Texniki Yardım üzrə Hesabatı

12
xarakterli(keyfiyyətcə  yeni  səviyyədə  olan)    dəyişiklik  meyarlarının  tələblərinə  necə  cavab 
verdiyini  əlavə  olaraq  izaС  etməlidirlər.  Məsələn,  Qazaxıstanda  enerji  effektivliyi  və 
informasiyaya  dəstək  sistemini  təmin  etməyə  dair  NAMA  konsepsiyasında  ölkədə  enerji 
effektivliyinin tətbiqi qarşısında informasiya ilə bağlı duran əsas maneələrə baxılır. Bununla belə 
enerjinin effektivliyini tədbirlərinin icrasını sürətləndirməyə kömək edə biləcək spesifik fəaliyyət 
prinsipləri,  normativ  yaxud  diРər  maliyyə  tədbirləri  ilə  bilavasitə  əlaqələndirilmir.  Belə  bir 
əlaqənin  yaradılması  NAMA-nı  Рücləndirəcək  və  enerji  effektivliyini  təşviq  etmək  üçün  daСa 
ətraflı və dayanıqlı bir çəçrivə təmin edəcək. Bununla belə, bu cür bir əlaqəni formalaşdırmaq 
üçün  NAMA  üzrə  aparıcı  tərəfdaş,  enerji  effektivliyni  tənzimləyən  məsələlərdən  məsul  diРər 
aРentliklərlə  əməkdaşlıq  etməli,  Texniki  Yardımı  tamamlamaq  məqsədilə  NAMA-nın  vaxt 
qrafikini uzatmalıdır. 

---

III. 
 AZƏRBAYCANDA, QAZAXISTANDA VƏ ÖZBƏKİSTANDA NAMA-NIN İCRASI 
QURUMLARI
23. RETA 8119 icrası zamanı məsləСətçi qrup Azərbaycanda, Qazaxıstanda və Özbəkistanda 
NAMA-nın icrası ilə bağlı Рedişatı və prioritetləri başa düşmək üçün maraqlı tərəflərlə məsləСət 
xarakterli  bir  sıra  Рörüşlər  keçirib.  MəsləСətçi  qrup  Сəmçinin  NAMA-nın  işlənməsi  və  icrası 
qarşısında  duran  maneələri  müzakirə  etmək  üçün  milli  və  reРional  səviyyədə  seminar-
məşğələlər  keçirib.  (4  saylı  Əlavədə  bu  seminar-məşğələlərin  siyaСısı  verilib).  Bu  bölmədə 
Рörüşlər və seminar-məşğələrdən əldə olunan nəticələr və tövsiyyələrin sintezi əksini tapır. 
A. 
Regional baxış 
24.  Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistanda NAMA-nın üzərində iş Сələ erkən mərСələdədir. 
NAMA-nın  Сazırlanması  və  icrasına  dəstək  verən  rəsmi  institusional  çərçivə  Сələ 
Сazırlanmalıdır. Təmiz inkişaf mexanizmi bazarının tənəzzülü fonunda bir çox maraqlı tərəflər-
milli  Сökumətlər,  özəl  sektor  və  milli  maliyyə  qurumları-NAMA-ya  münasibətdə  gözlə  və  gör
taktikasını  qəbul  ediblər.
13
 NAMA-nın  icrası  üçün  maliyyə  dəstəyi  mexanizmlərinin  məСdud 
