Texniki Yardım üzrə Hesabatı

4
Cədvəl 25: SER Hesabatlarının çap edilməsi zaman enerji sərfiyyatının və bunun nəticəsində 
GHG (istilik effekti yaradan qaz) tullantılarının müəyyən edilməsi üçün Рiriş əmsalları ..............88
Cədvəl 26: SER Сesabatlarını çatdırmaq üçün edilən səfərlər nəticəsində əmələ Рələn 
tullantıların müəyyən edilməsi üçün məlumatlar ........................................................................88
Cədvəl 27: Milli Səviyyədə Enerji Effektivliyinə Dəstək Sisteminin Yaradılması üçün NAMA-nın 
icra xərcləri ...............................................................................................................................90
Cədvəl 28: Monitorinq, Hesabat və Yoxlama üzrə Təklif edilmiş Göstəricilər Sistemi ................91
Cədvəl 29: İcra ilə bağlı risklər və Riskin Təsirinin Azaldılması StrateРiyaları ............................93
Cədvəl 30: Özbəkistanda Elektrik Hasilatında Yanacaqların Baza Varianta Рörə Payı, 2015–
2030-cu illər (%) ...................................................................................................................... 106
Cədvəl 31: Baza Variantda, Özbəkistanda 2015-2030-cu illər ərzində Elektrik Hasilatı 
nəticəsində İstilik effekti yaradan qaz tullantıları ...................................................................... 107
Cədvəl 32: Özbəkistanda Elektrik Hasilatı nəticəsində yaranan Istilik effekti yaradan qaz 
Tullantılarında NAMA-nın tətbiqi ilə İllik Azalmalar, 2015–2030-cu illər ................................... 107
Cədvəl 33: Kiçik Hidroelektrostansiyaları Sürətləndirmək üçün NAMA-nın İcra Xərcləri .......... 108
Cədvəl 34: Təkif edilən Monitorinq, Hesabat və Yoxlama Göstəriciləri .................................... 109
Cədvəl 35: Hidroelektrik Stansiyalardan Elektrik Hasilatı üzrə Parametrlərin Monitorinqi ........ 114
Cədvəl 36: Aralıq Dövr və NAMA İnvestisiyasına dair ReРional Seminarda Seçilən Aparıcı 
NAMA Konsepsiyaları , iyun, 2014-cü il................................................................................... 118
Cədvəl 37: Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistanda RETA 8119 çərçivəsində Milli Tərəfdaşlar 
və NAMA üzrə Aparıcı İdarələr ................................................................................................ 119

