Sumqayıt Dövlət Universiteti Azərbaycan dili və dilçilik kafedrası Folklorşünaslıq Elmi-Tədqiqat laboratoriyası

Çoydar/Zçovdar  (is.)  -   dənli  bitki.  -   Çoydar  unuıman  pişiriiən 
çörəx qara olsa da, əmə şirin olur, qalanda da tez kərtilir.
Ç ölm əx'  (is.)  -   təndirə  qoyulan  qazan.  -   Çölməx  çuqun 
olduğunnan  təndirin  içinə  qoyuf  çəhməcə,  qartol,  baş-əyax 
pişirərdilər,  əmə çölməx'də pişən hər şey dadlı olordu (Q., E.).
Çömçəquyruq  (is.)  -   hələ  böyümsmiş  qurbağa.  -   Gölməçədə 
çoxlu çömçəquyrux peyda oluf.
Çöndərməx  (f.)  -   döndərmək.  -  Motala  pendiri  basannan  söra
o  yənə, bu yənə çöndərif döyəşdiyillər kin, arada boş yer qalmasm.
Çönbələn (is.) -  quş xəstəliyi.  -  Çönbələn payız gəlir, touxlara 
tüşdümü, hammısını q ın f qutanr.
Çönüx (s.) -  dönük. -  Uşaxlar ki çönüx' oldu, vay o  ata-ananuı 
halma.
Çöpüx’ (is.) -  daranmış yunun qaiığı.  - Çöpüx' yaramır heş şeə.
1.  Ç ö zə lə m ə x '(t) -  sökmək.  -  Çoban Vəli  çox ustufla qounun 
bağırsağmı çözəliyərdi.
2.  Çözələməx'I/çözdəməx'  (f.)  -   acmaq.  -   Köhnə  çoravı 
çözələdim kin uşağa altdıx hörürn.
Çözdəməx’  (f.)  -   ipi  açıb  töx'məx'.  -   Kələfi  çözdəməx'dən 
bezix'dim.
Ç örəx'taxtası  (is.) -  təndirə  çörək yapmaq üçün işlədilən  aiət.
-  Çörəx' taxtası yünül olanda adam yoruhnur.
Çözgürtməx'  (f.)  —  qoparmaq.  -   Ənnağı  anassnnnan  10  manat 
çözgürtdü.
Çuxa  (is.)  -  qara və ya göy ləstix’dən tikilmiş kişi üst geyimi. -
O vaxıtdar çuxuyu cavannar da  geynərdilər.
Qara çuxa qaytanı 
Yoldan çıx, yolu tam.
Neçə ildi, gəlmirsən?
Məhləmizin sultanı.
Çuğul (sif.) -  xəbərçi. -  Çuğulçulux nəsildən keçmədi,  a bala.
Çulumburu/Zşulumbur  (sif.)  -   nadinc,  aravuran,  fınldaqçı 
adam. -  Çulumburrux etməyə nə var, gərəx’ axrmı tüşünəsən.
Çul  düşm əx'  (f.)  -  yorulmaq,  yorulub  əldən  düşmək.  -  
Kərəntidən qayıdannan söra çul düşürsən, yerə.
Çur  (is.)  -   oyunda  borc  verməx'.  -  Mislimnən  bir  aşıx  çur 
alannan söra onun aşıxlarmı tamam uddum.
Çust  (is.)  — alçaqdaban  ayaqqabı.  -   Həyət-bacada  geyinməyə 
çust yaxşıdı, raiıat olor (B.G.).
Çuvaldız  (is.)  -   çuvahn  ağzını  tikən  iri  iynə.  -   Çuvaldıznan 
çuvalrn ağzım tikillər.
Çiiyü  (is.)  -  çivi,  paz.  -  Kərkinin sapının  ağzma  çüyü vurullar 
km, sap çıxmasm.  Buna qurdağzı  da dellər.
Çürüxçü  (s.z.)  -  balaca bir hadisəni  böyüdən  adam,  boşboğaz.
-  ü zu n  Hacı çox çurux'çülüx' edir, ona görə də hamımn zəhləsi gedir 
onnan.
