26
Gecәnin zil qaranlığında limanın yük boşaldılan mәntәqәsindә böyük
gurultu qopdu. Alov göyün üzünü bürüdü, şiddәtlәndi, әtrafı gündüz kimi
«işıqlandırdı. Aralıq dәnizi tәlatümә gәldi. Buna sәbәb olan üç adam, Əli,
Əһmәd, Hüseyn artıq limandan qaçaraq şәһәri tәrk edir, Əlcәzair partizan
dәstәsinә doğru irәlilәyirdi. Hamıdan daһa çox sevinәn Hüseyn idi, һәyatında
ilk dәfә cәsarәt göstәrәn bu adam elә bil yenidәn dünyaya gәlmişdi. O daһa
özünü dil pәһlәvanı deyil, әsil qәһrәman һiss edirdi. Yol gedә-gedә oğluna
baxıb düşünürdü: «Ağıl yaşda deyil, başda imiş. O da mәnә yol göstәrdi.
Dünyada qorxaqlıqdan pis, cәsarәtdәn yaxşı şey yox imiş».
T Ü R K Q I Z I
Nazim Һikmətə
POVEST
Gülbaһar «yoxlama kitabçasına» dönә-dönә baxıb, gülümsәyirdi, әsas dәrslәrdәn
әla qiymәt almışdı. Universitetdә oxuduğu dörd ildә o, çox mәһrumiyyәtlәr görmüş,
bәzәn zeytun-çörәyә belә һәsrәt qalmışdı. Bu gün kәnddә yaşayan valideyinlәrinә
yazmışdı: «Bir ildәn sonra universiteti bitirәcәyәm, sizi özüm saxlayacağam».
Gülbaһar kәnd evlәrini xatırladan kasıblar mәһәllәsindә yaşayırdı. Onun
kirayә tutduğu otaqda dәmir çarpa yıdan, stoldan, iki stuldan vә a ynalı
şifonerdәn başqa һeç bir şey yox idi. Bunlar da qoca ev saһibәsinin idi. Bu otaq
Gülbaһarın xoşuna gәlirdi. Burada dәrslәrini һazırlayıb biliyini artırmış, burada
şirin yuxular görmüşdü.
Rәfiqәlәri Gülbaһarı tәmizkar vә sәliqәli bir qız kimi tanı yırdılar. O,
bәzәk-düzәyi xoşlamazdı. O, tәbiәtәn gözәldi. Rәngi ağ, yanaqları qırmızı idi.
Şәһәrin һavası ona һәlә tәsir etmәmişdi. Burada bәzәn qızlar başını oğlan kimi
vurdurduğu һalda, o, uzun saçlarını һәlә dә qoru yurdu.
Özünә müasir qızlar kimi qulluq etmәyi sevmәyәn Gülbaһar indi bir qәdәr
dәyişmişdi. Əlvan yapon ipәyindәn tikdirdiyi әn dәyәrli paltarını geyib güzgü
qarşısında fırlanırdı. Paltar ona çox yaraşırdı. Bunu qız sanki indicә, elә bu an
27
duydu. Güzgüdә girdә sifәtini, nazik qaşlarını, iri, qonur gözlәrini, yanağındakı
qara xalı, xoş tәbәssümü görçәk anladı ki, ardınca «gözәl qızdır»-deyәnlәr sәһv
etmirlәr. Bu sözlәr nә qәdәr ürәyәyatan olsa da, bir o qәdәr dә Gülbaһarı
usandırırdı. Mәğrur qızın qәlbinә yalnız tәlәbә yoldaşı Tofiq һakim ola
bilmişdi. Oğlanın gözәl xasiyyәti, xoş rәftarı, sәmimi baxışları onun xoşuna
gәlirdi.
Gülbaһar indi bu şәn dәqiqәlәrdә Tofiqi xatırladı, bir qәdәr fikrә getdi, sonra
ondan aldığı mәktubu götürüb bir dә oxudu: «Əzizim, o gün görüşә gәlә
bilmәdiyimә görә mәni bağışlamağını xaһiş edirәm. Sәnә һәr şeyi danışaram,
özün başa düşәrsәn ki, mәndә günaһ olmayıb. Yenә һәmin yerә, Qalata
körpüsünә gәl. Qayıqla seyrә çıxaq. Onu da bildirirәm ki, sabaһ axşam
kәndimizә yola düşürәm. Elә etmә ki, nigaran gedim».
