Sumqayıt Dövlət Universiteti Azərbaycan dili və dilçilik kafedrası Folklorşünaslıq Elmi-Tədqiqat laboratoriyası

Boşarqı  ('is.)  -   dayamqsız  durmaq,  hər  hansı  bir  şeyin  boş 
bağlanması.  -   Meşəyin  ağzını  boşarğı  bağla  kin,  söra  açmax  hasant 
olsun.
Boyun  ('n.s.)  -   cüt  mənasmda.  -   Bir  boyunduruğa  qoşulan  iki 
öküzə bir boyun derdilər.
Boylu (s.) -  hamilə qadın. -  Dəsən, Tərlanın gəlni boyludu.
1. Boylum (z.) -  sonra. -  Mən getdım, boylum onu görmədim.
2.  Boylum  (m.s.)  -   deməli.  -   Boylum,  mən  taha  işə 
gəlmiyəcəm.
Boygörmə  (is.)  -   təzə  gətirilən  gəlinin  görüşünə  getmə.  -  
Qonum-qonşu Əsmərin gəiiqirjin boygörümünə gediflər.
Boza!amax//pozalamax  (f.)  -   tənbeh  etmək,  danlamaq.  -  
Arpagölün  dərin  yerində  çimdiklərinə  görə  Camal  kişi  cavannan 
bozaladı.
Boz  ay  (is.)  -   fevraiın  22-dən  martm  21-dək  olan  dövr.  -   Bu 
boz ay da çıxsaydt, canımız kışdan k'utarardı.
Boz  üz göstarmək  (f.)  -   kiməsə  qaş-qabaq  sallamaq.  -   Qonax 
vaxtsız gəlsə də,  boz üz göstərməzdər ona.
Bozquş  (is.)  -   quş  adı.  Yaz  aylannda  boz  quş  gü!-çiçəyiıı 
içində yuva qurur, yaxşı da oxuyur.
Bozdağ  (si.)  -   bozarmış  yun.  -   Çox  giin  \oımıuş  yun  pişif 
bozdax olur.
Bozdamax  (f.)  -   danlamax.  -   Dadaşım  məni  qonşunun 
uşağıynan tutaşdığıma görə yaman bozdadı.
1.  Bozarantı  (s.)  -   alatoran.  -   Eşiyin  havası  bozarantı 
olmamış  içə gedirdix.
2.  Bozarantı  (sif.) -  səliqəsiz bişirilən  duru yemək.  -  Həlimə 
arvadm pişirdiyi yeməx'lər həmməşə bozarantı olur.
Bozartmax  (fj-  utandırmax.-Uşağı  xalxm  yanında  bozartmax 
sana yaraşmır(Q).
Bozalamaç  (is.)  -   sac  üstüııdə  bişiribn  çörək.  -   Gülabatm 
nənəm bozalamac pişirərdi.
Bozaşı  (is.)  -   yarma,  soğança  və  kartofla  bişirilən  duru  aş.  -  
Bozaşma kələm də qatıllar ki, həlim  olsun.
Boundurux//boyundunıx  (is.)  —  qoşqu  aləti.  -   Ökiizdəri 
bounduruğa qoşar,  samı ilə də bərkidərdilər.
M.Kaşqarinin  “Divan”mda  həmin  forma  da,  həmin  ınənada 
işlədilmişdir (IV. 104).
B öələx'  (i.)  zəhərli  qanadlı  cücü  (mozalan).  -   Çayimx  da 
böələx' çox olduğunnan axşam tərəfi orda mal-qoun çox dayanmır.
“Kitabi-Dədə  Qorqud”da  da  eyni  semantik  mənada  böələk 
formasmda  işlədilmişdir:  Hey  oğul  Qacar,  üş  böələx'  kibi  bımludar 
(12.67).
Böən  (is.)  -   yağarhqda  qoyunun  quyruğuna  yapışmış  peyin 
parçası. -  Qounnarı  sağmax olmur, böənnıyıf.
B ö ə lə x h n m ə x '  (is.)  -  mal-qoyunun  mozalan  sancmasmdan 
qaçması.  -  Kölgə  itəndə  (günorta)  danalar  böələx'lənir,  kəndə  doğru 
qaçıllar.
Böünçəlik  (i.)  -   bugünlük.  -   Unııuxda  böünçəlix  unumuz
qaiıf.
Böünl/nnərim  (z.) -  bu gün.  -  Böünnərim hava  çox  xəfə  oldu. 
Ağbaba folklorunda belə bir bayatı da var:
Evləri köşdü  boün
Körpüyü keşdi  böün.
Gündə  salam verərdi,
Salamsız keşdi  böün.
Bölmə  (is.)  -   nəlbəki,  çay  tabağı.  -   Gəncədən  bölmə  gətirif 
satırdılar.
B ö ü x lu x '  (is.)  -  evin  başçısı.  -   Külfəti  çox  olan  cvə  də 
böüx'lux' eləməx' çətindir.
Böük çillə  (is.)  -  22  dekabrdan  1  fevraladək olan dövr. -  Bu yıl 
Böük çillə yaxşı keşdi,  havalar soumadı ha.
Böur//böyür  (z.)  -   yan  tərəf.  -   Dünənnərim  böururıı  yaman 
ağnyırdı.
Buana  (z.) -  bu yana. -  Qəfər  kişi taa buana gəlmir heç.
Budala  (si.)  -   çılpaq.  -   Əyə,  Dəllək  İsmeyil  də  sözünü  laf 
budala deer.

