T. C. MĠLLÎ EĞĠTĠm bakanliğI
Yüklə 454,45 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1. MĠKROSKOP CĠHAZLARININ MONTAJI
- ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1 AMAÇ ARAġTIRMA
- 1.2. Objektif ve Objektif ÇeĢitleri
- 1.3. Oküler Resim 1.7: Oküler yapısı
- Hugens
3
4 ÖĞRENME FAALĠYETĠ-1
Bu öğrenme faaliyetini baĢarıyla tamamladığınızda, mikroskop cihazlarının montajını yapabileceksiniz.
Bölgenizde mikroskop cihazı bulunan bir hastaneye giderek farklı tiplerdeki mikroskop cihazlarının montaj iĢlemlerindeki aĢamalarını ya da montajlanmıĢ Ģeklini görünüz ve bu cihazlarla ilgili olarak laboratuvar çalıĢanlarından bilgi alınız. Elde ettiğiniz bilgileri rapor hâline getirerek diğer arkadaĢlarınızla paylaĢınız.
AĢağıda mikroskop cihazlarının montajı hakkında bilgi verilmiĢtir. 1.1. Mikroskop Cihazlarının Tanımı
Mikroskop, Yunanca "mikro" ve "skop" kelimelerinden meydana gelmiĢ bileĢik bir kelimedir. Mikro, küçük; skop, bakıcı, gözleyici anlamına gelir. Sözcüğü bütünüyle ele aldığımız zaman, küçük Ģeylere bakıcı; küçük Ģeyleri gören anlamı ortaya çıkacaktır. Ġsim tanımında da anlaĢılacağı gibi bir mikroskop gözle görülemeyecek kadar küçük Ģeylerin gözlenip incelenmesi amacıyla kullanılmaktadır.
Normal olarak herhangi bir obje göze yaklaĢtıkça büyür. Fakat 25-30 santimden fazla yaklaĢtığında artık netliğini kaybetmeğe baĢlar. Gözle aynı obje arasına basit bir yakınsak (içbükey) mercek yerleĢtirildiği zaman, obje 25-30 santimden daha yakına getirilebilir.
Basit bir örnek olarak büyülteci gösterebiliriz. Sıradan büyülteçler, aslında basit mikroskoplar olarak kabul edilmelidir. Çok eski zamanlardan beri de bu amaçla kullanılagelmiĢtir.
Mikroskopta, büyütme iki aĢamalıdır. Objektifler diye isimlendirilen mercek, ilk büyütülmüĢ görüntüyü verir. Bir de gözle bakılan ve oküler adı verilen mercek vardır ki, ilk görüntüyü büyütür. Gerçekte, gerek objektif ve gerekse gözle bakılan kısım, birkaç mercekten meydana gelen mercek grupları niteliğindedir.
AMAÇ ARAġTIRMA
5 AĢağıdaki resimde bir mikroskobun genel görünüĢünü görebilirsiniz. Resim 1.1: Mikroskobun genel yapısı Mikroskop, 1590 ile 1610 yılları arasında keĢfedilmiĢtir. Mikroskobu bulan kiĢi kesin olarak bilinmemekle beraber, bazı kaynaklar Galileo`yu öne sürmektedir. Bazı kimselere göre de mikroskobun babası Leeuwenhoek adındaki Hollandalı bir bilim adamıdır. Ancak bu Ģahıs mikroskobu keĢfetmemiĢ; mikroskopla birçok keĢiflerde bulunmuĢtur.
Günümüzde, mikroskobun bilim ve endüstri alanında insan için taĢıdığı önem kelimelerle anlatılamayacak ölçüde büyüktür.
Optik kısmın en önemli parçası objektiflerdir. Objeden gelen ıĢık demetlerini toplamak ve büyümüĢ gerçek görüntü oluĢturmaktır. Objektifler esas büyütme iĢlemini yapan merceklerden meydana gelmiĢtir. Ayrıca görüntülenen objenin büyütme kat sayısını da belirler. Bu nedenle objektifler, farklı büyütme kat sayılarına göre imal edilir. Mikroskoplarda tek objektif bulunabileceği gibi bu sayı beĢe kadar da çıkabilir. Çok sayıda objektif farklı büyütme oranları sağlama avantajı verir. Objektifler sayısı kadar deliği olan döner parça üzerine vidalanmıĢ Ģekilde yerleĢtirilir. Mikroskobun cinsine göre çeĢitli objektifler vardır. Standart objektif büyütme oranları 4x,10x,20x,40x ve 100x’dir. Genelde mikroskoplarda bulunan objektifler 10'luk, 40'lık ve 100'lüktür. Resim 1.2: Objektif yapısı
6 Mikrobiyolojide en sık 100'lük objektif kullanılır. Bu objektif, lam ile objektif arasına immersiyon yağı (sedir yağı) damlatılarak kullanılır. Bu nedenle immersiyon objektifi olarak da adlandırılır. Ġki aĢamalı olan büyültme iĢleminin ilk ve esas olanı yapan objektiflerden yansıyan görüntü bir sonraki baĢlıkta anlatılacak olan okülerde tekrar büyültülerek görüntü elde edilir. Bu büyütme oranı hesabı objektif ve oküler büyütme oranlarının çarpımı ile bulunur. Bu iĢlemlere örnekler bir sonraki konuda verilecektir. AĢağıdaki resimlerde çeĢitli objektifler görülmektedir.
7 Resim 1.5: 5 Objektifli mikroskop Objektifler üzerinde kodlanmıĢ hâlde birtakım imalat bilgileri ve fiziksel bilgiler bulunur. Objektif hakkında bilgi bu kodlardan sağlanabilir. AĢağıdaki resimde bu kodlamaların anlamları verilmiĢtir.
8 OluĢturdukları görüntüdeki ıĢık kusuruna göre objektif çeĢitleri ise;
Akromatik objektifler
Fluroid sistemli objektif
Apokromatik objektifler
Plan objektifler
Plan akromat
Plan apokromat
Plan fluor olarak adlandırlır.
Resim 1.7: Oküler yapısı Oküler, gözlerimizi dayayarak baktığımız ağzı kauçuk lastikten imal edilen görüntü oluĢumundaki son mercek grubudur.
Tüp içinde objektif tarafından oluĢturulan görüntüyü büyütmek ve zahiri görüntüyü hazırlamak, objektifin ıĢık kusurlarını düzeltmek gibi fonksiyonları mevcuttur. Bazı mikroskoplarda tek oküler bulunmakla beraber genelde çift oküler kullanılır. Eğitim amaçlı mikroskop türlerinde aynı mikroskoba bağlı kullanıcı sayısı daha fazla olan oküler sistemleri de bulunmaktadır. Resim 1.4’te okülerin yapısı görülmektedir.
Sıklıkla karĢılaĢılan oküler tipleri ise;
Genellikle okülerlerde büyütme oranı 10X’dir. Büyütme oranını arttırmak için oküler büyütmesini arttırmak önerilmez. Genel kural olarak küçük büyütmeli objektiflerle büyük büyütmeli oküler, büyük büyütmeli objektifle küçük büyütmeli oküler kullanılır. Yüklə 454,45 Kb. Dostları ilə paylaş:
|