Sona Vəliyeva İŞIĞa gedən yol roman Bakı – 2016
Yüklə 3,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mirzə Nəsrulla Bahar Şirvani
166 cəmiyyət, bugünkü idarəçilik dəyişməlidir, ya da mən sona qədər bu taleyi yaşamalıyam”. Bu zaman qapı döyüldü. Həsən bəy qapını açdı, Ağahüseyn kişini təlaşlı gördü: – Həsən bəy, sizi iki nəfər soruşur. Deyir biz onunla bir dəfə bura gəlmişik. Həsən bəy təəccüblə: – Mənimlə gəliblər? – dedi. Ayaqqabısını geyinərək Həsən bəy alaqapıya çıxdı, “gələnlər, bəlkə, dostlarımdı” düşündü. Şamaxıdan Seyid Əzim idi, “Beytül- Səfa” məclisinin üzvü olan başqa bir şairlə gəlmişdi. Seyid, doğrudan da, bir dəfə onun mənzilinə gəlmişdi. “Gərək ki, o zaman, Seyid Mirzə Baharla 24 gəlmişdi,” – Həsən bəy xatırladı. Həsən bəy alaqapıya yaxınlaşan kimi Seyid Əzimi salamlayıb qucaqladı: – Qardaşım, xoş gəldin, səfalar gətirdin! – Vallah, dedim, Bakıya gəlib səni görmədən geri qayıtsam, dünya mənə dar olar. Çox qəribədir, səni könlüm elə istədi ki, başladım bu böyüklükdə şəhərdə uşaq kimi darıxmağa. – Lap yaxşı eləmisən, Seyid ağa, mən də bu gün çox darıxırdım. – Səni gəl yaxın dostumla tanış edim. Molla Ağa Bixud 25
26 həm yaradıcılarından, həm də onun taleyinin məsuliyyətini bizimlə birgə bölüşən dostlarımızdandır. – Hər ikiniz xoş gəlmisiniz, buyurun içəri, sizin gəlişiniz məni çox şad etdi. Onlar içəri keçdi. Seyid Əzim Həsən bəyi çox qayğılı gördüyü üçün: – Dostum, səni qayğılı gördüm, bir şeymi olub? – soruşdu. 24 Mirzə Nəsrulla Bahar Şirvani (1835-1883) – Azərbaycan ədəbiyyatında lirik şeirin ideya-estetik məzmun və bədii forma baxımından zənginləşməsində mühüm xidmətləri olan sənətkar 25
məclisinin nüfuzlu üzvlərindən olmuşdur. 26 XIX əsrin ortalarında Şamaxıda fəaliyyət göstərən ədəbi məclis “Beytüs-səfa” (“Rahatlıq, əyləncə evi”) adlanırdı. Şamaxıda şair Məhəmməd Səfanın evində yaradılmışdı, məclisin adı da bununla əlaqədardır. 167 – Olub, Seyid ağa, olub. Bu qısa müddətdə artıq üçüncü iş yerini dəyişirəm. Bilirsən, indi məni hara göndərirlər? – Yox, bilmirəm. – Qubaya, özü də qubernator “həzrətləri” deyir, sən Əlahəzrətin bölgələrdəki ən etibarlı məmurusan, sənə hər yerdə böyük ehtiyac var. Əslində, mən şikayətçilərin məsələlərinin üstündə geri çəkilmədən dirəşib onlara kömək elədiyimə görə Bakıdan, qubernatorun gözünün qabağından uzaqlaşdırılıram. – İndi nə edəcəksən? – Heç nə. Tezliklə Novruz bayramıdır, kəndə, anama baş çəkməyə gedəcəm. Sonra da oradan yeni iş yerim Qubaya. Bakıya gəlişinizin səbəbi xeyirdirmi? – Mən də sən bildiyin o yeni üsullu məktəbin məsələsiylə bağlı gəldim. Neçə ildir, bu izni almaq üçün gah Tiflisə, gah da Bakıya yol ölçürəm, hələ ki, bir şey yoxdur. Məncə, bu il də izin ala bilməyəcəm. Deyilənlərə görə, bəlkə, gələn il mümkün oldu. Həsən bəy köksünü ötürdü: – Səbirli, ol ağa, bütün müqəddəs arzuların yolu bu cür çətinliklərdən, əzablardan keçir. Mən hələ Tiflisdə işləyəndə sən bu məsələ üçün