«Tasdiqlayman» Oʻquv ishlari boʻyicha direktor oʻrinbosari, dotsent

O’z-o’zidan qizish xolatining turlari.
O’z-o’zidan qizish jarayonining uch xil turi mavjud:

1. Don massasining ayrim kismlarida o’z-o’zidan qizish xolati. Bu xolatning sabablari:

   
   

a) usha uchastkadagi don massasining namlanishi;

b) bir omborga xar xil namlikdagi donlarning yuborilishi;
v) bir omborga turli darajada ifl°Clangan donlarning yuborilishi.

2. Katlamsimon o’z-o’zidan qizish xolati. Bu xolat ombor yoki elevatorning ma’lum bir kismida katlam x°Cil kilib yuzaga keladi.

   
   

a) YUkori katlamning o’z-o’zidan qizishi - bu xolat kech kuz yoki erta baxorda paydo buladi. Ma’lum xaroratga ega bulgan don massasining yuza kismidagi sovuk xavo donga ta’sir kursatadi. Bunda don massasidagi suv buglari sovuk xavoda kondensatlanib namlanadi.

b) Pastki katlamning o’z-o’zidan qizish xolati. Bu xolat yozning oxiri yoki erta kuzda yuzaga keladi. Pastki o’z-o’zidan qizish katlami sil°C yoki ombor tubidan 20-50 sm balandlikda paydo buladi.
v) Vertikal katlamdagi o’z-o’zidan qizish xolati. Tuldirilayotgan sil°Cning devorlari yakinida yengil kismlar va changning joylashishi va tashki xavo ta’sirida don massasi fizik x°Csalarini tez uzgartirib uzuzidan qizish xolatiga olib keladi.

O’z-o’zidan qizish jarayoniga imkon beruvchi va uni jadallashtiruvchi sharoitlar.
Don massasining butunlay o’z-o’zidan qizishi.Bu xolatni yuzaga keltirish sabablari kuyida keltirilgan.
a) Don massasining xolati. Bu yerda donning xarorati, namligi, fiziologik aktivligi va mikrofloraning tarkibi axamiyatga molikdir. Kuyidagi grafikda don massasining namlik va saqlash muddatiga boglik xolda xaroratining uzgarish jarayoni kursatilgan.b) Ombor va elevatorlarda donni saqlash paytida gidroizolyatsiya va termoizolyatsiya degan terminlar katta axamiyatga ega. Saqlash omborlarining poli, devori, tomi yetarli darajada nam va issiklik utkazmaydigan bulishi kerak.
v) Ombordagi don massasining tarkibi va bu don massasining parvarish kilish shartlari xam o’z-o’zidan qizish xolatiga ta’sir kursatadi.
Uruglik donlarni omborda 3 m dan ortik balandlikda saqlash ta’kiklanadi.