- C -
1.  Cacıx  (is.)  -   oynaq.  -   Əyağunm  cacığı  şakqılhyır,  həm  də 
çox ağnyır, dəsən duzdaşıf.
2.  Cacıx  (is.)  -   yeməli,  yabanı  bitki.  -   Gəiin-qız  gedillər  çölə 
cacıx yığmağa.
Cadı  (is.)  -   arpa  unundan  bişirilən  çörək.  -   Cadıyı  isti-isti 
yemək olar.  qaldımı,  bərkiyir, yeməx'  də olmor (Q., B., E.).
Cahai  (is.)  -  gənc,  cavan.  -  İndiki  cahallar  qanıf qandırmıilar, 
telvizora baxıllar, pis  ədətdəri götürüllər.
1.  Cağ (is.) -   barm aqlann  çağı.  -  Əyax  barmaxlanımn  çağlan 
yaxşı  işdəmir.
2.  Cağ  (is.)  -   araba  təkərinin  topunu  əsas  hissəyə  birləşdirən 
ağaclar. -  Haravamr)  təkərinin üş cağı qm lıf tüşüf.
3.  Cağ  (is.)  -   araba  laydınm   aralanm  birləşdirən  taxtalar.  -  
Laydınn cağlan  qınlıf deyən yüklənən ot tökülür yerə.
Calamax  (f.)  -   tökmək.  -   Anası  bilmədən  suu  uşağın  kıcma
caladı.
Caleyvətən  (sif.)  -   evdən-eşikdən  uzaqlaşmaq.  -   Güləhmədin 
oğlu  cale>vətən oluf, tü şüf çöllərə.
Camax  (is.)  -   suyuıı  içində  bitən  yağlı  ot,  balıq  yemi.  -  
Arpaçayda  o  xərtənə  camax  əmələ  gəlir kin,  suyu  da  daşmr.  Onu  da 
deyim kin,  camax oian yerdə sazan da çox olur.
Qeyd  edək  ki,  camax  sözü  ‘‘Azərbaycan  dilinin  dialektoloji 
Iüğəti”ndə səhv izah olunub.

---

Cancur (is.) -  gavalı. -  Baş Keçiddən iri  cancur gətiriflər, mən 
də bir satıl aldım kin, uşaxlar yesinnər.
Canpida  (is.)  -   istiqanh  adam.  -  Getmişdix'  Şamaxmm  Qız 
meydan kəndinə orada Canfıda adamlar çoxuydu.
Cannıx (is.) -  alt paltan. -  Kişinin camuğmı yaxadım.
Canpaltan  (is.)  -   bax  (cannıx).  -   Getmişdim  irayona 
Cəhəngirin unvermağmnan isti canpaltan aldım uşaxlara.
Cantarax  (s.)  -   dolu,  köktəhər.  -   İrəhmətdix'  Mustafa  məllim 
bir cantarax kişiydi.
Caydax  (s.)  -   anq,  zəif  və  uzun.  -   Ənbərin  oğiu  forunnan 
baxırsaxı bir caydax uşaxdı,  əmə doxdumıxda oxür.
Caynax/ZCıynax (is.) -  dımaq.  -  Uşağın caynağı uzanıf.
Cecim  (is.) -  palaz növü,  yataq örtüyü.  -  O vaxıtdanm arvadın 
cehizinə 2 cecim qoymuşdular, Tiflisdən almışdılar.
Cev (is.) - cib.  -  Paltann cevi c m lıf tökülüf.
Cəbarə  (is.) - ağac budağxndan toxunan əl  səbəti.  - Öyiinnərim 
bir cəbərə alxf gətdim  evə.
C əcix'  (is.)  -   buduıı  oynağa  birləşən  hissələri  (oymaq).  -  
Ayaxlan yan tərəfə sürüşdüyüımən uşağın cəeiyi ağnyır.
Cəciyə  d u şm əx'  (f.)  ~  ayaqlann  əks  tərəfə  sürüşməsindən 
yaranan hal. -  İnəx' buzun üstdə cəciyə düşüf.
