Termiz davlat universiteti iqtisodiyot va turizm fakulteti iqtisodiyot kafedrasi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
13-MAVZU: PUL, INFLYATSIYA. PUL-KREDIT SIYOSATI 
Reja: 
1.
Pulning kelib chiqishi, mohiyati va vazifalari. 
2.
Inflyatsiya, uning mohiyati va turlari. 
3.
Pul-kredit siyosatining maqsadlari, vositalari va ko‘rinishlari. Depozitlarni 
majburiy zahiralash normasi. 
1. Pulning kelib chiqishi, mohiyati va vazifalari 
Kishilik jamiyatining rivojlanishida ijtimoiy xo‘jalikni tashkil etishning ikkita 
umumiy iqtisodiy shakli ajralib turadi. Umumiy iqtisodiy shakllarning tarixan 

---

112 
birinchisi natural ishlab chiqarish hisoblanadi. Ijtimoiy xo‘jalikning bu shaklida 
yaratilgan mahsulotlar ishlab chiqaruvchining o‘z ehtiyojlarini qondirish uchun, 
xo‘jalik ichki ehtiyojlari uchun mo‘ljallangan. Demak, 
o‘z ehtiyojlarini qondirish 
uchun ishlab chiqarish – natural ishlab chiqarish, bunday ishlab chiqarishga 
asoslangan xo‘jalik esa – natural xo‘jalik deb ataladi.
Mahsulot va xizmatlarni o‘z ehtiyojini qondirish uchun emas, balki 
bozorda ayirboshlash uchun ishlab chiqarish – tovar ishlab chiqarish,bunday 
ishlab chiqarishga asoslangan xo‘jalik esa – tovar xo‘jaligi deyiladi.
Tovar ikki xususiyatga ega: bir tomondan, u kishilarning qandaydir 
ehtiyojini qondira oladigan, ikkinchi tomondan esa, boshqa buyumlarga 
ayirboshlana oladigan buyumdir. Boshqacha aytganda, tovar naflilikka 
(iste‘mol qiymatiga) va qiymatga egadir.
Buyumning iste‘mol qiymati uning kishilar uchun nafli ekanligi, muayyan naf 
keltirishi orqali namoyon bo‘ladi. U shaxsiy iste‘mol buyumi yoki ishlab chiqarish 
vositalari sifatida kishilarning biron-bir narsaga bo‘lgan ehtiyojini qondiradi.