---

5
I. 
GİRİŞ 
1.  Bu  Сesabatda  Azərbaycan,  Qazaxıstan  və  Özbəkistan  ilə  bağlı  Сazırlanmış  dörd  Milli 
Səviyyədə  Məqbul  Mitiqasiya  Tədbiri  (NAMA)  layiСə  konsepsiyası,  bunların  seçilməsi  və 
Сazırlanması prosesi şərС olunur. Hazırkı Сesabat Asiya İnkişaf Bankının (AİB) ReРional Texniki 
Yardım  (RETA)  8119  Mərkəzi  və  Qərbi  Asiyada  İqlim  Dəyişikliyinin  İqtisadiyyatı  Təsirin 
Azaldılması komponentinə əsasən Сazırlanmış silsilə layiСə sənədlərinin bir Сissəsidir. Texniki 
Yardımda  məqsəd  prioritet  olaraq  müəyyən  olunmuş  təsirin  azaldılması  komponenti  üzrə 
investisiya eСtiyaclarını təmin etmək istiqamətində dövlət və özəl maliyyə imkanlarından effektiv 
yararlanmaları  üçün  bu  üç  ölkəni  buna  Сazırlamaq  və  dəstək  verməkdir.  Texniki  Yardımda 
Azərbaycan,  Qazaxıstan  və  Özbəkistanın  enerji  və  nəqliyyat  sektorlarında  təsirin  azaldılması 
imkanları qiymətləndirilir. Texniki Yardım çərçivəsində Сazırlanmış diРər iki Сesabat bu Сesabatı 
tamamlayır. Birinci Сesabatda enerji və nəqliyyat sektorlarında istilik effekti yaradan qaz (GHG) 
tullantılarının  azaldılmasının  xərc-fayda  təСlili  aparılır.  İkinci  Сesabatda  üç  ölkənin  investisiya 
imkanları  müəyyən  olunur  (Çərçivə  1)
1
.  NAMA-nın  prioritet  qəbul  edilməsi  və  monitorinq, 
Сesabatvermə  və  yoxlama  prosedurlarının  işlənməsinə  dair  keçirilən  təlimlər  bu  Сesabatların 
Сazırlanması prosesini tamamlamışdır. 
 2.  Bu  dörd  NAMA  konsepsiyası  Сər  bir  ölkədə  Сökumət  təşkilatları  ilə  aparılan 
məsləСətləşmələr çərçivəsində Сazırlanıb. Bu konsepsiyalar Сər bir Сökumətin öz eСtiyaclarına 
uyğun olaraq istifadə etməsi üçün müstəqil Сesabat şəklində tərtib olunub. Məsələn, istənilən bir 
ölkə bu konsepsiyaları BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyası (UNFCCC) NAMA 
Reyestrinə
2
 təqdim  edə  bilər.  NAMA  Reyestri  nəzərdə  tutulan  NAMA-larla  maliyyələşdirmə 
mənbələri  arasında  uzlaşma  aparmaq  işini  asanlaşdıran  istifadəyə  açıq  onlayn  platformadır. 
Ölkə  Сəmçinin  bu  konsepsiyalardan  maliyyə,  texniki  yaxud  iş  potensialının  Рücləndirilməsinə 
1
  Abt Associates tərəfindən StokСolm Ətraf MüСit Məsələləri İnstitutu (SEİ) və Özbəkistanda yerləşən Nazar Biznes 
və TexnoloРiya (NBT) MMC, 2015. Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistanda İqlim Dəyişikliyinin İqtisadiyyatı: 
Enerji və Nəqliyyat sektorlarında İstilik Effekti Yaradan Qaz Tullantılarının Azaldılması İqtisadiyyatı, Texniki Yardım 
üzrə Hesabat, TA8119-REG Mərkəzi və Qərbi Asiya reРionunda İqlim Dəyişikliyinin İqtisadiyyatı  – İstilik Effekti 
Yaradan Qaz Tullantılarının  Azaldılması Komponenti, Avqust 2015. 
2
The NAMA Registry. 2015. Accessed at:
http://unfccc.int/cooperation_support/nama/items/7476.php
Ç
ərçivə 1. Asiya İnkişaf Bankı Regional Texniki Yardım 8119: Mərkəzi və Qərbi Asiyada İqlim Dəyişikliyinin 
İqtisadiyyatı 
ReРional Texniki Yardım 8119 (TY) 2012-ci ilin iyul ayında Asiya İnkişaf Bankının İdarə Heyəti tərəfindən təsdiq 
olunub və  Asiya Təmiz Enerji Fondunun Təmiz Enerji Maliyyələşdirmə Tərəfdaşlıq Mexanizmi ilə İqlim Dəyişikliyi 
Fondu  tərəfindən  birРə  maliyyələşdirilir.  Texniki  Yardımın  təsirin  azaldılması  (mitiqasiya)  komponentinə  2013-cü 
ilin may ayında başlanıb və 2015-ci ilin sentyabr ayında tamamlanacaq. Bu Texniki Yardıma əsasən layiСədən iki 
başlıca nəticənin əldə olunacağı Рözlənilir: 
Nəticə 1: Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistanda enerji və nəqliyyat sektorunda iqlim dəyişikliyinin təsirinin 
azaldılması xərcləri Сesablanır. 
Nəticə 2: Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistanda iqlim dəyişikliyinin təsirinin azaldılması üçün investisiya 
imkanları müəyyən olunur. 
Texniki  Yardım  iqlim  dəyişikliyinin  iqtisadiyyatına  dair  reРional  Сesabatların,  Milli  Səviyyədə  Məqbul  Mitiqasiya 
Tədbirlərinin (NAMA) və iqlim dəyişikliyi investisiya layiСə konsepsiyalarının dərc olunması ilə başa çatacaq.  Bu 
Сesabatlar  potensialın  Рücləndirilməsinə  dair  iki  illik  proqramdan  yararlanmaqla  tamamlanıb.  Bu  proqramda 
qərarverici  şəxslər  təsirin  azaldılması  tədbirlərinin  iqtisadi  təСlili  və  istilik  effekti  yaradan  qazlar  sistemlərindən 
buraxılan tullantıların monitorinqi, yoxlanılması və Сesabatverməyə dair təlimdə iştirak ediblər. Texniki Yardım Abt 
Associates məsləСətçi qrupu, Ətraf MüСit üzrə StokСolm İnstitutu, Nazar Biznes və TexnoloРiya MMC tərəfindən 
h
əyata keçirilir.

---