www.vivo-book.com
956
olan hörmətimi sübut eləmək üçün yetər. Gələn həftə,
dördüncü gündən gec olmayaraq, mən ata evini tərk
eləyəcəyəm. Sizin hədiyyəniz bizə ehtiyac görmədən
yaĢamağa kömək edəcək. Abbat Pirardan baĢqa heç kim
mənim sirrimi bilmir. Mən onun yanına gedəcəyəm, o bizi
gizlicə evləndirəcək və bir saat sonra biz artıq Langedoka
yollanacağıq. Sonra sizin razılığınız olmadan Parisə
qayıtmayacağıq. Bu məsələdə məni ağrıdan bircə Ģey var –
bu gizli nikah həm sizin, həm mənim barəmdə saysız-
hesabsız dedi-qodulara, lətifələrə səbəb olacaq. Bəzi
axmaqların kinayəli sözləri bizim Ģücaətli Norberi Jülyenlə
haqq-hesab çəkməyə məcbur edəcək. Belə olanda, mən daha
heç nə edə bilməyəcəyəm – çünki Jülyenin xasiyyətinə
bələdəm. Diz çöküb sizə yalvarıram, ata, gələn dördüncü
gün abbat Pirarın kilsəsinə, mənim kəbin mərasimimə gəlin.
Bu hərəkətiniz kübar ağzıgöyçəklərin kinayələrinin qarĢısını
alar və sizin yeganə oğlunuzun, mənimsə ərimin həyatlarına
son qoya biləcək təhlükənin qarĢısını almıĢ olar...”
www.vivo-book.com
957
Bu məktub markizi tamam çaĢdırdı. Deməli, mütləq bir
qərara gəlmək lazımdır. Bu məsələdə onun bütün oyun
qaydaları, dost məsləhətləri öz gücünü itirmiĢdi.
Belə qeyri-adi vəziyyətdə, markizin gəncliyində
yaĢadığı böyük sarsıntılardan bərkimiĢ xarakteri dilə gəldi.
Mühacirət həyatının çətinlikləri onu xəyalpərəst eləmiĢdi.
Düz iki il özünü böyük var-dövlətin sahibi kimi
görəndən, sarayda hamıdan seçilməyininin qürurunu
yaĢayandan sonra min yeddi yüz doxsanıncı il onu qəfildən
mühacirətə ataraq, dəhĢətli səfalətlə üzbəüz qoydu. Bu acı
həyat dərsi iyirmi yaĢlı gəncin ruhunu möhkəmləndirdi.
Əslində o özünü çadırını var-dövlətinin ortasında qurmuĢ
fateh kimi hiss eləyirdi – mühacirət onun ruhunu əzə
bilməmiĢdi. Amma onu qızılın öldürücü zəhərində xilas
edən bu çılğın təxəyyül, markizi baĢqa bir ehtirasın – nəyin
bahasına olursa olsun, qızına uca zadəgan ünvanı almaq
ehtirasının qurbanı eləmiĢdi.
Son ay yarımda markiz özünün qəfil Ģıltaqlığına uyub,
Jülyeni varlandırmaq qərarına gəlmiĢdi. Kasıblıq onun üçün,
markiz de La-Moll üçün, onun qızının həyat yoldaĢı olacaq
www.vivo-book.com
958
adama yaraĢmayan, nəsə alçaldıcı, rüsvayçı bir Ģey idi. Buna
görə də o, pulu sağa-sola səpələyirdi. Səhəri gün onun çılğın
təxəyyülü baĢqa Ģeylə məĢğul olurdu. Markiz düĢünürdü ki,
bu qədər pulu alandan sonra Jülyen bu səxavətin lal dilini
baĢa düĢərək, soyadını dəyiĢəcək, Amerikaya qaçacaq və
oradan Matildaya ayrılıq məktubu yazacaq. Cənab de La-
Moll artıq bu məktubun yazıldığını təsəvvür edir və onun
qızına necə təsir edəcəyini götür-qoy eləyirdi.
