Sumqayıt Dövlət Universiteti Azərbaycan dili və dilçilik kafedrası Folklorşünaslıq Elmi-Tədqiqat laboratoriyası

Burmanc  (sif.)  -   burulmuş  erkək  toğlu.  -   Paşa  müəilimin 
qızmın toyunda 5 burmanc kəsdilər,  gənə də görmədi.
1.  Burmaşdamax  (f.)  -   erkək  qoyun,  keçi  və  ya  malı 
axtalamax. -  Qolxozun erkəklərini burmaşdıyıflar.
2.Bumıaşdamax  (f)  -  xayasından  tutrnaq.-  Uşaxlar  gübşəndə 
arabir bir-birini burmaşdıyıilar.
Buruntax  (is.)  -   heyvannann  bumuna  kəndirlə  salman  düvün.
-   Buruntaxsız  bordax  m ah  kəsm əx'  çox  çətindir.  M.Kaşqarinin 
“Divan”mda  büründük  formasmda,  həmin  mənada  işlədilınişdiı 
(IV. 114).
Burulğan  (sif.)  -   suyun  burulan  yeri.  -   Arpa  çam  əyri  yerrəri 
dərin, həm də burulğan olurdu.
Burğan  (sif.)  -   suyun  dərin  və  burulaıı  yeri.  -   Keçənnərdə 
Arpacam 
burğanmda, 
Əmətdinin 
çayınnm 
yanında 
uçax 
boğulmuşdu.
Buruz-buruz  (z.)  -   acıqh,  kin-kinli.  -   Öyünnərim  Şəmmədin 
oğlu mana buruz-buruz baxerdi (Q., B., E.).
Buruzdamax  (f.)  -   yola  verməmək.  Birqadir  uşağı  indidən 
buruzduyur.
Burunçalıx  (is.)  -   tez  cınhnasm   deyə  corabm  üstündən  ayaq 
pəncəsinə  geyilən  altlıx.  Buna  altdıx  da  deyilir.  Qış  olanda  nənəm 
uşaxlann  corabma  burunçahx  tikərdi  kin,  gec  cınism,  həm  də 
uşaxlarm ayağı isti oisun.
5uyüz (z.) -  bu tərəf. -  Əvin buyüzü cən atıf tamam.
Buyruxqulu  (is.)  -   sözə  baxan.  Buyruxqulu  uşaxlar  indi  çox
azdı.
Buyruxçu  (is.)  -   idarə  işçisi.  -   Heydar  kişi  düz  on  ildi, 
qalxozun idarasmda buyruxçu işdiyir.
Buyuxmax  (f.)  -   təntimək,  danxmax.  -   Kışda  qarrn  boranı 
adamı buyuxdurur, yolu izi itirirsən.
Buzoyçu  (is.)  -   danaotaran.  -   Yaz  gəlif,  buzoyçu  tutmax 
gərəx'dir.
Bürütdəm əx' (f.)  -   bükülmək,  bürümək.  -   Uşağı  bürütdəynən, 
ağzına hava dolar.
Biirsüyün  (z.)  -   o  birisi  gün.  -   Savah  yox,  bürsüyün  Qara 
kişinin qırxıdı.
Bürüşüx’ (sif.) -  donuşuq. -  Yolun qırağmda bürüşüx' bir adam 
aftobus gözdüyürdü, Qart Mərcaııa oxşatdım.
Bürüncəx’ (is.) -  soyuq vaxtı  geyilən üst paltan. -  A bala,  soux 
yel əsir, b'orüncəygi götü.
Bürüşməx  (f.)  -  soluxmaq.  -  Şaxda vuruf qartolun yarpaxlannı 
bürüşdürüf.
Büx'dərtnəx' (f.)  -  2  və  ya  3  tel  olan  ipi  teşi  və  ya  cəhrə  ilə 
birləşdirmək.  -   İpi  büx'dərməx'  çox  incə  və  çətin  işdi,  hər qız-gəlin 
bacaramrnaz.
1.  Bülöy  (is.)  -   kəsici  alətləri  itiləmək üçün işlədilən sivri  daş.
-  Qəmbərəli kişi  çapacağı yaxşıcana bülöyə çəxdi.
2. Bülöy  (s.) -  ona,  buna haqsız  irad tutan  adam.  -  Fatma gənə 
bülöylənif düşüf ortuya.  Belə  ləqəblər  də  var:  Büiöy  Səknə,  Bülöy 
Simızər və  s.
Bülöylənməx’  (f.)  -   özünü  göstərmək.  -   Səhnə  yamanja 
bülöylənir Sərvaza Səhnə.
- Ç -
Çağa (is.) -  körpə uşaq. -  Qızımm çağası naçaxlıyıf.
Çağırmax (f.)  -   mahnı  oxumaq.  -  Şökət Ələhbərova yaxşı  söz 
çağm rdı,hayıf ona.
Çaxçax  (is.)  -   su  dəyirmanmda  üyüdülən  taxılın  qurtardığını 
göstərən  qurğu.  -   Belə  bir ata sözü  də  var:  Dəyirman bildiyini  eliyir, 
ama çaxçax baş ağndır.
Çaxçavır  (is.)  -   çoxdanışan.  -   Çaxçavır  adamlar  axa  qatellar 
( Q ,  E.,  B.).
Çaxnaxçı  (sif.)  -   xəbərçi,  aravuran.  -   Qonşumuza  çaxnaxçı 
Qulu deer bamı.
Çakqıllax//şaxqıldax  (is.)  -   qoyunun  quyruq  tərəfinə  yapışmış 
və bərkimiş  quru peyin. -  Qounun  çakqıldağmı  qırxannan  söra yunnu 
qırxıilar.
Çal (sif.) ~ ağ. -  Çox adamın saçı  elə cavannığınnan çallanır.

