Sumqayıt Dövlət Universiteti Azərbaycan dili və dilçilik kafedrası Folklorşünaslıq Elmi-Tədqiqat laboratoriyası

Pay-pülüş  etm əx'  (f.)  -   paylamaq.  bölmək.  -   Qızdar  aldığım  
hədiyyələri pay-pülüş etdilər.
Pencə  (is.)~  20-30  dərzdən  ibarət  olan  tay-Haravıya  40  p en cə 
arpa küləsi yüxlədilər.
Pencər (is.) -  hər cür göy-göyərti. -  Yaz oldumu qız-gslin çölə 
tökülərdi, pencər yığmağa.
Perti  (sif.)  -   yekə,  qanmaz.  -   Pert  Vəlinin  böüx'  oğlu 
oxumaxdan qayıdıf.
Peydah  olmax  (f.) -  qəfil  görünmək.  -  Kərmə  qalağınm  içində 
bir sıçoyul peyda oluf, cücələri boğuf ora daşıyır.
Peşkir  (is.)  -  əl-üz  dəsmalı.  -   O  vaxt  Tiflisdən  çoxlu  peşkir 
almışdım.
Peşkirbağı  (is.)  -  əl-üz  dəsmalım  saxlayan  üçbucac  asılqan.  — 
Bəzəkli  çitdən haztm yıllar, peşkirbağını.
Peşkun  (is.) -  üstündə xəmir kündələmək  və yaymaq üçün bir- 
birinə  bərkidilmiş  taxtalar.  -   Peşkunun  ayağını  alçax  edillər  kin, 
oturuf yaysmlar.
Peydarpey (z.) -  aravermədən,  dalbadal.  -   Şəhərüı  afitobusdan 
peydarpey kətdən gəlif keçir.
Peydar  (z.)  -   həmişə.  -   Bu  k'ış  ışıxlax  peydar  yandı,  heş 
keşmədi.
Pələ  (sif.)  -   qulaqları  iri  olan  ev heyvam.  -   Qalxozun  bir pələ 
öküzü vanydı,  o vaxıt.
Pəçavət  (is.)  -   pərçim.  -   Usda  Abbas  tənəkiyi  bir-birinə 
pəçəvət elədi  (Gül.).
Pələsəng  olmax  (f.)  -  əziyyət  çəkmək.  -   İrayona  gedif 
gəlməx'dən Xosroy kişi pələsəng oluf.
Pələpötür (sif.)  -   gobud,  çirkin  sifət. -  Xançoban pəiəpötür bir 
kişiydi.
Pələağız (sif.) -  yekəağız. -  Pələağızdıx yaxşı şey döül, elə də.
Pələş  (sif.)  -   kök.  -   İki  pələş  cöngəsi  vanydı  Ənbərin,  apanf 
ətə verdi.
Pələmbığ/Zpələbığ (sif.) -  yekə,  uzun və  şeşə bığ. -  Onu  deyim 
kin,  gözəldərəli Məhəmmədəli kişi  də pələbığ kişilərdəniydi.
Pəl  vurmax  (f.)  -   mane  olmaq  -   Müdam  mənim  işimə  pəl 
vurur,  qohumum  İsrəfıl, indi də uşaxnan cidəşir.
Pələbaş (sif.) -  ağılsız,  yekəbaş.  -  Pələbaş  adam düşünmür ha, 
axlma nə gəlir onu da eliyir.
Pələmpötür//pəlapötür  (sif.)  -   kobud,  sifət.  -   Urşan  bir 
pələnıpötiir kişiydi, təlırinnən adam qorxurdu.
Pəlisgar  (z.)  -   əzab-əziy>'ət.  -   Uşaxlan  ata-analarmı  pəlisgar 
etdilər.
Pəlisgar  olmaq  (f.)  -   ora-bura  qaçmaq.  -   Axşamatan  Tafdıx 
qounun dalında pəlisgar oluf.