CədəlZZcadəzZZcidəz  (sif.)  -   dəcəl,  sözqaytaran  uşaq.  -  Cədəl 
uşax  heç  məhtəfdə  də  yoldaşlannnan  yol  getmir.  Bəzən  cədəl 
əvəzinə, cidəz də işlənir.
Cəht  (qoşma)  -   görə,  üçün.  -   Qurağ  oiduğuna  cəht  taxxl  zəif 
oldu bu yil.
Cdhillix'(is.)  -  cavanhq.  -  Uşaxdı  da,  bir  cəhillix'  edif,  qonşu 
kətdən,  Öysüzdən qız qaçmf,  indi də  anası narazıdır.
Cələ  (is.)  -   at  qıiından  quş  tutmaq  üçün  hazırlanmış  təiə.  -  
Böün cəliyə 5  qaraboğaz tüşmüşdü.
W   C əbkəsən  (sif.)  -   fırıldaqçı,  çuğul,  oğru.  -   Ona  görkəminnən, 
gözünnən,  başınnan  oğru-quldura  oxşadığı  üçün  cələkəsən  Mədət 
derlər.
C ələf (sif.)  -  anq,  zəif.  -   Cələf mal-qoyuna  kəndin  qavağmda 
otdamağa yer aym rdılar kin, bir az kökəlsin.
CəmZZcam  (is.) -  mis qab. -  İmdi mis camı işlətmillər.
1.  Cəmdəx’  (is.)  -heyvan  ölüsü.  -   Kiminsə  heyvam  daşdıxda 
əvədiyə düşüf öiüf,  cəmdəyi də qoxuyuf.
2.  C əm d əx'(is.)  — tənbəl,  bivec  adam.  — O  da  cəmdəyini  salıf 
qoixoz sədnnin otağma indi eşiyə çıxmır.
Cən  (s.)  -   kif.  -   Çörəx'  torbada  olduğunnan  hava  işdəmiyif, 
cən atıf.
Cənnənməx  (f.)  -  kiflənmək.  -   Kərə  yağı  çox  saxlıyanda 
cənnənir, pis dad verir.
1.  Cəncəl  (sif.)  -  xoşagəlməyən hadisə.  -  Bir  cəncəl işə  tüşüf 
dayım.
2.  Cəncəl  (s.)  -   çətin,  davakar  adam.  -   Cəncəl  adamnan  hər 
şey gözdəm əx' olar.
Cəngələx  (is.)  -   arabamn  oxunun  ucuna  taxılan  dəmir.  -  
Cəngələyı  arava təkərinnən söra taxardılar kin, təkər çıxmasın.
Cərcənəx'  (is.)  -   avaqlann  əks  tərəfə  aralanması.  -   Malxn 
əyağı süıiişüf cərcənəyi aynlıf.
Cığal  (sif.)  -   mübahisə  sevən.  -   Cığallıx  etməhnən  döyül  ha, 
u rf var,  ədət var.
1.  Cılız  (əd.)  -   illah  da — Heyvanın  da  səvinməyi  var,  cılız  da 
sahibini görəndə.
2.Cılız  (sif.)  -  zəif,  anq.  -   Şuravadın  xəstəxanasmda  cılız  bir 
qız işdiyir,  əmə çox qoçaxdı.
3. 
Cılız (əd.) — çox. -  Cılız çox damşer bu təzə qohum.
Cılğı  (is.)  -   m otahn  tüklü  üzü.  -   Bəzi  yerrərdə  motah  dərinin 
cıiğı üzünə basıllar.
Cılxa  (sif.)  -   təmiz,  saf.  -   Bir  toxunma  coraf ahruşdım,  cılxa 
yımdu.
Cılvır/Zcılvıra  (is.)  -   göyərti  ilə  bişirilən  yemək.  -   Quşəppəyi 
ilə yarmadan cılvır pişirillər və qatıxnan yellər.
Cıdarramax  (f.)  -   Atın  qabaq  qıçlannı  qoşa  bağlamaq,-  Atı 
cıdarramasan, qaşıf gedər, tapbax olmaz.

---