Sumqayıt Dövlət Universiteti Azərbaycan dili və dilçilik kafedrası Folklorşünaslıq Elmi-Tədqiqat laboratoriyası

Pişi  (is.)  -   yağda  qızardılmış  yuxa.  -   O  vaxtım   ə s g ə rriy ə  
gedənnənn çantoyuna ya şəkərlə avılmış qavıt, yä  da pişi  q o y ard ılar.
Piş-düş -  xörək. -  Bu piş-düş də arvaddan  laf bezix'dirif.
Pişməcə  (is.)  — buküklərdə  istidən  və  sürtünmədən  ə m ə lə g ə lə n  
yara. -  Əyaxlann arasmda pişməcə olur.
Pompul (is.) — kəkil, püşkül. — Nənəm uş.axiara  ətəyi  p o m p u llu  
basdıx toxuardı.
Pompullanmax (f.) -  dirçəimək,  böyümək,  iriləşmək.  -   U şa x   6 
aylıxdı, ta pompullanıf.  maşallah!
Pompuüu (sif.) -  kəkilli, püşküllü. -  Pompullu ferə lcürt yatır.
1.  Porsumax  (f.)- ətin iylənməsi,  Isdi havada ət tez porsuyur.
2.Porsumax  (f.)  -   qızarmax.  -   Arvada  hirsdəndiyindən 
Məmmədvəli kişi porsumuşdu yaman.
Ponçax  (is.)  -   qotaz.  -   Kirşiyə  qoşulan  atdann  boğazınnan 
gönnən hazırranmış ponçoxlar olordu (E.).
Porannamax//Poralamax (f.) -  acılamaq, danlamaq.  -  U şaxları 
poraladım möhkəm,  qonşunun uşağını vurmuşdular.
Postal  (is.)  -   ayaqqabı.  -   Şəhərdə  bir  postal  tikdirdim . 
Təpəköy kəndində postalçılar addı tayfa vanydı.
Posalax/Zpasalax  (sif.)  -   bacanqsız.  -   Nə  posalax  uşaxdı 
Mirinin  Nəsiri,  öyünnərim  quzuları  qatdım  qavağma  ap an f  sürüyə 
qatammadı.
Postalçı  (is.)  -   ayaqqabı,  çust,  başmaq  tikən  və  təmir  edən 
sənətkar. -  İrayonda bir postalçı Ağənik vanydı,  türk ermənisiydi.
Poşa  (sif.) -  həyasız,  üzlü  adam.  -  Çox poşa  adamıydi  sığorta 
yığan ernıəni Aram (Cax.).
Pota (sif.) -  kök. -  Pota İslam yanm basa-basa gəlif toya çıxıf.
Potun  (is.)  -   yanmboğaz  ayaqqabı.  -   Uşağın  kış  potanunun 
davanı qopuf.
Pozmax (f.) -  yığmaq. -  Oxçuoğlunda pazıyı hələm pozmullar.
Pölüx' (is.) -  sünnət dərisi. -  Uşağın pölüyünii - sünnət  dərisini 
uşax sağalana dein anası saxlıyır.
Pörənnəməx//porannamax  (f.)  -   danlamaq.  —  Dayımgilə 
hərrənif getmişdim, yengəm məııi yaman pörənnədi.
Pörtdəmə  (sif.)  -  ət  xörəyi.  -   Əti  pörtdəmə  pışirəndə  içinə heş 
bir şey qatmıllar.
Pörtməx'  (m.)  —  qızannaq.  —  Uşaxlann  sufatım  ayaz  yaman 
pörtdədif.
Pötpötü (is.) -  quş pətənəyi,  dənçik, pötənə. -  Qazm pötpötüsü 
iri olur.  Pötənəyə aid bir tapmaca da var:  O nədi içi dəri, üstü ətdi.
PösüləməxV/pöşələməx  (f.)  —  qaynar  suya  basıf  çıxarmaq.- 
Kəsiimış  malm  k'ıçmı  qayıııyan  suda  pöşəliyif tez  də  çıxanllar  kin, 
tiikü tez yolunsun.
