Təbiət 2009 Təbiətşünaslığın tədrisinin əhəmiyyəti
Yüklə 0,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qeyd etmək 2.
- Kommunikasiya 5.
- Təbiət 2009 İbtidai pillə Baza pilləsi Orta pillə
- 5. İstiqamətlər və onların təsviri
- Təbiət 2009 Baza pilləsində “Təbiətşünaslıq”
- Biologiya ”, “Kimya ”, “Fizika
Təbiət 2009 Tədqiqat üzrə vərdiş-bacarıqlar İzahat Müşahidə, təsvir 1. Hissiyyat orqanları və sadə cihazların vasitəsilə obyektləri və hadisələrin xüsusiyyətlərini müəyyən etmək
Qeyd etmək 2. Müşahidə nəticəsini yazmaq, şəklini çəkmək və sairə Təsnifat 3. Obyekt və hadisələri xüsusiyyətlərinə əsasən qruplaşdırmaq
Uyğun ölçü vahidlərindən istifadə etməklə miqdarı təsvir etmək. Məkan və zaman əlaqələrini müəyyən etmək Cərəyan xüsusiyyətlərini təyin etmək
Yazılı və şifahi nitqin, qrafiklərin, cədvəllərin, diaqramların və təqdimatın digər vasitələrindən (eləcə də texnologiyalara əsaslanan) istifadə etmək Əvvəlcədən nəzərə almaq/ 6. hipotezlərin söylənilməsi Gözlənilən nəticələr haqqında ehtimallar söyləmək Planlaşdırmaq 7. Hərəkətlərin ardıcıllığını müəyyən etmək Təcrübənin aparılması 8. Metodikanın seçilməsi və eksperimental göstəriciləri toplamaq
Özü və ya başqası tərəfindən əldə edilən göstəricilərin təhlili, ümumiləşdirilməsi
Hadisələrin modelləşdirilməsi Yuxarıda qeyd olunan vərdiş-bacarıqlar mərhələ ilə tədrisin hər üç pilləsində şagirdin əqli və fiziki imkanlarını nəzərə almaqla inkişaf etdirilirlər. Bacarıqların pillələr üzrə inkişafı aşağıdakı cədvəldə təqdim ediliblər:
Gir. Təb.E. - 4 Təbiət 2009 İbtidai pillə Baza pilləsi Orta pillə Tədqiqat vərdiş- bacarıqları Obyektlər və hadisələr • barədə suallar verir və onları cavablandırmaq üçün yollar axtarır. Birbaşa müşahidə və • vasitəsilə göstəriciləri toplayır. Göstəriciləri toplamaq • üçün yaşına uyğun cihazlardan istifadə edir.
Göstəricilərin/ • informasiyanın təqdim edilməsinin sadə üsullarından (mətn, şəkillər, xəritələr, cədvəllər) istifadə edir. Tədqiq etmək • məqsədilə obyektlər və hadisələr barədə suallar verir. Birbaşa müşahidə və • ya sadə təcrübələr vasitəsilə və ya müxtəlif informasiya mənbələrindən göstəriciləri toplayır. Göstəriciləri • toplamaq və ya müşahidə prosesini yaxşılaşdırmaq üçün cihazlardan istifadə edir.
Çoxsaylı vasitələrlə • (cədvəllər, qrafiklər, riyazi və fiziki modellər) göstəriciləri təqdim edir. Yoxlamaq üçün • hipotez söyləyir, yoxlamaq üçün eksperiment planlaşdırır. Seçim edir və • göstəricilərin tapılması strategiyalarından istifadə edir. Göstəriciləri • toplamaq və ya müşahidə prosesini yaxşılaşdırmaq üçün cihazları seçir və onlardan istifadə edir. Göstəricilərin • təqdimat formaları və vasitələrini seçir və geniş auditoriya qarşısında təqdim edir.