Pəmpəçə  (is.)  -   qapaz,  pəncə.  -   Yammda  uşağın  başına  bir 
pəmpəçə vurdu Oruc, mən də onun abnnı tökdüm.
Pəmbəcəli (sif.) - əlli-ayaqlı. -  Sultanəli pəmbəcəli kişiydi, özü 
də çox rəşbər  adamıydı.
Pəndəm (sif.) -   dölə yaramayan  erkək dana  (cöngə).  -  Pəndəm 
cöngədən  buğa olmaz (Q.N.).
Pəndəmlix  (is.)  -   dölsüzlük.  -   Heyvannarda  pəndəmlix 
xəstəliyi var.
Pəpə  (is.)  -   çörək  (uşaq  sözü).  --  Uşağm  dili  açıldımı  pəpə 
istiyəcəx'.
Rsrdə  (is.)  -   toyuğun  bərkiməmiş  yumurtası.  -   Touxlar  pərdə
tökilr.
Pərdı  (ıs.)  -   evin  üstünə  atılan  yoğun  ağac.  -   Əvin  üstünnən 
oxartana dam ıf kin, pərdi çürüyüf tamam.
Pər  (is.)  -   dəyirman  daşmı  işlədən  qurğu.  -   Holuğun  suu  pərə 
töküləndə daş hərrənir.
Pərçim  (is.)  -   dəmir  hissələri  bir-birinə  bərkitmək.  -   Qazanııı 
qulfu qınlmışdı,  apardım Usda Qəmbərəlinirı yanına pərçim elədi.
Pərtoy//partov  (sif.) -   ağzı  söyüşlü  adam.  -  Kəndin  çovanı  İsə 
ağızdan pərtöydü (partoydu),
Pərpətbyün  (sif.) -  yabanı,  kövrək və yeməli  bitki. -  Pərpətöün 
də elə pencərdi  kin,  bitdimi hər yanı basır.
1. 
Pərsəx'  (is.)  -   tərəzinin  tərəflərini  düzəltmək  üçün  işlədilən 
daş. -- Qantann pərsəyi pozuluf (Qa.).

---

2.  Pərsəx'  (is.)  -   kiməsə  yan  durmaq.  -   Ə,  bu  Q ulu  l a f  
pərsəx.'di kin var.
1.  Pərix'məxY/pərihməx' (f.) -  ev quşunun yuvasmdan q açm ası.
-  Toux kürk yatırdı,  indi pərikif.
2.  Pərix'məxV/perihməx'  (f.)  -   evdən-eşikdən  u/aqiaşan  a d a m .
-  Bu İsoy əvdən perixif.
Pərtdəgöz/Zpörtdəgöz  (sif.)  -   dombagöz.  -   Pörtdəgöz  İrə h m a n  
gənə nə qanşdınf.
Pəzəvəx'  (sif.)  -   yekəpər.  -   İrayonnan  gələn  bir  pəzəv əx ' 
ermənidi, qolxozu yoxluyurdu (İb.).
1.  Pırtım-pırtım  (z.)  -   yorğan-döşəyin  cmlrnası,  -   Y orğan- 
döşəyin üzü pırtım-pırtım oluf.
2. Pırtım-pırtım  (sif.) -  kök.  -  Heydarəlmin oğlvı  kökəlm əkdən 
pırtım-pırtım oluf.
Pərəx' (is.)  -  baş  bəzəyı  olan  dingənin  qabağma  düzüiən  qızıl 
pullar. -  Pərəyi ucuz qızıldan düzəldirdilər.
Pəsinməx'  (f.)  -   qorxmaq,  çəkinmək.  -   Alı  kişinin  90 
yaşmdaydı, əmə hələ də gəlinnəri onnan pəsinirdilər.
Pıçılğan  (is.)  -   insan  və  ya  heyvanm  bədəniniıı  qapalı 
yerlərinin  sürtünərək  yara  olması.  -  Uşağın  xayası  pıçılğan  oluf,  heş 
qutarmır.