Puçur (is.) -   günah,  səhv. -  Bir puçuru var kin, Urqivyə xaxın 
içinə çıxammır, utamr.
].  Ful-pul  olmaq  (f.)  -   utandığmdan  qızarmaq.  -   Öüımərim 
nəvəm Gəncədən gəlmişdi, bizi  görüf pul-pul oldu.
2.  Pul-pul  olmax  (f.)  -   iri  səpişik.  -  Uşağın  canı  pul-pul  oluf 
pütün, nəsə yeyif onnandı.
Puşqax/Zpııxcax  (is.)  -   künc,  bucaq.  -  Divanı  əvin  puxcağma
qoyginən (Ö).
Put (num.söz) — ölçü. vahidi. — Bir putun  16 kiloydut.
Putax (is.) -   qoi,  qanad.  -  Oğlun min putax  olsun ay  Minə,  gə 
bulğur qaynatmağıma  köməy elə.
Püx'dərmək  (f.)  -   bir  neçə  ipi  birləşdirib  teşidə  əvirməx. 
Püx'dərməx  büknıək/Vpükmək  sözündəndir.  — Kışda  nənəm  teşiynən 
ip piix’dərdi.
P ü f  (is.)- 
qovudun  kəpəyi.  Buğda  qavırğasının  qavıt 
çəkmişdim, əmə hüfü çox çıxdı.
PürçümZ/mürçüm  (is.)  — qo’oın  və  keçinin  boğazıuda  olaxı  ətli 
püşkü). -  Qounun boğazmda 2 pürçüm var.
Pürçümlü//mürçümlüı  (sıf.)  -  boynunda  püskülü  olan  qoyun.  -  
Pürçümlü qounun balalan  da pürçümlii olur.
Pürçüxlü  (is.)  -   yerkökü.  -   Qara  torpaxda  bitən  pürçüx’lü
şırin, lıəm də qırmızı olor (Q.).
Püx'  (sif.)  -   boş,  çüruk.  -  G ətirif cəviz  satırdılar,  bir-iki  kiloy
da ır.ən aldım,  içi  püx’ çıxdı.
Püş  (is.)  -   qoyunun  quru  peyini.  -   Komun  bir  küncünə  püşü 
yığıf çüriidüllər,  söram qışda malm altma səpıllər.

---

Püşdəməx'  (f.)  -   mal-qoyımun  altına  peyin  səprnək  —  P əyəcta 
malm altını püşdədilər.
Püştə  (is.)  -   taxta  çəkilən  ağacm  üz  hissəsi.  -   İra y o n u n  
bazasınnan  əvin  üstünü  örtməx'  üçün  2  kub  püştə  a lıf  g ətird im  
maşmnan.
Püştələməx’  (f.)  -   evin  üstünü  püştə  ilə  örtmək.  -   M al-q o u n  
üçün tikdiyim əvin üstünü püştələdim,
- R -
Ras/hras  (bağ.)  -   o  ki,  indi  ki.  -   Ras  ki  belə  oldu,  qoy  ö zü  
gessin əvə.
Raqqı  (is.)  -  əl-üz  sabunu.  -   Gəncədən  raqqı  gətirif satırdılar, 
oranın raqqısı yaxşı olor (E.).
Ramka  (is.)  -  an  şanının  çərçivəsi.  -  Annırı  ıramkalara  balnarı
doluf.
Rəd/rənd (is.) -  sərhəd,  nişan. -  Yerin irəndim pozuf bir-birinə 
qatdılar.
Rəfətə  (is.)  -   təndirə  çörək  yapmaq  üçün  içinə  ot  doldurulmuş 
yastı,  meşin  torba.  -   Rəfətəynən  təndirə  çöıəx'  yapanda  arvaddar 
qollanna qolçax geyıllər kin,  qollan  yammasrn (Ox.).
Rizq  (is.)  -   qismət.  -  Allah  onun  rizqini  versin,  bizə  çox 
köməyi dəir.
