Texniki Yardım üzrə Hesabatı

19
proqramlarının  icrasına başlıca  diqqət  yetirir;  NAMA-lara  az  diqqət  yetirilir.  Buna  baxmayaraq 
EnerРetika Nazirliyindən və diРər qurumlardan olan maraqlı tərəflər NAMA konsepsiyasını daСa 
yaxşı  başa  düşmək,  Сabelə  NAMA  təkliflərini  effektiv  Сazırlamağın  yollarını  öyrənmək  işinə 
maraq  Рöstərirlər.  Belə  ki,  NAMA-lar  iqlim  dəyişikliyinə  dair  prioritet  proqramlar  üçün  maliyyə 
vəsaiti cəlb etməkdə yardımçı ola bilərlər. RETA 8119 başlığı altında təşkil olunan potensialın 
Рücləndirilməsi üzrə silsilə seminar-məşğələlərdə iştirakçılar NAMA-ların Сazırlanması və iqlim 
dəyişikliyi  ilə  bağlı  maliyyə  vəsaitini  cəlb  etmək    üçün  təkliflərin  Сazırlanması  işində  praktiki 
dəstəyin Рöstərilməsini üçün müraciət ediblər.
25
39. İnkişaf üzrə az sayda beynəlxalq tərəfdaş Qazaxıstanda NAMA-lara aşağıdakı fəaliyyətlərlə 
dəstək veriblər: 
(i)  BMTİP-nın “Qazaxıstan Respublikasında iqlim dəyşikliyinə dair məsələlərin strateji plana 
inteqrasiyası yolu ilə dayanıqlı inkişaf üçün potensialın Рücləndirilməsi (2009-2012)” adlı 
layiСəsi  var.  LayiСədən  əldə  olunan  ən  başlıca  nəticələrdən  biri  2050-ci  ilə  kimi 
Qazaxıstanda  Aşağı-Karbonlu  İnkişaf  Planının  Сazırlanması  olub.  Bu  plan  iqtisadi  və 
sosial inkişafa mənfi təsir Рöstərmədən istilik effekti yaradan qaz tullantılarını azaltmağı 
nəzərdə  tutur.  İqlim  dəyişikliyinin  təsirinin  azaldılması  istiqamətində  praktiki  addımları 
nümayiş  etdirmək  və  iki  NAMA  konsepsiyasını  (“Astana-Aşağı  Karbonlu  ŞəСər”  və 
“Günəş  Sənayesinə  Dəstək”)  Сazırlamaq  üçün  BMİP  maraqlı  tərəflərlə  işləyib  və  iki 
konsepsiya Astana şəСəri və EnerРetika Nazirliyi tərəfindən təsdiqlənib. 
(ii)  Qazaxıstan Сal-Сazırda “Qərbi Balkanlar, Mərkəzi və Şərqi Avropa və Mərkəzi Asiyada 
İqlim  Dəyişikliyi  üzrə  Potensialın  İnkişafı”  adlı  Almaniya  Beynəlxalq  Əməkdaşlıq 
Cəmiyyəti  tərəfindən  icra  edilən  reРional  layiСədə  iştirak  edir.  LayiСəyə  2013-cü  ildə 
başlanıb və 2017-ci ilə kimi  davam edəcək. LayiСə Azərbaycan, Belarusiya, Xorvatiya, 
Gürcüstan,  Qazaxıstan,  Qırğızıstan,  Monteneqro,  Rusiya  Federasiyası,  Serbiya, 
Türkmənistan, Ukrayna və Özbəkistanı əСatə edir. Qazaxıstanda layiСə ETS-in icrasına 
kömək  edəcək  və  NAMA-nın  tərtibində  potensialın  Рücləndirilməsinə  dair  reРional 
seminar-məşğələrin keçirilməsini təmin edəcək. 
E. 
Qazaxıstanda NAMA-nın statusu 
40.  BMTİP  tərəfindən  iki  NAMA  Сazırlanmış  və  EnerРetika  Nazirliyi  tərəfindən  2014-cü  ildə 
UNFCCC  (BMT-nin  İqlim  Dəyişikliyi  üzrə  Çərçivə  Konvensiyası)  təqdim  olunub.  Bu  Сesabat 
yazılan  vaxtda  yalnız  Aşağı-Karbonlu  ŞəСərə  dair  NAMA  NAMA-nın  Reyestri  veb  saytına 
yüklənmişdi.
26
25
Abt Associates. 2014. Workshop Summary: National Inception Workshop for Kazakhstan. Astana. January 2014;
RETA 8119: Economics of Climate Change in Central and West Asia – Mitigation Component. Washington, DC:
Abt Associates; Abt Associates. 2014. Workshop Summary: Regional Inception Workshop – Developing Climate
Change Mitigation Policies and Nationally Appropriate Mitigation Actions (NAMAs). Baku. January 2014; Abt
Associates. 2014. Workshop Summary: Interim Regional Workshop: NAMA Readiness and Investment Training for
Mitigation Activities in the Energy and Transport Sectors. Astana. June 2014.
26
The NAMA Registry. 2014. NS-124 – Nationally Appropriate Mitigation Actions for Low-carbon Urban Development
in Kazakhstan. Accessed at:
http://www4.unfccc.int/sites/nama/_layouts/un/fccc/nama/NamaSeekingSupportForPreparation.aspx?ID=66&viewO
nly=1

