Təbiət 2009 Təbiətşünaslığın tədrisinin əhəmiyyəti



Yüklə 0,56 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə22/25
tarix11.01.2018
ölçüsü0,56 Mb.
#20352
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25

Təbiət

2009

Metalların aktivliyini müqayisə etmək üçün (oksigenlə, maye ilə, turşularla qarşılıqlı təsir) 

təcrübəni planlaşdırır və həyata keçirir. Nəticələrin düzgünlüyünü metalların elektrokimyəvi 



gərginlik cərgəsinə əsasən yoxlayır.

 Metal ərintilərinin tərkibi, xassələri və istifadəsi barədə informasiya toplayır. Materialı 

məruzə şəklində təqdim edir.



Eyni qrup (dövr) qeyri-metal oksigensiz (oksigenli) turşuların qüvvəsini müqayisə edir və 

fərqləndirir, həmin fərqlərin səbəbini izah edir.



Orbital diaqramla elementlərin elektronlarının orbitallara bölünməsini ifadə edir, onların 

oksidləşmə  dərəcəsinin  mümkün  olan  əhəmiyyətlərini  qabaqcadan  nəzərə  alır,  həmin 



elementlərin  birləşmələrinin  (məs.,  elementin  oksigendən  ibarət  turşularının  sırası

misallarını gətirir və onların xassələrini müqayisə edir.

İonların eyniləşdirilməsində analiz kimyasının uyğun metodunu (xassə reaksiyaları) seçir 

və istifadə edir və ionların eyniləşdirilmə əhəmiyyətini müzakirə edir.



Əhəmiyyətli elementlər və onların birləşməsinin yaranması və məişətdə istifadəsi haqqında 

informasiya toplayır. Təqdimat keçirir.



Kim. XI 6.  Şagird üzvi birləşmələri xarakterizə edir, onların  

   

 

    əhəmiyyətini müzakirə edir.

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird:

Müəllim tərəfindən verilən struktur formuluna əsasən üzvi birləşməni uyğun sinfə aid edir 

və onu beynəlxalq nomenklatur adlar sisteminə əsasən adlandırır.



Üzvi birləşmənin bütün mümkün izomerinin struktur formulunu hazırlayır.

Karbohidratların və onların törəmələrinin (spirtlər, aldehidlər, ketonlar, üzvi turşular, efirlər) 



fiziki xassələrini (məs., suda həllolma, elastiklik, ərimə və qaynama temperaturu, yanma 



qabiliyyəti)  təhlil etmək üçün təcrübə aparır. Nəticələri cədvəl şəklində təqdim edir və belə 

bir xassələri olan üzvi birləşmələrin istifadəsi haqqında müzakirə aparır.

Karbohidratlar və onların törəmələrinin molekulyar modellərini yaradır, üzvi birləşmələrin 

müxtəlif  sinifləri  arasında  qarşılıqlı  əlaqəni  təsdiqləyən  kimyəvi  çevrilmələri  nümayiş 



etdirmək üçün onlardan istifadə edir.

 Karbohidratlar və onların törəmələrinin kimyəvi xassələri arasında fərqləri təyin etmək üçün  

təcrübə aparır, göstəriciləri cədvəl şəklində təqdim edir, onların əsasında həmin birləşmələrin 



spesifik reaksiyalarını müəyyən edir və onları eyniləşdirir.

Müsahibələri planlaşdırır və həyata keçirir, aktual problemlərin (məs., 



yeni kompozitiv 

materialların, müalicəvi vasitələrin sintezi, kimyəvi toxuma və lak-toxuma-boyalarının 

alınması)  həllində kimyəvi istehsalın rolu barədə material toplayır. Sinif yoldaşlarının 

qarşısında məruzə ilə çıxış edir.

Karbohidratların müxtəlif növ istifadəsi barədə informasiya toplayır (məs., 



yanacaq, polimer 



istehsalında) və cəmiyyət və mühitdə onların istifadəsi ilə yaranan faydaları və ziyanları 

müəyyən edir.

Müvafiq elmi terminologiyadan (monomer, polimer, polimerizasiya dərəcəsi) faydalanır və 

biopolimer və sintez polimerlərini bir-biri ilə müqayisə edir, onların təyinatları haqqında 



müzakirə aparır.

Təb.E. XI.  - 8




Təbiət

2009

Proqramın məzmunu 

Nəticələrin əldə edilməsi verilən məzmunun əsasında mümkündür:

Atomun quruluşu üzrə alimlərin nəzərləri barədə qısa məlumatlar.

Kvant ədədləri və orbitallar. Paul prinsipi, ən kiçik enerji prinsipi, Hund qaydası. Elektron formullar, 

orbital diaqramlar. S-, p-, d-, f- elementləri.

Radioaktivlik. Alfa, beta və qamma şüalanması. Atomnüvə reaksiyaları. Kütlənin defekti.

Stabil və qeyri-stabil izotoplar.

Oksidləşmə sayı, oksidləşmə-bərpaedici reaksiyalar, onların təsnifatı və misalları. Oksidləşmə-

bərpaedici reaksiyaların bərabərliyini tərtib etmək.

Standart  elektron  potensiallarının  cərgəsi,  qalvanik  elementlər.  Elektroliz,  Faradey  qanunları, 

istehsalatda elektrolizin rolu.

Elektronun orbitallığının hibridləşməsi. Siqma və pi rabitələri.

Kovalent rabitənin yaranmasının donor-akseptor mexanizmi. Metal rabitəsi, hidrogen rabitəsi.

Rabitənin xarakterləri – rabitənin uzunluğu, rabitənin enerjisi, bölünməsi, bölünəni, istiqaməti.

Kimyəvi  reaksiyanın  ani  sürəti.  Fəaliyyətdə  olan  kütlə  qanunu.  Çevrilən  və  çevrilməyən 

reaksiyalar.

Kimyəvi tarazlıq, Le-Şatelye prinsipi. Kimyəvi tarazlığa təsir göstərən amillər. 

Dövri sistemin əsas yarımqrupunun ümumi xarakteristikası. 

Elementlər: halogenlər, oksigen, kükürd, azot, fosfor, karbohidrogen, silisium, natrium, kalium, 

maqnium, kalsium, alüminium,dəmir, manqanum və onların bəsit və mürəkkəb maddələri: yayılma, 

alınma, fiziki və kimyəvi xassələr, istifadə. 

Üzvi  birləşmələrin  quruluş  nəzəriyyəsinin  əsas  qanunları.  Karbohidratlar  (alkanlar,  alkenlər, 

alkadienlər, sikloalkanlar, ətirli karbohidratlar), biratomlu və çoxatomlu spirtlər, aldehidlər, ketonlar, 

karbon turşuları, aminlər. Üzvi birləşmə sinifləri arasında qarşılıqlı əlaqə, homoloji sıra, izomeriya, 

nomenklatura, quruluş, fiziki və kimyəvi xassələr, alınma və tətbiqedilmə. Markovnikov qaydası, 

atomların molekulda qarşılıqlı təsiri. Zülallar, yağlar, karbohidratlar, onların monomerləri, quruluşu, 

xassələri, təbiətdə rolu. Yüksəkmolekulyar sintez birləşmələri.

Təb.E. XI.  - 9



Yüklə 0,56 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   25




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə