Суал Мяшял системинин истисмары
Суал-105: Газнефтсу тязащцрляринин вя ачыг фонтанларын гаршысынын алынмасы
Yüklə 1,66 Mb.
|
| Суал-105: Газнефтсу тязащцрляринин вя ачыг фонтанларын гаршысынын алынмасы
Ъаваб: Qazneftsu təzahürü mümkün olan quyularda işləmək üçün xüsusi hazırlıq keçmiş qazmaçılar və mütəxəssislər buraxılır. Bu kadrların biliyinin yoxlanılması və yenidən hazırlanması 3 ildə bir dəfədən az olmayaraq aparılır. Mümkün flüid təzahürlü layı və ya bir neçə layı açmazdan əvvəl qazneftsu təzahürlərinin qarşısının alınması üzrə tədbirlər işlənməli, həyata keçirilməli və aşağıdakılar görülməlidir: - qazma briqadası üzvləri 248-ə əsasən qazneftsu təzahürlərinin ləğvi zamanı təcrübi tədbirlər üzrə təlimatlandırılmalıdırlar; - qazma avadanlığının, TQA-nın, alət və tərtibatların vəziyyəti yoxlanılmalıdır; - təlim həyəcanı. Növbəti təlim həyəcanlarının dövriliyi (vaxtı) qazma müəssisəsi tərəfindən müəyyənləşdirilir; obyektin qazma məhlulunun operativ ağırlaşdırılmasına və onun ehtiyatlarının hazırlanma və ya buruğa gətirilməklə artırılmasına hazırlığının qiymətləndirilməsi. Qazneftsu təzahürləri aşkar edildikdə qazma növbəsi quyu ağzını və qazma boruları kanalını kipləşdirməli, bu barədə qazma müəssisəsinin rəhbərliyinə məlumat verməli, təzahürlərin ləğvi üzrə təlimata uyğun fəaliyyət göstərməlidir. Qazma borularını kipləşdirməmişdən əvvəl, dayaq borusunda (stoyakda) və boru arxası fəzada manometrin göstəriciləri götürülməlidir. Qazneftsu təzahürləri zamanı preventorları bağladıqdan sonra quyu ətrafında, mümkün qrifon əmələ gəlməsinə nəzarət təşkil olunmalıdır. Qazma boruları kəmərinin qaldırılması zamanı qazneftsu təzahürlərinin və quyu divarlarının uçulmasının qarşısını almaq üçün quyuya qazma məhlulu əlavə edilməlidir. Əlavəetmənin reжimi, quyu ağzında səviyyənin saxlanılmasını təmin etməlidir. Quyuya əlavə edilən (doldurulan) qazma məhlulunun xüsusiyyətləri quyuda olan məhluldan fərqlənməməlidir. Qazma borularının endirilməsi vaxtı sıxışdırılıb çıxarılan və onların qaldırılmasında əlavə edilən məhlulun həcminə nəzarət olunmalıdır və endirilən və ya qaldırılan qazma borularının metalının həcmi ilə müqayisə olunmalıdır. Əlavə edilən qazma məhlulunun həcmi ilə qaldırılan boruların metalının həcmi arasındakı fərq 0,5 m3-dən artıq olduqda qaldırma prosesi dayandırılmalı və qazneftsu təzahürlərində qazma növbəsinin təlimatla nəzərdə tutulmuş tədbirləri həyata keçirilməlidir. Yüksək təzyiqli anomal layları açmazdan əvvəl və sonra, qaldırma-endirmə əməliyyatından, geofiziki tədqiqatlardan, təmir işlərindən və boş dayanmalardan sonra quyunun yuyulmasını bərpa etdikdə qazma məhlulunun sıxlığına, özlülüyünə, qazlılığına nəzarət olunmasına qazma məhlulunun dövranı (sirkulyasiyası) bərpa edildikdən sonra tezliklə başlanılmalıdır. Qazlı horizontları açdıqda və quyunun gələcək dərinləşməsində (növbəti qoruyucu kəmər buraxılanadək) qazma məhlulunun qazla doymasına nəzarət olunmalıdır. Qazma məhlulunun dövranının (sirkulyasiyasının) bütün dövrü (sikl) boyunca