Pırpız  (sif.)  -   dağımq,  səlıqəsiz  saç.  -   Bu  Şərəfnisənm 
uşaxlannın hamısmın saşdan pırpızdıdı.
Pırpızdı  (sif.) -  biz-biz  olan  saç  tükləri.  -  Ay  uşax,  get  saçmm 
pırpızmı dara bir.
Pısdamax (f.) -  cütləşməx'. -  Xoruz touğu pısdadı.
Pısdılım  (sif.)  -  balacaboy,  kök.  -   Pısdıhm  Nüsrət  gənə  nə  iş 
qaynadıf, görəsən (Çiv.).
Pıxmax  (f.)  -   doymaq.  -   Touxlara  o  xartana  dən  verdiniz  kin, 
artıx hesab  pıxıflar, yemillər, eşəliyillər.
Pırçım//pırçım  (sif.)  -   gilə-gilə.  -   Uşax  nənəsinə  yörə  pırçım- 
pırçım yaş töx'dü.
Pırtmax (f.) -  kökəimək.  -  Cəhəngir oğlunun toyuna bəsdədiyi 
cöngəni o qədrə kökəldif kin, rnal pırtıf tökiilür, yeriyəmnıir.
Pırtdaşıx  (sif.)  -   dolaşıq,  səliqəsiz.  -  Pəri  də  o  pırtdaşıx 
saçıynan gəimişdi  Səfərin touna.
Pıtraq  (is.)  -   yabanı  ot.  -   Pıtrax  quruyanda  paltara,  coraba 
yapışır. Belə bir bayatı da var:
Bulax başı pıtırax 
Gəiin qızdar oturax.
Otumaxdan nə çıxar,
Subaylıxdan qutarax.  (A)
Pişqı/ibıçaı  (is.)  -  kiçik  mişar.  -   Dəmirçi  Eyif pışqınm  ağzını 
çarpazdadı.
Pin/Zhin  (is.)  -   toyuq  daxması.  -   Touxlan  gecə  pinə  saleliar
(E.).
Pilə  (sif.)  -   yumşaq.  -   Ənştiyi  yaxşı  kəssələr,  pilə  kimi  ployu
oiur.
Piltə (is.) -  daranmış yun. -  Piltəni  cəhrədə  əyirif ip edillər. 
Piltix-pıltıx  (z.y-ərik-əzik-Pencərərıin  pərdələri  piltix-piltik
oluf.
Pirçəx’ (is)   -  saçııı  sifətin hər iki  tərəfındə  bükülməsi.  -  Saçın 
qavax hissəsini yumruluyuf pirçəx' edirdilər (G.).
Pirçəx’lix' (is.) -  baş bəzəyinin bir hissəsi.  -   Saçm bir hissəsini 
yumruluyuf pirçəx'liyə keçirillər.
1.  Pisdix'  (is.)  -  yara.  -  Uşağın  üzünü  pisdix'  basıf,  doxdıır  da 
baş  çıxarammır.
2.  Pistix'li (sif.) -  çirkin.  -  O,  pıştix'li  Ramazan,  əmmin  qızına 
elçi  täşüf,  düz də eliyif vermillər.
Pisərəx'  (sif.)  -   dağınıq  (yağış).  -   Şərqavışanda  bir  pisərəx' 
yağış yağdi.
Pisix'məx (f.)  -   dilxor  olmaq,  ruhdan  düşmək.  -  Uşağa  məllim 
əiləmayaxlığına  görə 2 yazıf,  indi o çox pisikif.
1.  Pışqa  (is.)  -  kibrit.  -  İndi  tükannarda  olan pışqamn  dənələri 
azaiıf,  həm də yaxşı yanmır.
2.  Pışqa  (sif.)  -   balacaboy.  -   İsə  pışqa  bir  adamıydi,  əmə 
hirsdəndimi,  qutardı.

---