5. İstiqamətlər və onların təsviri Təbiətşünaslığın məktəb kursunun məzmunu istiqamətlərə bölünübdür. Onlardan hər biri tədrisin bu və ya digər pilləsində diqqətin nəyə yönəlməsini təsvir edir. Istiqamətlər bir-biri ilə sıx əlaqədədir və təbiətin vahidliyinin dərk edilməsinə xidmət edirlər. İbtidai pillədə “Təbiətşünaslıq” fənni şərti olaraq dörd istiqamətə bölünübdür: Canlı aləm (biologiya elementləri) • Cisimlər və hadisələr (fizika və kimya elementləri) • Yer kürəsi və ətraf aləm (coğrafiya və astronomiya elementləri) • İnsan və ətraf mühit (vətəndaş təhsili elementləri). • “İnsan və ətraf mühit” və “Yer kürəsi və ətraf aləm” yalnız ibtidai pillənin təbiət kursunda inteqrallaşdırılıb, “Cisimlər və hadisələr” istiqaməti isə növbəti pillədə 2 istiqamətə bölünübdür: “fiziki hadisələr” və “kimyəvi hadisələr”. Gir. Təb.E. - 5
Təbiət 2009 Baza pilləsində “Təbiətşünaslıq” fənni üç istiqamətə bölünübdür: Canlı aləm (biologiyanın əsasları); 1. Fiziki hadisələr (fizikanın əsasları); 2. Kimyəvi hadisələr (kimyanın əsasları). 3.
Orta pilldə “Biologiya”, “Kimya”, “Fizika” fənləri növbəti istiqamətlər şəklində tədris edilirlər: Canlı aləm (biologiya); 1.
Fiziki hadisələr (fizika); 2.
Kimyəvi hadisələr (kimya). 3.
Canlı aləm (ibtidai, baza və orta pillə) Şagird ibtidai pillədə tanış olur: canlı təbiətin rəngarəngliyi, orqanizmlərin quruluşu və həyat xüsusiyyətləri, orqanizmlərin əsas qrupları və onların əlamətləri, yaşamaq dövrləri ilə. Şagird orqanizmlərin böyüməsi və inkişaf etməsinə dəstək göstərən təbii şərtər barədə informasiya toplayır; orqanizmlərin təbiətə uyğunlaşması formaları ilə tanış olur. Şagird təyin edir ki, təbiət rəngarəng və dinamikdir, bir-biri ilə sıx əlaqədə olan canlı və cansız komponentlərdən ibarətdir. Şagird ətraf mühiti müşahidə (sadə cihazlardan istifadə etməklə), təsviredilmə və təsnifat yolu ilə təyin edir. Şagird baza pilləsində tanış olur: canlı hüceyrələrin təşkili, maddələr və enerji mübadiləsi, çoxalma, irsiyyət, həyat təkamülünün ümumi prinsipləri; insan orqanizminin fəaliyyətinin (orqanlar sisteminin səviyyəsində) fiziki və kimyəvi qanunauyğunluqları, homeostaz fenomeni, ekosistemlərin komponentləri, onların qarşılıqlı əlaqələri və ekosistemdə davam edən hadisələrlə. Şagird tədqiqatın bəzi sitoloji, genetik və fizioloji metodunu; bioloji eksperimentin planlaşdırılması və həyata keçirilməsini mənimsəyir, göstəricilərin tənqidi təhlilinə vərdiş edir. Şagird biologiya və tibbin inkişafında həlledici rol oynayan bəzi kəşflərin tarixi ilə tanış olur. Şagird orta pillədə molekulyar səviyyədə həyat fenomenləri ilə tanış olur: matrisa reaksiyaları, genlərin təzahürü və requlyasiya prinsipləri, avtotrof və heterotrof hüceyrələrin fəaliyyəti ilə. Şagird insanın normal anatomiya və fiziologiyasının xüsusi məsələləri və homeostazın pozulmasının bəzi nümunələri ilə tanış olur. Şagird tədqiqatın müasir metodları ilə tanış olur, konkret bioloji prosesin öyrənilməsi üzrə layihə hazırlayır, onu yerinə yetirir və geniş auditoriya qarşısında əldə edilən nəticələrin təqdimatını keçirir. Şagird biologiyanın başqa-başqa sahələrinin xüsusiyyətləri ilə tanış olur, konkret misallar əsasında elmi işlərin çətinliyini, alimin məsuliyyətini və fədakarlığını təyin edir. İnsan və təbiət (İbtidai pillə) Bu istiqamət hüdudlarında şagird insan və təbiət arasında mövcud olan qarşılıqlı münasibətlərlə tanış olur, təbiətin insan həyatına və yaxud əksinə, insanın göstərdiyi təsir nəticəsində təbiətin necə dəyişməsi haqqında informasiya toplayır, təbii zənginliklərin rəngarəngliyi, onların rasional şəkildə istifadə yolları və məişət tullantılarının düzgün utilizasiya metodları ilə tanış olur. Şagirdin fərdi və qrupda məsuliyyət hissi formalaşdırılır və yerli mühitin mühafizə işinə fəal şəkildə cəlb olunur. Şagird sağlam və təhlükəsiz həyat qaydaları ilə tanış olur. Gir. Təb.E. - 6
Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|