Bu gənclik xəyallarının hamısı Matildanın məktubuyla
darmadağın olandan sonra, markiz Jülyeni öldürmək və ya
yoxa çıxarmaq barədə düĢünürdü ki, qəfildən ilhama
gələrək, oğlana gözəl Ģərait yaratmaq fikrinə düĢdü. O,
Jülyenə öz mülklərindən birini vermək qərarına gəldi. Niyə
ona titul da verməsin? Markizin qayınatası, hersoq de ġon,
yeganə oğlu Ġspaniyada öldürüləndən sonra öz titulunu
Norberə vermək istədiyini dəfələrlə demiĢdi.
Jülyenin nadir iĢgüzar qabiliyyətini, ələdüĢməz
cəsarətini, hətta bəzi məsələlərdə müdrikliyini danmaq
mümkün deyil, – markiz düĢünürdü. – Amma bu oğlanın
www.vivo-book.com
959
içində nəsə, adamı qorxudan bir Ģey var. O hamıya belə təsir
bağıĢlayır, deməli, onda dəqiq nəsə var.
Və bu “nəsə”ni müəyyən etmək çətinləĢdikcə qoca
markizin çılğın təxəyyülü daha çox ehtiyatlanırdı.
Qızım bu günlərdə mənə yazdığı bir məktubda onun bu
xüsusiyyətini olduqca incə Ģəkildə qeyd eləmiĢdi “Jülyen
heç bir salona, heç bir qruplaĢmaya qoĢulmadı”. O mənim
əleyhimə olan heç kimlə zərrə qədər də yaxınlıq yaratmayıb,
əgər mən ondan imtina eləsəm, Jülyen heç nəsiz qalacaq...
Amma nə bilmək olar, bəlkə də bu ancaq onun müasir kübar
cəmiyyətin qaydalarını bilməməsindən irəli gəlir? Mən iki-
üç dəfə ona demiĢəm ki, cəmiyyətdə nəsə bir yer tutmaq,
irəli getmək üçün mütləq kiminsə ziyafət zalında özünə Ģirin
yer eləməlisən...Yox, onda heç bir uyğun vaxtı, imkanı
əldən verməyən sırtıq adamların bicliyi və fərasəti yoxdur.
O heç on birinci Lüdovik zamanlarının da adamı deyil. Bir
tərəfdən də baxıb görürəm ki, o heç də ali qanunlarla oturub-
durmur. Yox, nəsə mən bunu baĢa düĢə bilmirəm. Bəlkə o
özü üçün bu qaydaları müəyyənləĢdirib ki, hisslərini
cilovlaya bilsin?
www.vivo-book.com
960
Amma bir məsələdə Ģübhələnməyə əsas yoxdur: o,
alçaldıcı münasibəti həzm eləyə bilmir, mən onu elə bu
xasiyyətinə görə əlimdə saxlaya bilirəm.
O, zadəganlar qarĢısında təzim eləməyə öyrəĢməyib,
onun bizlərə qarĢı fitri hörməti yoxdur. Onun əsas
çatıĢmayan cəhəti budur. Amma sıradan seminariya
məzununun əsas dərdi puldan və həyat nemətlərindən
məhrum olmaqdır. O isə tamam baĢqa adamdı – o heç vaxt
heç kimə özünə həqarətlə yanaĢmağa imkan verməz.
Qızının məktubundan sonra dalana dirənmiĢ cənab de
La-Moll baĢa düĢürdü ki, artıq qərar vermək vaxtıdır.
Əvvəlcə bir Ģeyi müəyyənləĢdirmək vacib idi: Jülyenə onun
qızına aĢiq olma cəsarətini verən Ģey, oğlanın markizin
qızını hamıdan çox sevdiyini və onun ildə yüz min ekü icarə
gəliri olduğunu bilməsi deyildi ki?
“Matilda bunun əksini iddia eləyir. Yox, əziz cənab
Jülyen, istəyirəm ki, bu məsələdə mənim zərrə qədər
Ģübhəm qalmasın. Bu nə idi; qəfil və qarĢısıalınmaz sevgi?
Yoxsa, alçaq haqq-hesab, yüksəlmə ehtirası, özünə parlaq
gələcək qurma planı? Matilda çox uzaqgörən qızdır, o baĢa
Dostları ilə paylaş: |