---

Buaamax  (f.)  -   döymək,  vurmaq.  -   Qoruxcular  ot  apardığı 
uçun şofer Salmanı yamanca buduyuflar.  Belə bir bayatı  da var; 
Eləmi budar məni 
Xəncəl al buda məni.
B ir ağasız qul oldum,
Hər yetən budar məni.
Buğ (is.) -  buxar. -  Havada  ayaz  olanda  adamın  ağzmnan buğ
çıxır.
1. Buğarsax (is.) -  inəyin  dalınca gələn bir neçə buğa.  -  İnsyin 
dalmcan buğarsax gəlif.
2.  Buğarsax  (is.)  -   avara-avara,  işsiz-gücsüz  və  həmişə  bir 
yerdə  gəzən  qavannar.  -   Cəhəııgirin  oğlu  Bayramm  dahnca  bir  sürü 
buğarsax gəzir.
Buğa  tikara  (is.)  -   tikanlı,  enliyarpaq  bitki.  -   Buğa  tikəni 
isdananda mal yaxşı yeyir.
Buğala  -  bir  tərəf,  bu  yan.  -   A n   kötux'lərini  buğala  qoy  kin, 
sel gələcəx'.
Ağbabaya  1918-ci  illərdə  İrəvan  tərəfdən  gəiən  qaçqmlarm 
damşığmda buğala sözü çox işlənərdi.
Buxça//boxça  (is.)  -   bükülü  və  ya  bağianan  bir  şey.  -  
Güləndam qan pal-paltannı bir buxça edif qızıgilə yolland.!..
Bıacax/fbucax  (is.)  -   künc.  -   Damşannan  söram  telfimu 
buxcaxdakı stolun üstünə qoydum.
Buxurmax  (f.)  -   ağzma  su  doldurub  püskürmək.  --  Uşaxlar  su 
çərşənbəsi 
axşamı 
suu 
ağızdarma 
doldunıf 
bir-birinə 
buxurruyurdular.
Buğyaəldn (is.) -  üçyaşar dişi mal. -  Düyələr buğuyaəlir.
Buqərtən/Zbu xərten  (s.)  -   bu  qədər.  -   Bu  qərtənə  işaəməkmi
oiar?
Bulama  (is.)-  Təzə  doğan  qoyun  və  malın  ikinci  və  üçüncü 
günü sağılan südündən hazırlanan ağartı.  Belə bir deyim də  var: 
Bulamanı buluyardıx 
Divinəcən yalıyardıx.
Bulandırıx (sif.) -  çirkli,  bulamq  su.  -  Qumadan  bulandınx  su
gəlir.
1.  Bulaşıx  (sif.)  -sözgəzdirən  adam.  -   Sözgəzdirən  olduğuna 
görə ona Bulaşıq Ataş dellər.
2.  Bulaşıq  (sif.) -  çirkli. -  Bulaşıx qav-qacağı yumax da adama 
əzj'ət olur.
Bulançımax  (f.)  -   doğum  ərəfəsində  heyvanm  ağn  çəkməsi.  -  
Məxmər ınəx' yaman bulançıyır, dəsən, doğacax gecə.
Bulğur  (is.)  -   hədik  kimi  bişirilib  və  qurudularaq  qış  üçün 
tədarük  görülən  ağ  buğda.  — Bulğurdan  yaxşıcana  təndir  çəx'məcəsi 
oiur, yeməynən doymax olmur.
Bulul  (is.)  -  biçin  yerindən  sıra  ilə  və  topa-topa  yığılmış  ot.  -  
Dirgancı  maşına 50 bulul yüx'lədi.
Bulullamax  (f.)  -   Zoğlanmış  otu  bulul  etmək.  -   Məx'təf 
uşaxlan böün 30 hektar qorunquyu bululladılar
Buncuğaz/Ybuncığaz  (say)  -   az.  -   Buncuğaz  yağışnan  taxılmı 
bitər heş.  “Kitabi-Dədə Qorqud”da da işlənmişdir (12,33).
Buncuxmax  (f.) -  təntimək,  danxmaq.  -  A talan  öləndə  uşaxlar 
buncuxuf qalmışdılar,  gənə əmiləri  sağ olsun,  yan durdular.
1. Burux (sif.) - əzilmiş, bükülmüş. -  Paltarın ətəyi burux qalıf.
2,  Burux  (sif.)  -   xayası  əzilmiş  erkək  toğlu.  -  Burux  quzulan 
bır neçə gün evdə saxlamaq lazımdı  kin, xayası şişməsin.
Buruxçu  (sif.)  -   heyvan  axtalayan  adam.  -   Göllülü  buruxçu 
Nəvi kəndə gəlif,  kimiıı erkəyi  var, burduracax.
Burxaş  (sif.)  -   çəp  düşmək.  dolaşmax.  -   Cəhıənin  ipi  burxaş 
tüşüf, onça işləmir.
Burxulmax  (f.)  -   ayağm  və  ya  qolun  oynaqdan  büküJməsı.  -  
Gejə gə.ləndə əyağım h a « a  düşüf burxuldu.
Buraxma  (sif.)  -   çobansız,  başlı-başma  çölə  buraxılan  mal- 
heyvan. -  Buraxma heyvan çox tez kökəlif ətə-qana dolur.
Burcutmax  (f.)  -   kimisə  bir  bəhanə  ilə  başmdan  edib 
uzaqlaşdırmaq.  -   Çovannar  qourman  vaxtında  çölə  aparrnıllar, 
burcudullar.
Burunnarnax  (f.)  -   istəməmək.  Qolxozun  sədri  son  vaxxtdar 
besafdannı burunnuyur,  dəsən çuxardajax(B).

---