Öldürülənlərdən 10-u qadın, 8-i uşaq idi. İki ailənin hər
birindən 4 nəfər şəhid olmuş, 42 ailə başçısını itirmiş, 140-a
yaxın uşaq yetim qalmışdır.
İşğal nəticəsində kənddə 200 ev, 1 mədəniyyət evi, 320
yerlik orta məktəb binası, 25 çarpayılıq xəstəxana binası və
digər obyektlər dağıdılmışdır. Kəndin 800 nəfərə yaxın sakini
məcburi köçkün düşmüşdür.
İlqar Hüseynov Qaradağlı müsibətini görmüş kənd sakin
lərindən biridir. O, ailə üzvləri ilə birlikdə 1992-ci ilin fevral
ayında ermənilərə girov düşüb. İki ay erməni əsirliyində qalar
kən olmazın müsibətlərə düçar olmuşdur.
«...Girovların başını müharibədə ölmüş ermənilərin qəbir
ləri üstündə kəsirdilər... Ermənilər əsirləri diri-diri yandırırdı
lar...»
Bu fikirlər də o dəhşətlərin şahidi, 1958-ci il təvəllüdlü,
1992-ci ildə ermənilərin girov apardığı, min bir müsibətlər
görmüş İlqar Hüseynova məxsusdur: «Qaradağlı camaatı ara
sında elə bir ailə yoxdur ki, erməni vəhşiliyinin əzablarını
hiss etməsin. Kəndimiz 1992-ci ilin fevral ayında işğal olun
du. Amma hələ 1991-ci ilin sentyabrında ermənilər Qaradağlı
camaatına divan tutmuşdular. Sentyabr ayının 8-də ermənilər
Ağdam-Qaradağlı avtobusunu atəşə tutmuşdular. 8 nəfər ye
rindəcə həlak olmuş, 10-dan artıq günahsız insan ağır yara
lanmışdı.
1992-ci il fevral ayının 1 5-də ermənilər Qaradağlını dörd bir
yandan atəşə tutdular. Evlərin əksəriyyəti alova bürünmüşdü.
Atışma iki gün davam etdi. Kənddə qalan 118 nəfərdən 25-i
həlak olmuşdu. Dörd nəfər isə ağır yaralıydı. Gecə yaralıları
da götürüb yola çıxdıq. Aramızda 10 qadın və 2 uşaq vardı.
Ermənilər bizi təqib edirdilər. Patronumuz qurtardığı üçün on
lara müqavimət göstərə bilmirdik.
Ermənilər hamımızı əsir götürdülər. Kişiləri qadınlardan və
uşaqlardan ayırıb, ayrı-ayrı maşınlara mindirərək erməni qəbi
384
ristanlığına gətirdilər. Dedilər ki, 9 nəfər könüllü aşağı düşsün.
Heç kim yerindən tərpənmədi. Bundan qəzəblənən erməni
quldurları avtomatla maşına atəş açdılar. 10-15 nəfər yerində
cə öldü. Təxminən 20 nəfər isə ağır yaralandı. Vəziyyətin ağır
olduğunu görən kənd sakinlərindən biri qaçmaq istədi. Onun
bu hərəkəti erməniləri daha da qəzəbləndirdi. Onlar bizi ye
nidən atəşə tutdular. Ölənlərin sayı 32 nəfərə çatdı. Sonra bizi
Xankəndiyə aparıb iki ay orada (həbsxanada) saxladılar.
Həbsxananın pəncərələri yox idi. Hər gün qar yağırdı. Şax
ta insanın iliyinə işləyirdi. Girovların hamısını dizə qədər su
yun içində saxlayırdılar. Bizə üç gündə bir dəfə əl boyda qara
çörək verirdilər. Ermənilər bizi gündə, ən azı, beş-altı dəfə
döyür, müxtəlif işgəncələr verirdilər. Bir neçə nəfər işgəncə
lərə dözmədiyi üçün elə həbsxanadaca dünyasını dəyişdi. Ar
maturla vurub səkkiz nəfərin qabırğalarını qırmış, ayaqlarını
sındırmışdılar. İki nəfəri isə divara çırpıb beynini partlatmışdı
lar. Onlar təkcə kişilərə deyil, qadınlara və uşaqlara da bu cür
dəhşətli işgəncələr verirdilər. İki ay sonra Beynəlxalq Qırmızı
Xaç Cəmiyyətinin köməyi ilə bizi azad etdilər. Mənimlə bir
likdə girovluqda olmuş bir neçə nəfər azadlığa çıxandan sonra
dünyasını dəyişdi. Həmin vaxtdan illər keçsə də, ermənilərin
verdiyi işgəncələrin ağrısı hələ də canımdan çıxmayıb».