Rizə  (is.)  -   qapı  cəftəsi.  -   Qaprnm  zirəsi  qopuf  tüşüf. 
bağlanmır.
1.  Ruf//uruf  (is.)  -   ruh.  -   Allah  Qəmbər  əmmin  urufunu  şad 
eləsin, tez rəhmətə getdi.
2.  R u f  (is.)  -   sir-sifət.  -   Nolufsa  Salatın  qannm  rəngi-rufu 
qızanf.
3.  Ruf-ədət//uruf-ədət  (is.)  -   qayda-qanun.  -   Bu  televizor  da 
çıxannan uruf-ədət əldən gedir tamam.
- 5 -
Sä//sat)a  (ə.)  -   sənə.  -   Saqa  canmı  desın,  məni  bu  nəvəm 
bezdirif,  çox  naxartana  desən  şətəldi;  Qızım,  sä  derəm,  gəlnim  sən 
eşit (atalar sözü).
Sacarası  (is.)  -ə t  və  ya  içalatm  sacda  vam  odun  üzərində 
bişırilməsi.  -   Sacm  içinə  ət  qoyuf  üstünə  də  daha  bir  saj  çevirillər, 
ona yörə də buğda pişən bu yeməyə sacarası dellər.
1.  Sac/ısaj  (is.)  -   kotanm  torpağı  çevirən  hissəsi.  -   Kotanm 
saçı əyri  olanda torpağı yaxşı  çəvirir.
2.  Sac  (is.)  -   üstündə  çörək  və  yuxa  bişirilən  tənəkə.  -   Sac 
yuxa olduğuna yuxuyu yandmr.
1.  Sacayağı  (is.)  -   sacın  və  ya  qazanm  altma  qoyulan  üçayaqlı 
dəmir.  -   Qazanı  sacayağmm  üstünə  qovannan  söram  ocağı  çatıllar
(G.).
2.  Sacayağı/Zsajayağı  (z.)  -  şahmat  şəkilli  əkin.  -   Qartolu, 
kələmi  sacayağı  əkəndə yaxşı pitir.
Sacuzadan  (is.)  -   mahn  ətində  olan  enli  damar.  -  Qız  uşaxlan 
saçuzadam y ey ilb r kin,  saşdan  uzansın (Gü.).
Sadır  (is.)  — yaz  aylarında,  yağışlı  günlərdə  qoyurılann  yatdığı 
komda  bərkiyən  peyin  qatı.  -   Sadın  kəsif  qurudanda  çox  quvatdı 
yamr k'ışda (D.j.
1.  Sadırğa  (ıs.)  -   qabırğa.  -   Dirgan  qaldırmaxdan  sadırğarn 
batef (Q.).
2.  Sadırğa  (is.)  -   qoyunun  yurma  sailanan  quramuş  peyin.  -  
Yağışdıx  oiduğuna  qoşdann yununda sadırğa yapışıf.
Sada  (sif.)  -   tamamilə.  -   Bu  Ələmdar  sada  yalan  der, 
hammısmı bilir işin (Q.).
Sadaca  (is.) -  tamamilə,  təmiz. -  Bir əz ət almışdım ambardan, 
sadaca'/sadaja piyiydi  (Q.,  E.).
Sadır  bağlamax  (f.)  -   çirk  tutmax.  -   ŞaJvarm  ətəyi  sadıı 
bağlıyif.
Sahman  (is.)  -   səliqə.  -  Noymzdan  qavax  əvi  sahnıana  salıllar
Sahmannı  ('sif)  -  səliqəli. -  Ənbər çox sahmannı  adamdı.
SaxlanşZ/saxlaş  (is.) -  ehtiyat üçün  saxlanılan  şey.  -  Əvəllərim 
yaşdı arvaddarm öz saxlaşdarı olardı,  indi bu yoxdu.
Saxlaşdı  (sif.)  -   ehtiyatlı.  -   Mürtüzəli  saxlaşdı  adamdı, 
həmrnəşə chtiyatını  əvəldən göriir.
1.  Sağır (sif.) -  kasıf.  -  Bu poştalyon Heydar çox  sağır adamdı.

---