Tərtibçi:
Elçin Cəfərov
, versiya 15.04
ölkədən ixlac edildiyini göstərən sənəd; c) sığorta sertifikatı-sığorta müqaviləsinin şərtlərini göstərən
və sığorta polisini əvəz edən sənəd.
Səhm
iqtisadi
Qiymətli kağızdır ki,öz sahibinin səhmdarlar cəmiyyətinin üzvü olduğunu (oraya pul qoyduğunu) və
cəmiyyətin gəlirinin bölüşdürülməsində (dividend almağa) hüququ olduğunu təsdiq edir
Səhmdarlar
cəmiyyəti
iqtisadi
Hər hansı bir işi icra etmək məqsədilə işgüzar adamların nizamnamə əsasında öz vəsaitlərini
birləşdirmək üçün yaratdıqları cəmiyyət.Vəsait qoyan işgüzar bunun müqavilində qiymətli qağız
səhm alır.Səhm sahibi olmaq isə hər bir işgüzara cəmiyyətin idarə olunmasında və gərilin müəyyən
hissəsinin (dividendin) bölüşdürülməsində iştirak etmək hüququ verir.
Səmavi
Səmaya, göyə mənsub
Sənaye səhraları
coğrafi
Daş, qum karxanaları, neft, qaz kəmərlərinin çəkilişi ilə yaranan pozulmuş ərazilər belə adlanır.
Sənəd
hüquqi
(latınca, documentum — nümunə, şəhadətnamə, sübut) Qeyd edilmiş və zaman, məkan üzrə təyin
edilmiş informasiyaya malik material daşıyıcı, hər-hansı faktı və ya hüququ təsdiq edən işgüzar
məlumatdırdır.
Sərəncam
hüquqi
Prezident, Nazirlər Kabineti və s. tərəfindən ümumi qaydalar istisna olmaqla başqa məsələlər
barəsində verilir. Dövlət orqanları, müəssisə, idarə, təşkilat rəhbərləri tərəfindən verilən yazılı və ya
şifahi, məcburi və konkret göstərişlərdir.
Sığorta
iqtisadi
(ing. incurance) Şəxslərin əmlakı, həyatı, sağlamlığı, mülki məsuliyyəti, həmçinin qanunvericilikdə
qadağan olunmayan fəaliyyəti, o cümlədən sahibkarlıq fəaliyyəti ilə əlaqədar olan əmlak
mənafelərinin müdafiəsi sahəsində riskin ötürülməsinə və ya bölüşdürülməsinə əsaslanan
münasibətlər sistemidir.
Sintez
tarixi
Birləşmə, Analiz - parçalanma
Siyasət
siyasi
"Siyasət" termini ilk dəfə qədim yunan mütəffəkiri Aristotel istifadə etmişdir. O, bu termini dövləti
idarə etmək sənəti kimi müəyyən edirdi. Hələ qədim zamanlarda siyasət haqqında belə bir fikir
formalaşmışdır ki, "onun haqqında hamı düşünə bilər, lakin onu yaratmaq seçmə insanlara
məxsusdur". Müasir elmdə "siyasət" anlayışı hələ də birmənalı qəbul edilmir.
Siyasi sistem
siyasi
Siyasi təsisatların, birliklərin və onlar arasında qarşılıqlı əlaqə formalarının məcmusu
Sosial siyasət
siyasi
İnsan üçün insani şərait yaratmaq deməkdir.
Sosializm
siyasi
İdeologiyasının kökləri çox qədim zamanlardan müşahidə edilib. Az-çox sistemli şəkildə sosializm
ideyaları böyük utopistlər T.Mor və Kampanellanın, sonralar isə Sen-Simon, Furye və Ouenin
əsərlərində şərh edilib. J.J.Russonun və F.Babyöfün də xidmətləri az olmayıb.Əsas ideya
bərabər,ədalətli,xoşbəxt,istismarsız cəmiyyət qurmaqdır.
Sosiologiya
Cəmiyyəti mikro və makro səviyyədə öyrənən elmdir. O, cəmiyyəti, onun təşkil edən sistemlərin
strukturu, funksiyaları və inkişafını, sosial institutları, münasibətləri və icmaları tədqiq edir.
