T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
36 
koordinatasini oʻta yuqori aniqlikda bera oladigan qabul qilgich (priyomnik) lar 
juda ham katta yordam beradi. Shu jihati bilan an’anaviy kartografiya, ya’ni 
oldingi qogʻozli koʻrinishdagi geoma’lumotlar yordamida ishlash bilan 
taqqoslaganda elektron geodezik asboblarga, sun’iy yoʻldosh ma’lumotlariga 
asoslangan hozirgi zamonaviy kartografiya bir qancha afzalliklarga egadir. 
1.1-jadval 
An’anaviy va zamonaviy kartografiyaning qiyosiy tahlili
Jarayonlar 
 
An’anaviy 
texnologiyalar boʻyicha 
GAT boʻyicha 
Ma’lumotni 
toʻplash 
yoʻllari 
Aerofototasvirlar, raqamli 
masofadan zondlash, geo-
dezik ishlar, ishchi chiz-
malar, statistik ma’lumot-
lar 
An’anaviy yoʻl bilan va qoʻshimcha 
tayyor raqamli kartalar, relyefning 
raqamli modeli, raqamli ortofoto-
tasvirlar, raqamli ma’lumotlar bazasi
 
Ma’lumotni 
kiritish 
Nuqta, chiziq, maydon-
larni qogʻozga tushirish 
Nuqta, chiziq, maydonlarni kompyuter 
xotirasiga tushirish
 
Ma’lumotni 
qayta 
ishlash 
Tahlilchi mutaxassis 
tomonidan ishlatiladigan 
lineyka, planimetr, 
transportir va boshqa 
asboblar qoʻllaniladi. 
Kompyuter axborotini oʻlchash, 
taqqoslash va ma’lumotlar bazasida 
tasvirlash imkoniyatlari qoʻllaniladi.
 
Ma’lumotni 
saqlash va 
tanlash 
Nuqta, chiziq, maydonlar 
qogʻozga shartli belgilar 
yordamida chiziladi. 
Tanlash oʻqish orqali 
bajariladi.
Nuqta, chiziq va maydonlar rastr, 
koordinata yoki identifikator sifatida 
kompyuter xotirasida saqlanadi. 
Atributlar jadvali koordinatalar bilan 
bogʻliq boʻladi.
 
Tanlashda kompyuter orqali izlashning 
samarali usullaridan foydalaniladi.