanmışam, bundan sonra da inanacam. Şəxsi həyatındakı yeniliklərdən mənə yaz. Niyə Tiflisdən Bakıya getdin? Bundan sonra nə etmək fikrindəsən? Həsən, ailə qur, mütləq ailə qur. Ailə səni bütöv olmağa, özünü arxalı, köməkli hiss etməyə inandıracaq. Bizimki alınmasa da, sənin timsalında mənim ürəyimdə həyat yoldaşından çox-çox yaxın bildiyim məhrəm bir ürək dostum var. Bilirəm, bu o qədər də asan deyil. Mən hələ ki ailə qurmağı bacarmıram. Ömrümə bir “ağ atlı” oğlan gəlmişdi. O da sən idin. Bundan sonra kim olsa, mən onu sənin kimi sevə bilməyəcəm. Bax məktubu yazmağa başlayandan özümə söz vermişdim, münasibətlərimizlə bağlı heç nə yazmayacam. Amma olmadı. Meçnikovun son tədqiqatlarını, son dövr nəşr olunan rus ədəbiyyatı nümunələrini və s. kitabları 23 1857-1867-ci illərdə dərc olunan ilk rus qəzeti 165 sənə göndərirəm. Ümidvaram, bunlar səni sevindirəcək. Sənin mütaliə səbrinə, həvəsinə həmişə qibtə etmişəm. Sənə nə lazım olsa, mənə xəbər et. Mən çox əla bilirəm, yeni çıxmış kitablar sənə hədiyyə olunanda necə xoşbəxt olursan. Heç kim məni belə böyük, saf məhəbbətlə, təmənnasız sevgiylə oxşamayacaq. Mən çox gözəl bilirəm, biz əsl məhəbbəti yaşadıq. Ailə qurmasam belə, o böyük sevgi payı mənim bəsimdir, Həsən! Sağollaşmaq istəyirəm. Çünki yazdıqca səni də, özümü də keçmişə aparmaqla bu gündən ayırıram. Sən demişkən, biz dostuq, Tanrının rastlaşdırdığı ən sadiq dostlar. Sağ ol, əzizim, öpürəm səni, sağ ol!” Həsən bəy məktubu iki dəfə oxudu, məktub əlində fikrə getdi: “Heyif, Vera, səninlə mənimki alınmadı. Mən uzaq Moskvada taleyindən həmişə nigaran qalacağım bir qızı gözü yaşlı qoyub gəldim. Yaşım əlliyə, altmışa çatacaq. O qız mənim üçün elə iyirmi bir yaşındakı kimi qalacaq. İndi mən cavab yazmalıyam, yazım ki, bu iki-üç ilin içində üçüncü iş yerimi dəyişirəm?!” Uzaqdan “Dərviş” karvansarasından sufi şərqiləri səslənirdi. Həsən bəy də ruh etibarı ilə sufi idi. Dünyada sanki beş yüz il yaşayıb, hər şeydən, dünyanın var-dövlətindən dönə-dönə bəhrələnmiş, istifadə etmiş kimi yaşayırdı. Var-dövlətin, dünya malının mahiyyətini dəfələrlə sınamış bir insan, nəfsi bütöv, maddiyyatda gözü olmayan biri idi o. İçi o qədər sevgi, mərhəmətlə dolu idi ki, daim olanını insanlarla bölüşməkdən zövq alar, rahatlıq duyardı. Həyatda millətinin, xalqının inkişafı üçün görəcəyi işdən başqa özgə bir istəyi yox idi. Bu gecə Həsən bəy son dərəcə kövrəlib dolduğundan, sufilərin oxuduğu şərqilərə qoşulub sonsuzluqlara uçmağa, üzləşdiyi haqsızlıqlardan qaçmağa, qırılmış könlünü ovutmağa yer axtarırdı sanki.
“Mən arzularımın, mətləblərimin ardınca yola çıxan bir dərviş babayam. Gedəcəyim hər məkanda yeni bir tərəfdaş, yeni bir mürid yetişdirməliyəm”. O, sonrakı fəaliyyəti ilə bağlı çox narahat idi. “Deməli, bundan sonra da mən harada sadə insanları dəstəkləsəm, haqqa-ədalətə tərəfdar olsam, gec-tez oradan da uzaqlaşdırılacam. Görünür, ya Yüklə 3,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|