Termiz davlat universiteti

Shunday qilib, bolalar rivojlanishining o'ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda, pedagogik tamoyillardan foydalanish, musiqiy repertuarni to'g'ri tanlash, bularning barchasi birgalikda musiqiy va ritmik ko'nikmalarni shakllantirishda muvaffaqiyatli musiqiy faoliyatni ta'minlaydi.

2. 
   Bob. Birinchi sinfda musiqa o’qitish metodikasi
   

Birinchi sinf o'quvchilariga xos xususiyatlar quyidagilar.
1) To'liq shakllanmaganlik, organizmining nozikligi; bir xil holatda turish, bir xil faoliyat bajarish jarayonida, o'qituvchining ohangsiz nutqi,darslaming bir golipda o'tilishidan tez charchab qolishlari; diqgatlariningtargoqligi;
2) aqliy faoliyat jarayonida yo'naltirilganlik, tizimlilik malakalarining etishmasligi; yorqin xotira;
3) erkin diqqatlarining ko'lami torligi (shuning uchun dars jarayonida tez-tez faoliyatlami o'zgartirib turish kerak);
4) Aniq va yorqin obrazli tasavvurga ega bo'lishlari;
5) o'yinga moyiliik: eng murakkab materiallar ham o'yin orgali yengil o'zlashtiriladi. O'yin o'quvchilarning tasavvurlari, diqgati, xotirasi hamda ijodiy qobiliyatlarini rivojlanishini faollashtiradi.
Birinchi sinf o'quychilarining musigiy xususiyatlari. Kuzatishlarimizga ko'ra, birinehi sinf o'quvchilarinhig bilim darajalari bir tekis bo'lmaydi. Ayrim bolalar bemalol musiqani boshidan oxirigacha tinglay oladilar, qo’shiqlarni sof intonatsiyada kuylaydilar, ayrim bolalar esa aksincha tignlash va to'g'ri kuylash hagida tasavvurga ham ega bo'lmaydiiar.
Ayrim bolalar maktabga kelgunlariga gadar, musiqa to'garaklariga qatnashgan va maktabgacha ta'lim muassasalarida musigiy tarbiya olgan bolladilar. Ayrim bolalar musiqiy muhitda tarbiyalangan bo'lsalar, ba'zilari
Ayrim bolalar musiqiy muhitda tarbiyalangan bo'lsalar, ba'zilari umuman musiqadan bexabar bo'ladilar. Shu nugtai nazardan qaraydigan bo'lsak, birinchi sinf o'quvchilari har xil xususiyatlarga ega bo'ladilar.
Shunga qaramay, biz ularning ayrim umumiy qiyofalarini sanab o'tamiz:

1. Musiqani idrok etish borasida ular qo'shiq, marsh va rags janrlarini idrok eta oladilar. Birinchi sinf o'quvchilari tinglaydigan kuy va qo’shiqlar hajmi jihatidan kichik va yorgin bo'lmog'i hamda tinglashdan avval o’qituvchi uning ifodaviyligi, musigiy obrazlari, ma'no va mazmuni hagida tushunchalar berishi kerak.

2. Kuylash borasida, birinchi sinf o'quvchilari avvalgi (maktabgacha bo'lgan davrga) musiqiy tayyorgarliklariga bog'liq. Tayyorgarligi bo'lmagan bolalaming ovoz diapazoni 2-3 tovushdan, tayyorgarligi bor bolalarda bir oktavagacha ovoz diapazoni rivojlangan bo'lishi mumkin.
O'qituvchi kuylash boialarning ovoz apparati to'liq shakllanmagan, nozik, ovoz paychalari ingichka bo'ladi. Shuning uchun kuyiashda baqirmasdan yumshogovozda kuylash kerak. Bu davrda bolalalaming (7 yoshli) ovoz diapazoni re-lya birinchi oktavagacha bo'lgan tovushlarni qamrab boradi. Lekin dars jarayonida bu diapazon ayrim hollarda birinchi oktavaning si va ikkinchi oktavaning do va re tovushlarigacha ko'tarilishi mumkin. Biroq o'quvchilar birinchi oktava do tovushi va undan quyiroq tovushlami kuylay olmaydilar.
Chunki ularning ovozlari tabiatdan jarangdor va yorgindir. Ijodiy yondashish borasida birinchi sinf o'quvchilarining imkoniyatlari kengdir. Ular bemalol har xil ijodiy topshiriqlarni bajara oladilar. Ular biror so'zga melodik va ritmik badihalar qilishlari mumkin, Ular musiqiy cholg'u asboblarida yoki sahnaviy ko'rishnishlarda, tanish bo'lgan qo'shiqlami harakatlar va pantomimalar bilan ko'rsatib bera oladilar.

1.