gəlib-gedirdin. Məktəb millətin gözünün açılması, oyanışı üçün ən yaxşı vasitədir. Ona görə səbirli ol, dostum! Sənə hələ o vaxt söz vermişdilər, amma görürəm, getdikcə qəsdən uzadırlar. O zaman dərsliklərin işlənməsiylə də məşğul idiniz, o işi də dayandırmayın, təhsilli ziyalılarımızı ətrafınızda toplayın, qoy onlar bu işi görsünlər. – Elə biz də Molla Bixudla “Beytüs-səfa”nın ziyalılarıyla birlikdə həmin dərsliklərin üzərində işləyirik. Onu deyim, sənin bu iş yerini dəyişməyin məni çox məyus etdi. Sən xalqa yaxınlaşdıqca, onlar uzaqlaşdırmağa çalışırlar. Bilirlər ki, bu yaxınlıq insanlara öz hüquqlarını anlamağa, haqlarını tələb etməyə kömək edəcək. Lətifəsi səndən uzaq, Molla Nəsrəddinin bir acıdil, bədrəftar arva- dı varmış. Molla onun yanında oturanda deyirmiş “bir az çəkil o yana”. Yazıq mollanı belə deyə-deyə evdən didərgin salır. Mollanın ailədən gedişi evdə heç hiss olunmur. Bir gün, bir həftə, bir ay keçir. Bir gün arvadı molladan məktub alır: “Arvad, bir az da çəkilimmi, 168 ya dayanım?” – arvad bir də ayılır ki, molla onun “bir az da çəkil” çımxırmasıyla məmləkətin başqa bir bölgəsinə gedib çatıb. Həsən bəy, Seyidin lətifəsinə ürəkdən güldü: – Ağa, mən xalqımı ümidsiz, naçar buraxa bilmərəm, çünki Tanrım da məni qoruyur, dadıma yetir. – Bilirəm, Həsən bəy, mən səni çox gözəl tanıyıram. Fikrimcə, sən hələ ki bu “səyahətlərlə” razılaşmalısan, başqa yolun da yoxdur. Sabah Zərdaba getmək istəyirsənsə, birgə gedərik. Həm bir gün Şamaxıda qonağım olarsan, həm də elə bu uzun yolu söhbət edərik. İndi bizə izin verirsənsə, işimizin dalınca gedək. Bu gün naxçıvanlılarla “Dərviş” karvansarasında Ordubadın ədəbi məclisi olan “Əncuməni şüəra”nın 27 rəhbəri Hacı ağa Fəqirlə, Məhəmmədtağı Sidqiylə görüşəcəyik. Hər ikisi elm, maarif ada- mı dır, söz xiridarıdırlar. İstəyirsənsə, vaxtın varsa, gəl birlikdə karvansaraya gedək, bir az eynin açılar. Həsən bəy bu gün çox pərişan idi. Ona görə də təkliflə razılaşdı, çünki ədəbi məclislər onun üçün xalq məktəbi idi. Hələ Tiflisdə M.F.Axundovun evində keçirilən məclislərdən qayıdanda o, az qala qanad açıb uçardı. – Seyid, qardaşım, siz bir-birinizə Bakıda görüşəcəyinizi necə xəbər verirsiniz? – Hə, onun ən asan yolu məktublaşmaqdır. Mən Şuşa ədəbi məclisində Mirzə Rəhim Fənanın, Bakıda Məmmədağa Cürminin məclisində qonaq olmuşam. Bu məclisə təşrif buyuranların heyranı olmamaq mümkün deyil. Məktub vasitəsilə həm də biz nə zaman Bakıya gələcəyimizi bir-birimizə xəbər veririk. Hər üçü Həsən bəyin mənzilindən çıxdılar. “Dərviş” karvansarasına az qalmış zəfəran plovun ətri buxur ətrinə qarışıb ətrafda qəribə bir qoxu yaradırdı. Karvansarada ustad bir tarzən ud çalırdı. Musiqi elə həzin- həzin çalınırdı, sanki səs şəhərin o biri başından gəlirdi. Qapıda dayanan cavan oğlan onları görcək qabağa yeridi: 27 1831-ci ildə Ordubadda yaradılmış ədəbi məclis Yüklə 3,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|