onun xüsusiyyətləri bərabərləşdirilməyincə, qazma kəmərini qaldırmaq qadağandır. Məhsuldar qazlı layı qazarkən mexaniki sürət o həddə qədər məhdudlaşdırılmalıdır ki, qazma məhlulunun deqazasiyası təmin olunmuş olsun. Əgər qazma məhlulunda qazın həcmi miqdarı 5%-dən artıq olarsa məhlulun deqazasiyası (qazsızlaşdırılması), məhlulun qazla doyması (layın işləməsi, qazın qazılmış süxurlarla daxil olması, köpüklənmə və s.) səbəblərinin aşkar edilməsi və aradan qaldırılması üçün tədbirlər görülməlidir. Qazneftsu təzahürlərində qazma məhlulunun udulması baş verən quyuda qazma boruları kəmərinin qaldırılmasına, quyunu ağzına kimi doldurduqdan və qazma kəmərinin qaldırılıb-endirilməsi üçün lazım olan vaxt ərzində məhlulun daşması olmadıqda, başlamağa icazə verilir. Qazma məhlulunun (suyun) hissə-hissə və ya tam udulması ilə müşahidə olunan və flüid təzahürü mümkün olan quyuların qazılması layihəsi sifarişçi ilə razılaşdırılmış xüsusi plan üzrə aparılmalıdır. “Vannalar” (neft, su, turşu) qoyularkən qazma məhlulunun və vanna mayesinin sütununun yaratdığı hidrostatik təzyiq lay təzyiqindən artıq olmalıdır. Hidrostatik təzyiq lay təzyiqindən aşağı düşdükdə və ya onun aşağı salınmasına ehtiyac duyulduqda, qazma kəmərinin dartılıb-buraxılması üzrə işlər boruarxası fəza kipləşdirilməklə və qazma borularına kürəli kran qoyulmaqla yerinə yetirilməlidir. Bu zaman 248-in tələblərinə uyğun təhlükəsizlik tədbirləri yerinə yetirilməlidir. Qazneftsu təzahürlərinin və açıq fontanların ləğvi üçün lazım olan avadanlıq, xüsusi tərtibat, alətlər, materiallar, FMV-lər qazma müəssisələrinin və ya ixtisaslaşmış təşkilatların (xidmətlərin) qəza-ehtiyat anbarlarında həmişə tam hazır vəziyyətdə olmalıdır. Qazma məhlulunun daşması («sifon») və «porşenləşmə» hallarında qazma kəmərinin qaldırılması qadağandır. Bu hallar əmələ gəldikdə qaldırma əməliyyatı dayandırılmalı, quyu qazma boru kəməri qaldırılıb-endirilməklə və fırladılmaqla yuyulmalıdır. Qazma məhlulunun daşmasının («sifon»un) qarşısını almaq mümkün olmadıqda, qazma boru kəmərinin qaldırılması elə sürətlə aparılmalıdır ki, bu zaman quyudan çıxan və quyuya doldurulan məhlulların həcmləri bərabər olsun. «Porşenləşmə»ni aradan qaldırmaq mümkün olmadıqda (qazma kəmərinin aşağı hissəsində tıxacın olması və ya quyu lüləsinin daralması) qaldırma əməliyyatını quyunu yumaqla, boruları rotorla fırlatmaqla və boruları şurfdan qəbul körpüsünə atmaqla aparmaq lazımdır. Açıq fontanların ləğvi ilə bağlı işlər, FQDHH-nin işçilərinin qüvvəsi ilə müvafiq qaydada yaradılmış qərargahın (ştabın) işlədiyi xüsusi plan üzrə 249 uyğun aparılmalıdır. Qərargah işlənmiş tədbirlərin yerinə yetirilməsi üçün tam məsuliyyət daşıyır. Məhsuldar horizontu açmazdan əvvəl və açılmış kəsilişdə neftqazlı çöküntülər, həmçinin digər yüksək təzyiqli horizontlar olduqda obyektdə xəbərdaredici yazılar asılmalıdır: «Diqqət! Məhsuldar lay açılıb!». «Quyunun doldurulmaması fontana səbəb ola bilər!». Yüklə 1,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|