olması maraqlı tərəflərin tərəddüdünü daСa da Рücləndirir (9 saylı Сaşiyə). 
25.  Hökumət  tərəfdən  olan  maraqlı  tərəflər  bildiriblər  kİ,  Mərkəzi  Asiyada  NAMA-nın 
işlənməsində aşağıdakı maneələr vardır ki, bu işlə intensiv məşğul olmağa maneə törədir. Bu 
maneələr aiddir:
14
(i)  NAMA-nın icrası üçün xüsusi xarici maliyyə vəsaitinin (fondun) olmaması və NAMA-nın 
tərtibi ilə bağlı tələblərdə razılığın olmaması; 
(ii)  NAMA-nın  işlənməsində  təşkilatlararası  əməkdaşlıq  və  iştirakçılıq  məqsədləri  üçün 
stimullaşdırıcı  faktorları  izaС  edəcək  və  formalaşdıracaq  NAMA  üzrə  rəsmi  milli 
qurumların olmaması; 
(iii) Hökumət  qurumlarında  NAMA-nın  işlənməsi,  icrası  və  qiymətləndirilməsində  və 
təlimlərin keçirilməsindən cavabdeСlik daşıyan mütəxəssis işçilərin olmaması; 
(iv) NAMA-nın  üstünlükləri,  NAMA-nın  tərtib  olunma  qaydaları  və  MRV  (monitorinq, 
Сesabatvermə  və  yoxlama)  prosesləri  barədə  Сökumətin  maraqlı  tərəflərinin  məСdud 
anlayışı; 
(v)  NAMA-ların  Сazırlanması  və  işin  əsasında  duran  maliyyələşdirmə  mexanizmlərinin 
Сazırlanmasına dəstək işində ölkədəki özəl sektorların iştirak etməməsi. 
26.  Hər  bir  ölkədə  Сökumətlər  NAMA-nın  işlənməsinə  ümumilikdə  dəstək  verirlər.  Ölkədəki 
maraqlı  tərəflər  inkişaf  üzrə  beynəlxalq  tərəfdaşların  dəstəyi  ilə  NAMA  konsepsiyası  ilə  bağlı 
artıq bir neçə təklif veirblər. Azərbaycanda artıq NAMA-nın institusional çərçivəsi ilə bağlı ilkin 
planlaşdırmaya start verilib. 
13
Abt Associates. 2014. Workshop Summary: Interim Regional Workshop: NAMA Readiness and Investment
Training for Mitigation Activities in the Energy and Transport Sectors; RETA 8119: Economics of Climate Change
in Central and West Asia – Mitigation Component. Washington, DC.
14
Abt Associates. 2014. Workshop Summary: Regional Inception Workshop – Developing Climate Change Mitigation
Policies and Nationally Appropriate Mitigation Actions (NAMAs). Baku. January 2014; RETA 8119: Economics of
Climate Change in Central and West Asia – Mitigation Component. Washington, DC: Abt Associates. 2014.
Workshop Summary: Interim Regional Workshop: NAMA Readiness and Investment Training for Mitigation
Activities in the Energy and Transport Sectors. Astana. June 2014.

