Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler
Yüklə 7,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- C. Soykırım Suçu (Genocide)
270
tanım çerçevesinde sınıflandırılabilmesi mümkün değildir 50 . Mahkemeler ve hakimler tarafından giderek daha çok kabul gören uluslararası insancıl hukukun iç çatıĢmalara uygulanması, hukuk uzmanları arasında geliĢen, teamül hukuku kurallarının uluslararası olmayan çatıĢmalara da uygulanabilir olması ve daha önceden tartıĢılan çağdaĢ silahlı çatıĢmaların sınıflandırılması zorluğu gereği uluslararası insancıl hukuk kuralları uluslararası kabul edilmeyen çatıĢmalar konusunda da uygulanabilmektedir 51 .
Altunköprü Katliamı‟nı göz önüne aldığımızda uluslararası nitelikte olmayan bir iç silahlı çatıĢmanın varlığı ortadadır. Burada önemli olan Kürtler ve ġiiler tarafından yapılan bu iç Ģiddet eylemlerinin münferit ve zaman zaman meydana gelen Ģiddet eylemleri boyutunda olup olmadığı veya bu sayılanlara göre uzun süreli kabul edilip edilemeyeceğidir. Roma Statüsü‟nün 8. maddesi hükmüne göre, bir plan veya politikanın parçası olarak ya da bu tür suçların geniĢ çapta iĢlenmesinin parçası olarak yapılması baĢta olmak üzere bu Mahkeme‟nin savaĢ suçları üzerinde yargılama yetkisi vardır. O halde Ģiddet olaylarının uzun süreli olmasından kasıt, bu olayların geniĢ çaplı olması yani yaygın olması veya bir plan veya politikanın parçası olarak uygulanması yani sistematik olması durumunda Mahkeme‟nin bu olayları savaĢ suçları kapsamında yargılama yetkisi vardır. O halde, uluslararası nitelikte olmayan silahlı çatıĢmaların yaygın veya sistematik olması durumunda Mahkeme bu tür iç silahlı çatıĢmalar hakkında da savaĢ hukuku kurallarını uygulayabilecektir. Altunköprü katliamına sebep olan, 28 ġubat 1991 tarihinde yapılan ateĢkes ilanının ardından Irak‟ın savaĢtan geriye kalan ordu birliklerini Kuveyt‟ten çekmesi sürecinde Irak‟ta Saddam Hüseyin rejimine karĢı kuzeyde Kürtler, güneyde de ġiiler‟in baĢlattıkları ayaklanmalardır . Farklı illerde baĢlayan ayaklanmaların yanında, 18 Mart 1991 tarihinde de Kerkük‟e kuzeyden giren Kürtler ayaklanma baĢlatmıĢtır. Silahlı Kürt peĢmergeler Baas Partisi üyeleri ve devlet kurumlarına yönelik saldırılar yaparken aynı zamanda Arap halkı da rahatsız etmeye baĢlamıĢtır . Bunun üzerine Bağdat‟tan Kerkük‟teki ayaklanmaları bastırmak için yola çıkan Irak Ordusu‟na bağlı birlikler 26 Mart 1991 günü Kerkük‟ü top atıĢına tutmaya baĢlamıĢtır. Bunun üzerine halk ve Kürt peĢmergeler kuzeye doğru kaçmıĢ ve Irak Ordusu hiçbir engelle karĢılaĢmadan Kerkük‟e girmiĢtir . Kerkük‟ü de
50 The Public Commission to Examine the Maritime Incident of 31 May 2010- The Turkel Commission Report Part I, 19 Ocak 2010, s. 45-46, www.turkel-committee.gov.il/ files/wordocs/8808report-eng.pdf (E.T. 28.12.2013). 51 The Public Commission to Examine the Maritime Incident of 31 May 2010- The Turkel Commission Report Part I, s. 45-49. Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 271 geçerek Erbil‟e doğru ilerleyen Irak Ordusu, Altunköprü‟yü de ele geçirmiĢtir. Burada 28 Mart 1991 günü ayaklanmaya katıldıkları gerekçesiyle genç, yaĢlı, çocuk, kadın, erkek demeden 100‟e yakın kiĢiyi kurĢuna dizmiĢtir. AnlaĢılacağı üzere Altunköprü Katliamı öncesinde birden fazla ilde yani yaygın Ģekilde ayaklanmalar (yani iç silahlı çatıĢmalar) baĢlamıĢ ve bu ayaklanmalar bir ay kadar sürmüĢtür. Dolayısıyla söz konusu olayda, uluslararası nitelikte olmayan silahlı çatıĢmanın uzun süreli, yaygın (geniĢ çapta) olması unsurları gerçekleĢmiĢtir. Sadece “yaygın olma” unsurunun gerçekleĢmesi, uluslararası nitelikte olmayan bir silahlı çatıĢma hakkında savaĢ hukuku kurallarının uygulanması için yeterlidir. Zaten, söz konusu olayda, ayaklanmaların birden fazla ilde, çok geniĢ çaplı olması, bu ayaklanmaların münferit ve geliĢigüzel olmadığının, bir plan veya politikanın icrası kapsamında yani sistematik olduğunun da göstergesidir. Dolayısıyla Altunköprü Katliamı hakkında Roma Statüsü‟nün 8. maddesinde düzenlenen savaĢ suçlarına iliĢkin kuralın uygulanabileceği ortadadır. Olayda 8. maddenin 2. fıkrasının c bendinin ihlal edilmiĢtir. C bendine göre, “uluslararası nitelik taĢımayan bir silahlı çatıĢmada, 12 Ağustos 1949 Cenevre SözleĢmeleri‟nin ortak 3. maddesinin ciddi ihlalleri, yani silahlarını bırakmıĢ silahlı kuvvetler mensupları ve hastalık, yaralanma, gözaltı veya baĢka herhangi bir nedenle savaĢ dıĢı kalmıĢ olanlar dahil çatıĢmalarda aktif olarak yer almayan kiĢilere karĢı iĢlenen yaĢam hakkına ve kiĢiye karĢı Ģiddet, özellikle her türlü öldürme, sakat bırakma, acımasız muaele ve iĢkence” fiilleri savaĢ suçlarını oluĢturur. Somut olayda, Irak‟ta kendi baĢlatmadıkları ve katılmadıkları iç silahlı çatıĢmalar sebebiyle 100‟e yakın sivil Türkmen nüfusun öldürülmesi söz konusudur. Bu suç fiilleri, Cenevre SözleĢmeleri‟nin ağır ihlali olarak kabul edilir.
Soykırım (genocide) kelimesi, ilk olarak Polonya‟lı hukukçu Raphael Lemkin tarafından 1944‟de “Axis Rule in Occupied Europe” adlı yazısında, Nazilerce yapılan yıkım ve iĢgali ifade etmek üzere kullanılmıĢtır 52 . Soykırım suçu ayrı bir uluslararası suç türü olarak ilk defa 1948 tarihli Soykırım Suçunun Önlenmesine ve Cezalandırılmasına Dair SözleĢme ile kabul edilmiĢtir. Bu nedenle ne Nuremberg Mahkemesi ġartı‟nda ne de Tokyo Mahkemesi ġartı‟nda soykırım suçu ayrı bir suç türü olarak yer almamıĢtır. Soykırım Suçunun Önlenmesine ve Cezalandırılmasına Dair SözleĢme‟nin 1. maddesinde, ister barıĢ isterse savaĢ zamanında iĢlensin, önlenmesi ve
52 http://www.ushmm.org/wlc/tr/article.php?Moduleld=10007095, (E.T. 03.03.2012). Yüklə 7,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|