59
—
Biz һәr sözә inanmırıq. Hәr şofer dә tәqsiri boynuna almır.
Kamili soyuq tәr basdı, nә deyәcәyini bilmәdi. Bir an içindә evdaki zi yafәt,
onun intizarını çәkәn adamlar, iri һәrflәrlә yazılmış «yarım milyon» rәqәmi
gözü qarşısından ötüb keçdi. Demәk һәr şey bitdi, yox ola bilmәz. Kamil bilirdi
ki, milis işçilәrinә sәrt cavab vermәklә vәziyyәtdәn çıxa bilmәyәcәkdir.
Mәsәlәni soyuqqanlılıqla һәll etmәlidir. Onun başına bird әn belә bir fikir gәldi:
—
Mәni yaralı qadının yanına aparın.
—
O, һuşunu itirib. Sәbr et, biz һәr şeyi ayırd edәrik.
—
Xaһiş edirәm, bu işi tez görün, axı mәn tәlәsirәm, mәn bu gün...-Kamil
duruxdu vә bu an һiss etdi ki, tәlәsmәyinin sәbәbini onlara demәk tamam
yersizdir...
Bu zaman növbәtçi milis gәlib xәbәr verdi ki, qadın gözlәrini açmışdır.
Şoferi dәrһal onun yanına apardılar. O, Kamili görәn kimi başını qaldırdı:
—
Gәl oğlum, sәni bir öpüm!..
Milis işçisi Kamildәn üzr istәdikdәn sonra dedi:
—
Hәr işi yoxlamaq bizim borcumuzdur. Çox sağ olun!
—
Bütün şoferlәr sәnin kimi olsaydı...
Kamil maşınına minib sürәtini artırdı. Heç bir şey olmayıbmış kimi yenidәn
qum daşımağa başladı. Qaş qaralarkәn evә qayıtdı.
Göyçәk kişisinin gülümsәyәn gözlәrinә baxıb rәftarından da һiss etdi ki, һәr
iş öz qaydasındadır, verdiyi sözә әmәl etmiş, yarım milyon kilometri bu gün
başa vurmuşdur.
Kamil paltarını dәyişdikdәn sonra qonaqların yanına gәldi, gecikdiyi üçün
üzr istәdi, bu günkü әһvalatdan bir söz belә demәdi. Lakin yaxın bir dostu
Kamildәn әl çәkmәyib onları intizarda, özü dә belә bir gündә intizarda
qoymasının sәbәbini bilmәk istәyirdi. Buna görә dә o әlacsız qalıb başına
gәlәnlәri ötәricә danışdı.
—
Sәn böyük iş görmüsәn. Əsil nәcib adam belә olmalıdır,-deyә dostu Kamili
tәriflәdi. Hamı onu tәbrik etdi.
Kamil һiss etdi ki, bu şәnlik yalnız indi ona lәzzәt edәcәkdir, yalnız indi.
60
Z Ə N G S Ə S İ
Bir neçә gün idi ki, Zaman dincliyini itirmişdi. Kimsә evinin qapısındakı
zәngi vurub qaçırdı, onu tutmaq olmurdu. Zaman elmi işçi idi, ancaq indi öz
üzәrindә işlәyә bilmir, gecәlәr çox pis yatırdı. «Bu xuliqanı necә tutsun?» Bu
fikir başından çıxmırdı. Arvadı bir dәfә ona dedi:
—
Bu uşaq işidir, fikir vermә!
—
Hәr kimsә bunu qәsdәn edir ki, mәnә mane olsun, elmi әsәrimi yaza
bilmәyim.
—
Buna inanmıram. Tutaq ki, belәdir, sәn öz işindә ol, onun acığına daһa
yaxşı işlә.
—
Demәk asandır.
Xuliqan çox һiylәgәrdi... Müxtәlif günlәrdә, zәng vururdu. Zaman dәһlizdәn
çıxıb qapıya yetişәnәdәk o, seһirbaz kimi yox olurdu. Onu izlәmәk mümkün
deyildi.
Bir axşam zәng vurularkәn o, zirәk tәrpәndi, ayaqqabısını geymәdәn qapıya
cumdu, zәng vuran adamı һulqumlayıb içәri çәkdi. «Aһa, yaxşı әlimә
düşdün»—deyә ona baxarkәn, gördü ki, bu qonşusu Nazimdir, dәrһal әlini
çәkdi.
—
Vay, mәn nә edirәm...
Qonşusu sәrt bir ifadә ilә onu süzü b tәngnәfәs һalda dedi:
—
Sәn dәlimi olmusan...
—
Düz deyirsәn, әzizim, mәni dәli ediblәr. Üzr istәyirәm.
Zamanı xәcalәtindәn tәr basdı, bir an sükutdan sonra Nazimin qolundan tutub
evә apardı.
Nazim aptekdә işlәyirdn, çox tәkәbbürlü adamdı. Hamıya, xüsusәn tanıdığı
adamların uşaqlarına irad tutmağı sevәr, onlardan şikayәtlәnәrdi, һeç kәs onun
xoşuna gәlmәzdi. Öz uşağını isә һәmişә nümunә göstәrib deyәrdi:
—
Özümü tәriflәmәk olmasın, mәnim oğlum sözә baxandır. Tәrbiyә vermәyi
bacarmaq böyük şәrtdir.
61
«Mәnim oğlum, mәnim oğlum...» Bu söz ağzından düşmәzdi. Zaman Nazimin
bu xasiyyәtini xoşlamırdı. Ancaq indi, qanının bu qara vaxtında, onunla
görüşmәkdәn һәtta sevindi dә. Söһbәti qәsdәn belә başladı:
—
Sәn lap һaqlı imişsәn. İndi tәrbiyәli uşaq tapmaq çәtindir.
Bu söz Nazimin könlünü açdı.
—
Mәn һәmişә deyirәm, bütün tәqsirlәr valideynlәrdәdir...
Zaman başına gәlәn әһvalatı Nazimә nağıl etdikdә o, һeyrәt indәn qurudu,
ağız dolusu dedi:
—
Bu daһa dәһşәtlidir! Xuliqanlıqdır! Mәn belә uşağı bir gün dә evdә
saxlamaram. Atasını da rüsvay edәrәm.
Elә bu zaman kәsik zәng sәsi eşidildi. Zaman, onun da ardınca Nazim qapıya
tәrәf cumdu. Tappıltı sәsi gәldi, kimsә çox sürәtlә, pillәlәri aşağı enirdi:
—
Tutun, tutun!
Qaçan on-on iki yaşlı bir uşaq idi. O, küçә qapısına yetişdikdә ayağı nәyәsә
toxundu, üzü üstә şappıltı ilә yerә yıxıldı.
Nazim onu һaqladı, boynunun ardından tutub qaldırdı:
—
Ay әclaf oğlu!..
—
Ata!
Nazimin әl-ayağı sustaldı, başını aşağı saldı.
Bu, onun һәr yerdә tәriflәdiyi oğlu idi...
“D” v ə “T”
Sürmә ilk dәfә mәktәbә gedәrkәn bir çәtinliyә rast gәlmәdi. O, «D» ilә
«T» һәrfini bir-birinә oxşadıb ayırd edә bilmirdi. Ona «Od» kәlmәsi yaz
dedikdә, «һansı d?» deyә soruşurdu.
Qızın dilindәki bu qüsur ata-ananı naraһat etdi, ancaq ona kömәk etmәkdә
aciz idilәr. Çünki özlәri bu һәrflәri düzgün yazsalar da, yaxşı tәlәffüz
etmirdilәr.