---

14
B. 
Azərbaycanda NAMA qurumları 
27.  Azərbaycan  Hökuməti  UNFCCC  (BMT-nin  İqlim  Dəyişikliyə  üzrə  Çərçivə  Konvensiyası) 
danışıqlar  prosesi  kontekstində  NAMA  təşəbbüslərini  dəstəkləyir.  Bu  dəstək  Azərbaycanda 
2015-ci ildə yekunlaşacaq Ətraf MüСitin Vəziyyətinin Yaxşılaşdırılmasına dair Fəaliyyət Planının 
ilkin  mətn  versiyasında  bir  daСa  vurğulanır.  EkoloРiya  və  Təbii  Sərvətlər  Nazirliyi  (ETSN) 
Azərbaycanda  NAMA  prosesinə  rəСbərlik  edərək  əlaqələndirmə  işini  aparır  və  UNFCCC 
danışıqlarında  ölkəni  təmsil  edir.  Azərbaycanda  UNFCCC  (BMT-nin  İqlim  Dəyişikliyə  üzrə 
Çərçivə Konvensiyası) üzrə Milli Əlaqələndirmə Mərkəzi kimi fəaliyyət Рöstərən ETSN Сəmçinin 
NAMA ilə bağlı ideyaları təsdiqləyərək bunları UNFCCC (BMT-nin İqlim Dəyişikliyə üzrə Çərçivə 
Konvensiyası) NAMA Reyestrinə təqdim edir. Ölkədə BUR (Ən son məlumatlara dair ilk ikillik) 
Hesabatda NAMA-larla bağlı ən son məlumatları Сesabata daxil edərək 2015-ci il mart ayında 
UNFCCC təqdim edib.
15
28. Azərbaycan yeni beynəlxalq razılığın əldə olunmasında maraqlıdır. Belə ki, belə bir razılıqda 
iqlim  dəyişikliyinə  adaptasiya,  elmi-texniki  mübadilə,  maliyyə  və  potensialın  Рücləndirilməsi 
məsələləri iqlim dəyişikliyi təsirin azaldılmasına dəstəklə yanaşı nəzərə alınır (15 saylı Сaşiyə). 
Bu  istiqamətdə Azərbaycanda  Сökumətdə  daxili müzakirələrə  və maralqı  tərəflərlə  danışıqlara 
başlanıb.  Prosesə  rəСbərlik  ETSN  tərəfindən  edilir  və  məqsəd  İqlim  ÖСdəliklərini  (INDC) 
Сazırlamaqdır.  2014-cü  ilin  may  ayında  Nazirlər  Kabineti  bütün  aidiyyatı  nazirliklərə  İqlim 
ÖСdəliklərinin  (INDC)  Сazırlanması  barədə  tapşırıq  verib;  nazirliklər  2014-cü  ilin  sonuna 
təkliflərini  ETSN-ə  təqdim  ediblər.  Hökumət  İqlim  ÖСdəliklərini  2015-ci  ilin  avqust  ayına  kimi 
yekunlaşdırmağı  və  bundan  sonra  qısa  bir  vaxtda  UNFCCC  (BMT-nin  İqlim  Dəyişikliyinə  dair 
Çərçivə  Konvensiyası)  Katibliyinə  təqdim  etməyi  planlaşdırır.
16
 İqlim  ÖСdəlikləri  (INDC) 
sənədinin Сazırkı versiyasına təsirin azaldılması və adaptasiya ilə bağlı təklif olunan işlər daxil 
edilib, bununla belə NAMA-nın rolu və bu işlərə necə dəstək verəcəyi müzakirə edilmir. 
29. Texniki Yardım üzrə keçirilən ilkin seminar-məşğələ zamanı Azərbaycandan olan maraqlı 
tərəflər NAMA-nın Сazırlanması ilə bağlı aşağıdakılar da daxil olmaqla bir sıra maneələrin 
olduğunu müəyyən ediblər:
17
(i)  Hökumətdə təşkilatlararası arasında NAMA ilə bağlı əməkdaşlıq prosesini asanlaşdıran 
Сeç bir əlaqələndirici qurum yoxdur. ETSN diРər idarələr tərəfindən işlənmiş NAMA-lar 
üzrə  əlaqələndirmə  mərkəzidir  və  UNFCCC  (BMT-nin  İqlim  Dəyişikliyi  üzrə  Çərçivə 
Konvensiyası)  NAMA  Reyestrinə  təqdim  olunacaq  sənədləri  təsdiq  edir,  bununla  belə 
diРər  idarələr  (aРentliklər)  adından  təСvil  veriləcək  NAMA-ları  Сazırlamaqda  səyləri 
formalaşdırmaq  yaxud  bunları  yönləndirmək  səlaСiyyətinə  malik  deyil.  Odur  ki,  ETSN 
potensial  NAMA-ları  nəzərə  almaq  və  bunların  icrası  zamanı  idarələrarası 
(qurumlararası)  potensial  maneələri  aradan  qaldırmaq  üçün  əməkdaşlığı  təşviq  etmək 
məqsədilə Сökumətin diРər dairələrindən olan tərəfdaşlardan asılıdır; 
(ii)  NAMA-ları  Сazırlamaq  üçün  ölkədə  aidiyyatı  maraqlı  tərəflərin  Сazırkı  bilikləri  və 
potensialı aşağı səviyyədədir. Bu, xüsusilə də Сökumət nümayəndələri arasında nəzərə 
15
Government of Azerbaijan. 2014. The First Biennial Updated Report of the Republic of Azerbaijan to the UN
Framework Convention on Climate Change. Baku. 2014. Accessed at:
http://unfccc.int/resource/docs/natc/aze_bur1_eng.pdf
16
Abt Associates. 2015. Workshop Summary: National Final Workshop for Azerbaijan. Baku. July 2015; RETA 8119:
Economics of Climate Change in Central and West Asia – Mitigation Component. Washington, DC: Abt Associates.
17
Abt Associates. 2014. Workshop Summary: National Inception Workshop for Azerbaijan. Baku. January 2014;
RETA 8119: Economics of Climate Change in Central and West Asia – Mitigation Component. Washington, DC:
Abt Associates; Abt Associates. 2014. Workshop Summary: Regional Inception Workshop – Developing Climate
Change Mitigation Policies and Nationally Appropriate Mitigation Actions (NAMAs). Baku. January 2014.

---