---

Çaimax  (f.)  -   oğurlamaq.  -   Telfunun  teli  qırılıf  tiişüf,  əmə 
gecəynən çalıflar.
Çalxeyci  (s )  -   sözgəzdirən  adam.  -   Çalxeyci  adam   qonşulan 
da bir-birinə döyüşdürür.
1.  Çalası  (is.)  -   qatıq  mayası.  -   Südü  qaynadıf-  soyudarman 
söra çalası qatıllar kin, qatıx olsun.
2.  Çalası  (is.)  -   aravuran,  sözgəzdirən  adam.  -   N ədi,  gənə 
Cöngə Tem ir çalasılıx edir.
Çalğı  (is.)  -  kol budaqlanndan  bağlanmış  iri  süpürgə.  -   Eşik- 
bacıyx  süpürməx'  üçün  şəhərdən  2  dənə  çalğı  aldım;  Qalxoz 
Başkeçitdən 200 çalğı gətirdi.
Çalçamır (is.) -  palçıq.  -  Q ar əriyənnən  söra  hər yan  çalçamır
olur.
Çalkeçir  (sif.)  -dü yün  növü.  -  Aravanm  otunu  urğamııyanda 
doğanağa ipi çalkeçir saldım kin, möhkəm olsun.
Çalpoy  (is.)  -  qar  və  vağışın  eyni  zamanda  yağması.  -   Hava 
çalpoy olanda adamı tez isdadıx.
Çalma  (is.)  -   başm  ön  tərəfindən  arxaya  bağlanan  kəlağey.  -  
Çalmıyı  qadm nar  çox  bağlıyır,  kişilər  də  kərənti  çəkəndə  başdanna 
çalma bağlıyıllar.
M ən aşıq, başa çalı,
Çalmanı başa çalı 
Yem ə namərt çörəyi,
A xırda başa çah.
Çam-xam  etmək (f.)  -   razılaşmamaq.  -   Çox  çam -xəm dən  söra 
razılaşdıx.
Çamçax  (is.)  -   iri  çömçə.  -   Qasım,  bala,  qaç  Məsmə 
xalangildən çamçaxı gətiyyən (Q).
Çamxırmax (f.) -  üz-gözünü  turşudarax  acıqianmaq.  -  Şəmilin 
kiçix gəlini qaynatasınm üçünə çamxınr, bu olamıı?
Çamır (is.) -  palçıq. -  Yaz ağzı çamırdan yeriməx' olmur ha.
1.  Çanax  (is.)  -   paslanmayan  metaldan  hazırlanan  pendir 
qəlibi. -  Dələmiyi çanağa tökəndə əlinnən bərkitməx gərəkdir.
2.  Çanax  (is.)  -   saxsı  qabda  bişirilmiş  yemək  (piti).  -   Çanağı 
kışda yeyiİlər kin,  istilik gətisin.
3.  Çanax  (is.)  ~  pendir  növü.  -   Qoun  südiinnən  yaxşı  çanax 
pendir hazırranır.
4.  Çanax  (is.) -  gildən  hazırlanmış kiçik  aazan.  -  Gümrüdən 2 
dənə çanax almışdım.
Çantoy (is.) -   çanta.  -   O  vaxıt məhtəvə  gedən uşaxlara  çantoy 
tikirdilər (Q)
Çapar (z.) -  tez. -  Qar da yağsa,  şəhərdən toya çapar yetdilər.
Çapba  (sif.) -  dolu.  -  Kazım kişi  uruset inəyi alıf, hər dönə  də 
bir çappa vedrə süd verir.
Çapax (is.) -  siyənək balığmm bir növü. -  Arpa göldə iri çapax 
baiıxlar oiur.
Çapıx  (is.)  -   arabanm  təkərindəki  şini  təkər  ağacma  bərkidən 
haiqa.  -   Təkərin  3  çapığı  qm ııf,  ona  görə  də  təkərin  qasmağı 
oynuyur.
Çapıt  (is.)  -   köhnə  əski  parçası.  -K eçm işdə  çapıdı  y andınf 
yanya basardılar,  ona da quromsu derdilər.
Çapoulçu  (sif.)  -   oğru,  quidur.  -   Qonşu  kənddəki  erməniiər 
həiə o vaxtdanm çapouiçuiux ediflər.
Çapacax  (is.)  -   m üxtəlif  şeyiər  çappaq  üçün  işlədilən  kəsici 
aiət. -Dəmirçi N əsif yaxşı çapacaq düjzəidərdi.
Çarqat  (is.)  -   böyük  baş  yaylığı.  -  Nənəiərimiz  iri  çarqatlara 
büküiərdilər, indi o yoxdu.
Çarıx  (is.)  -   mal  gönündən  tikilmiş  ayaqqabı.  -   Hasıl  gönnən 
tikiiən çanx gej  crnlır.
Çarpanax  (is.)  -   ağacın  tikanlı  yonqusu.  ~   Usdanın  əlinə 
çarpanax batdığına işə gəlm iyif
Çanğüzdü  (sif)  -   naziksifət,  quru  və  qarasifət.  -   Vəli  bir 
çangüzdü gəlm  gətirif özünə.  Beiə bir bayatı da var:
Eiəmi çanx üzdü 
Dəryada balığ üzdü.
Maiını  arvat yesin.
Yeməsin çanğüzdü.
1. 
Çarpaz  (is.)  -   mişarm  dişlərini  nizamlayan  alət.  -   Usda 
Qurbanəii xizərə çarpaz çəkdi kin, yaxşı kəssin.

---