Soyurqal
tarixi
Monqolca hərfi mənası “ehsan”, “bəxşiş”, “hədiyyə”, “güzəşt” - orta əsrlərdə hərbi xidmət
müqabilində feodal əyanlara bağışlanılan torpaq sahəsi, mülk. Qızıl Orda, Orta Asiya, İran, İraq və
Azərbaycanda (XIV-XIX yüzilliklərdə), habelə Hindistanda (XVI-XIX yüzilliklərdə) və bir sıra
başqa ölkələrdə geniş yayılmışdı. Zaman keçdikcə s. tiyul torpaq sahibliyi ilə əvəz olunmuşdur.
Spitak
zəlzələsi
(Leninakan
zəlzələsi, Gümrü
zəlzələsi)
tarixi
7 dekabr 1988-ci ildə Ermənistanın şimalında baş vermiş 7 bal gücündə zəlzələ.
Yeraltı təkanlar 30 saniyə ərzində Ermənistanın Spitak şəhərini məhv edib, Ümumilikdə zəlzələdən
21 şəhər, eləcə də 350 kənd (58-i tamamilə dağılıb) ziyan çəkib. Rəsmi məlumatlara görə, 25 min
nəfər ölüb, 140 min adam şikəs olub, 514 min nəfər evsiz qalıb. Alimlərin hesablamalarına görə,
zəlzələ zamanı Xirosimaya atılmış on atom bombasına bərabər enerji çıxıb.
Spitakdakı zəlzələdən dərhal sonra Ermənistana ilk yardım əlini uzadanlardan biri Azərbaycan olub.
O zaman təbii fəlakətdən zərər çəkənlərə yardım göstərmək üçün Bakıdan fəlakət zonasına təcili
yola düşən azərbaycanlılardan ibarət böyük qrupu təyyarə qəzasına düşmüşdü. İL-76 təyyarəsinin
qəzaya uğraması nəticəsində 78 azərbaycanlı könüllü həlak olmuşdu.
Status-kvo
siyasi
Latınca "mövcud vəziyyətin saxlanılması" deməkdir.
Stenoqram
hüquqi
İclas, müşavirə və s. kollegial orqanların yığıncaqlarından məruzələrin, mitinqlərin və s. çıxışların
stenoqrafiya üsulu ilə tərtib edilmiş sənəddir.
Struktura
siyasi
Quruluş, dövlətin təşkili forması
Sublimasiya
coğrafi
Suyun maye haldan bərk hala keçməsi. Dolu sublimasiya nəticəsində yaranan yağıntıdır.
Suverenlik
hüquqi
(fr. ali hakimiyyət) Ölkənin daxilində və ondan kənarda müstəqilliyin ifadəsi kimi dövlətin siyasi və
hüquqi xüsusiyyəti olub onun öz daxili və xarici funksiyalarını azad və sərbəst şəkildə dövlətin
Konstitusiyası və qanunları, beynəlxalq hüququn hamılıqla tanınmış prinsipləri və normaları
əsasında həyata keçirmək, habelə xalqın sərbəst və müstəqil şəkildə öz idarəetmə formasını müəyyən
etmək hüququndan ibarətdir. Dövlət suverenliyi dedikdə, dövlətin ölkə daxilində və onun xarici
siyasi fəaliyyətində müstəqilliyi başa düşülür. Dövlətin daxili suverenliyi onun ərazisi daxilində
aliliyə iddia edən başqa hakimiyyətin olmasını istisna edir. Hətta federativ dövlətlərdə belə
federasiya subyektləri suveren təşkilatlar hesab olunmur, yalnız federasiyanın özü suveren təşkilat
kimi tanınır. Xalqın suverenliyi- xaqlın aliliyini, öz taleyini özünün həll etməsi, öz dövlətlərinin
siyasətinin istiqamətini, orqanlarının tərkibini formalaşdırmaq, dövlət hakimiyətinin nəzarət etmək
hüququnu bildirir. Demokratik dövlətin konstitusiyasında öz əksini tapan “hakimiyyət xalqa
mənsubdur”, “xalq hakimiyyətin mənbəyidir” kimi müddəalar xalqın suverenliyinin hüquqi
təminatıdır.
Şahdəniz yatağı
iqtisadi
1999-cu ildə kəşf edilmişdir. Kollektorda 40 trilyon kub fut – 1 trilyon kub metr qaz ehtiyatı ilə bu