Bu kənd 1992-ci il fevralın 17-də ağır döyüşlərdən, yalnız
müdafiəçiləri həlak olandan sonra erməni silahlıları tərəfindən
işğal edilmiş və yandırılmışdır. Qaradağlı faciəsi Azərbaycan
tarixinə qanlı hərflərlə yazılmışdır. 1992-ci ildə Xocalı faciə
sindən bir neçə gün əvvəl Qaradağlıda törədilən soyqırımıda
104 kənd sakini və 15 nəfər xüsusi müdafiə dəstəsinin üzvləri
əsir götürülmüşdür ki, onlardan 67 nəfəri erməni cinayətkarla
rı tərəfindən qətlə yetirilmişdir. Öldürülənlərdən 10-u qadın,
8-i uşaq idi. İki ailənin hər birindən 4 nəfər şəhid olmuş, 42
ailə başçısını itirmiş, 140-a yaxın uşaq yetim qalmışdır.
Bunlardan əvvəl, 1991-ci ilin 28 iyununda erməni terror
çuları 3 nəfəri qadın olmaqla 6 nəfəri diri-diri yandırmışlar.
1991-ci ilin sentyabr ayında sərnişin avtobusunun gülləbaran
edilməsi nəticəsində 8 nəfər öldürülüb, çoxlu sayda adamlar
yaralanıb, güllə yarası alanlardan 5 nəfəri isə sonradan dünya
sını dəyişib. Bu vəhşiliklərin beynəlxalq terrorçu, ASALA-nın
rəhbərlərindən olan Monte Melkonyan tərəfindən həyata ke
çirildiyi bildirilir (ermənilərin m illi qəhrəman adı verdikləri
M.Melkonyan 1993-cü ilin iyununda.Azərbaycan əsgərləri tə
rəfindən layiqli cəzasını alıb).
Törədilən vəhşiliyin statistikası belədir: 17 fevral 1992-ci il
tarixdə Qaradağlı kəndinin işğalı zamanı ermənilər 118 nəfəri
əsir götürüb, 33 nəfəri güllələyib, öldürülən və yaralı halda
olanları bir yerdə təsərrüfat quyusuna tökərək üzərlərini tor-
paqlayıblar. Əsir götürülənlərdən 68 nəfəri öldürülüb, 50 nə
fəri isə böyük çətinilklərlə azad edilib. Əsir götürülənlərdən
10 nəfəri qadın, 2 nəfəri məktəbli olub. Sonradan azad olu
nanların 5 nəfəri qadınlar olmaqla, ümumilikdə 18 nəfər aldığı
sağalmaz yaralardan vəfat edib. Əsirlikdə saxlanılanlara qarşı
vəhşi, vandalizm hərəkətləri ilə davranılıb. İnsanların başları
kəsilib, diri-diri basdırılıb, dişləri çəkilib, ac-susuz saxlanılıb,
döyülərək öldürülüb. Bunlar insanlığa qarşı törədilmiş cinayət
hadisəsi sayılır. Faciə nəticəsində kənddə 2 ailənin hər bi
rindən 4 nəfər, 6 ailədən 2 və 3 nəfər öldürülüb, 43 ailə öz
başçısını itirib, 1 ailədən hər iki valideyn qətlə yetirilib, 146
uşaq yetim qalıb. Qaradağlı kəndində 91 nəfər, kənd sakin-
ərinin hər 10 nəfərindən biri qətlə yetirilib. Öldürülənlərdən
21 nəfəri ahıl və qocalar, 10 nəfəri qadın, 8 nəfəri məktəbli
olub. İşğal nəticəsində kənddə 200 yaşayış evi, 1 mədəniyyət
evi, 320 yerlik orta məktəb, 25 çarpayılıq xəstəxana binası və
çoxlu sayda digər sosial obyektlər dağıdılıb.
386
Dostları ilə paylaş: |