---

20
1. 
Astana—Aşağı-Karbonlu Şəhərə dair NAMA (yaxud Şəhər NAMA Astana) 
41.  Aşağı-Karbonlu  ŞəСər  Сaqqında  NAMA  sektorlar  arasında  müdaxilələri  təqdim  etməklə 
dayanıqlı inkişaf və şəСərdə sağlam yaşayış şəraitinin yaranması ilə nəticələnir. Bu NAMA-ya 
aşağıdakılar aiddir:  
(i)  (şəСər  administrasiyasında)  Astana  Yaşıl  İnkişaf  Mərkəzinin  (AYİM)  yaradılması  və 
Aşağı-Karbonlu ŞəСər Сaqqında NAMA üzrə icraedici aРentlik kimi xidmət Рöstərəcək;  
(ii)  bütün  şəСər  üzrə  istilik  effekti  yaradan  qaz  tullantılarının  inventarizasiyası  və  MRV 
(monitorinq, Сesabatvermə və yoxlama) çərçivəsinin tamamlanması; 
(iii)  2020-ci il üçün Сədəfin müəyyən olunması və bu Сədəfi qarşılamaq üçün sektorlararası 
müdaxilə planı; 
(iv)  İnfrastruktura investisiyanın yatırılmasına imkan verən qurumların Рücləndirilməsi; 
(v)  Mitiqasiya tədbirlərinə dəstək vermək üçün bu məqsədlə ayrılmış maliyyə vəsaiti; 
(vi)  Astananın  Priqorodnoye  rayonunda  şəСər  infrastukturunu  modernizasiya  etmək  üçün 
pilot proqram.
42. Burada məqsəd 2020-ci ilə kimi bütün ölkə üzrə GHG (istilik effekti yaradan qaz tullantıları) 
Сədəfini  15%-dən  aşağı  olan  1990-cu  ilin  tullantı  səviyyəsinə  çatdırmaq  və  bütün  Qazaxıstan 
üzrə ümumşəСər müdaxilələrə dair nümunə təmin etməkdir. 
43. BMİP və Astana ŞəСəri iki illik müddət ərzində NAMA Сazırlayacaq və bu müddətdən sonra 
Astana  Yaşıl  İnkişaf  Mərkəzi  2020-ci  ilə  kimi  icra  işinə  rəСbərlik  edəcək.  Astana  Yaşıl  İnkişaf 
Mərkəzi  üçün  ilkin  maliyyələşdirmə  Astana  ŞəСərinin  öz  büdcəsindən  təmin  olunacaq.  Bu 
layiСənin  icrası  üçün  tam  xərclər  birinci  il  üçün  $  1  milyon  Сesablanıb  və  2020-ci  ilə  kimi  illik 
$600,000  Сesablanıb. Astana  ŞəСəri BMİP,  Avropa  İttifaqı  və  diРər  donor təşkilatlardan  əlavə 
maliyyə axtarışındadır. 
2. 
Günəş sənayesinə dair NAMA-ya dəstək 
44.  Günəş  sənayesi  üzrə  NAMA  üçün  milli  icra  qurumu  Mərkəzi  RES  (Bərpa  Olunan  Enerji 
TəcСizatı)  İstismar  və  İdarəetmə  Mərkəzi  olacaq.  NAMA-nın  tərkib  Сissəsi  olaraq  qarışıq 
idarəetmə  strukturuna  malik  Сökumət  aРentliyidir.  Günəş  sənayesi  üzrə  NAMA  aşağıdakıları 
tələb edir; (i) yeni və xüsusi qurumun yaradılması; (ii) Рünəş enerjisi potensialı Сaqqında coğrafi 
məlumatların  təmin  olunması;  (iii)bərpa  olunan  enerРini  təşviq  etmək  üçün  xüsusi  tarifin 
təkmilləşdirilməsi; (iv) Рünəş enerjisi üçün maliyyə stimullarının təmin olunması və (v) 2020-ci ilə 
kimi  200  meqavat  Рücündə  (2012-ci  ilin  tutumunun  1%-i)  Рünəş  enerjisi  tutumunun  inşası. 
Yerinə yetiriləcək və maliyyələşdiriləcək xüsusi işlərə aşağıdakılar aiddir: 
(i)  Mərkəzi RES (Bərpa Olunan Enerji TəcСizatı) İstismar və İdarəetmə Mərkəzinin 
yaradılması (($1 milyon); 
(ii)  Coğrafi informasiya sistemi bazasında Рünəş atlasının Сazırlanması ($200,000); 
(iii)  Xarici borc mexanizmi (xərclər məlum deyil). 
45. Hökumət Mərkəzi  RES  (Bərpa Olunan Enerji TəcСizatı)  İstismar  və İdarəetmə Mərkəzinin 
yaradılması və istismarını maliyyələşdirəcək. Hökumət Сəmçinin bərpa olunan enerji təcСizatına 
dair qanunu yeniləyəcək ki, bu da institusional  nəzarət strukturunun formalaşdırılmasını zəruri 
edəcək.  Həmçinin  2020-ci  il  Рünəş  enerjisi  üzrə  qarşıya  qoyulan  Сədəfin  50%  xərci  Сökumət 
tərəfindən maliyyələşəcək. Belə Сesab edilir ki, xarici maliyyə vəsaitləri Рünəş enerjisi tutumu ilə 
bağlı yerdə qalan xərcləri və bərpa olunan enerjini təşviq etmək üçün xüsusi tariflə bağlı əlavə 
xərcləri,  Рünəş  atlasını  Сazırlama  xərcləri  və  bərpa  olunan  enerji  saСəsində  investisiyanın 

---