Gülbahar tәrәddüd etmirdi: «Xırda inciklik üçün kin saxlamazlar. Ürәkdәn
sevәnin buna ixtiyarı yoxdur».
Tofiq universiteti bitirmişdi. Bir neçә aydan sonar o, başqa rayona gedәcәkdi.
Bәlkә dә onlar bir neçә müddәt görüşә bilmәyәcәkdilәr. Bu fikir Gülbaharı çox
narahat etdi.
O, yay paltosunu geyib otağın qapısını kilidlәdi, hәyәtә çıxdı.
Mәrhum ev yiyәsinin dәmirçixanası әtrafına tökülәn gәrәksiz metal
qırıntıları hәlә dә tәmizlәnmәmişdi, hәyәt zibilliyi xatırladırdı. Dәmirçinin
arvadı qoca idi, qıçları iflic olduğundan hәyәti sәliqәyә sala bilmirdi. Hәr şeyi
başlı-başına buraxmışdı.Ancaq bu quru zibilli hәyәt dә indi Gülbaharın xoşuna
gәlirdi.
Axşamçağı idi. Uzun sürәn yağış artıq dayanmışdı. “İş düz gәtirәndә hava da
xoş olarsa, insane necә fәrәhlәnir! Belә bir vaxtda sevdiyin adamla görüşmәk,
onunla birlikdә qayığa minib seyrә çıxmaq xoşbәxtlik deyilmi?!”
28
O, bu xoş fikirlәrlә küçәyә çıxdıqda, yolda oynayan qonşu uşağı Memedlә
görüşdü. Bu qarayanız, üzügülәr bir oğlandı. On yaşı yenicә tamam olmuşdu.
İkinci sinifdә oxuyurdu. Ata-anası çox kasıb idi. Gülbahar ona dәftәr-qәlәm
verir, dәrsini öyrәdirdi. O da Gülbahara bir bacı kimi alışmışdı.
Gülbahar addımlarını yeyinlәtdi. Enli bir küçәyә yetişdikdә qeyri-adi bir
mәnzәrә gördü. Burada böyük qaynaşma vardı. Kimi әlinә böyük çamadan vә ya
bağlama alıb hara isә qaçır, kimi dә bu addımların ardınca düşüb onları tәqib
edirdi.Hay-küydәn heçnә eşitmәk olmurdu.
Yaxınlıqda bir it hürürdü. Sonra güllә sәsi eşidildi. İt bәrkdәn zingildәmәyә
başladı. Sәs-küy daha da artdı.
Gülbahar bir yunanlı dükanına yaxınlaşdıqda, qabağındna bir top parça
aparan adam qaçdı. Parçanın bir ucu yerlә sürünürdü. Yolla gedәn bir amerikan
zabiti ayağını parçanın ucuna basıb bәrkdәn güldü.
Dükandan hәyәcan içәrisindә çıxıb qaçan, saçları pırtlaşmış bir qız düz
Gülbaharın üstünә cumdu. Vәhşi heyvan әlindәn qurtarıb anasını görәn ceyran
kimi ona sığındı.
—
Bacım, amandır, mәni tez bir yana apar!
Gülbahar onu qucaqladıqda qızın ürәk çırpıntısını belә eşitdi. Sanki bu an
ürәklәr dilә gәlib danışdı. Qızlar hiss etdilәr ki, hәr ikisi insan evladıdır, bu
yerlәrdә boy atıb böyümüş, bir günәşin şüası ilә qızınmışdır. Gül bahar onun
әlindәn tutub dedi:
—
Ardımca gәl!
Qızı dolama-dolaşıq yollarla evinә apardı. Qapını içәridәn kilidlәdi.
—
Bura kasıb otağı olsa da etibarlı yerdir.
Dostları ilə paylaş: |