Tibbiyot institutlari talabalari uchun o’quv adabiyoti u. Z. Qodirov A. A. Abdumadjidov
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
| Limfatik tugunlar.
Limfa tomirlari bo’ylab juda ko’p limfa tugunlari joylashgan. Tanada bu limfatik tugunlarning umumiy massasi 1,5-2 kg atrofida. Limfatik tugunlarning qon yaratilishidagi ishtiroki T- va B-limfotsitlar ko’payishini, ularning antigenga mos holda ixtisoslashishini va spetsifik antitelolar ishlab chiqarishni ta’minlashdan iborat. Tugun darvozasi sohasidan o’tgan kesimda chekka joylashgan to’qroq po’stloq va ochroq bo’lgan markaziy moddalarini ko’rish mumkin. Po’stloq moddaning qismini limfoid follikullar tashkil qiladi. Ularning markaziy qismida B-limfotsitlar ko’p. Po’stloq va mag’iz moddalar chegarasidagi parakortikal sohada T-limfotsitlar rivojlanadi. Mag’iz modda follikulalaridan va parakortikal sohadan boshlanib, tugun ichiga botib kirgan mag’iz tasmalar ko’p. Tasmalar B-limfotsitlar, plazmatik hujayra va makrofaglardan iborat. Rivojlanib, yetilgan limfotsitlar limfatik tugunlar sinusiga tushadi va limfa tarkibida oqib, bir necha limfatik tugundan o’tadi. Natijada limfadagi limfotsitlar soni borgan sari ko’payadi. Bola tug’ilganida limfatik tugunlar qon yaratuvchi a’zo sifatida yetuk holda bo’ladi. Emizikli davrida antigenlar tomonidan rag’batlangan limfatik tugunlarning follikullari kattalashadi. Balog’atga yetish davri tugagandan keyin limfatik tugunlarning po’stloq sohasi kichiklashadi. Taloq. Taloq qon yaratuvchi a’zolar orasida tuzilishi jihatidan eng murakkab bo’lgan a’zo hisiblanadi. Postnatal ontogenezda u limfopoezda, eritrotsitlar, leykotsitlar va trombotsitlarning yemirilishida ishtirok etadi. Unda temir to’planadi va immunoglobulinlar sintezlanadi. Sog’lom odamning talog’ida umri tugagan eritrotsitlarning faqat 13-23% i yemiriladi. Demak, u eritrotsitlarni yemiruvchi asosiy a’zo emas. Chaqaloq talog’ining og’irligi 10 g atrofida, kattaligi esa bolaning kaftidek. Bola tug’ilganida taloqning gistogenezi hali tugamagan bo’ladi. Unda hujayralar tarkibining shakllanishi bir necha yil davom etadi. Taloq kapsulasi, trabekulalari va tomirlari takomillashadi. Chunonchi, trabekulalar arteriyalarning silliq muskullar qavati qalinlashishi natijasida ular mustaqil ravishda torayib, kengayish qobiliyatiga ega bo’ladi. Bola o’sishi jarayonida (10-12 yoshgacha) taloqning limfoid to’qimasini faolligi ortadi, arteriyalar atrofida limfopoez o’choqlari kattalashadi, oq va qizil pulpaning nisbati o’zgaradi. Chaqaloq talog’ida oq pulpaning miqdori a’zo massasining 10-11% ini tashkil qiladi. Emizikli davri tugaganida bu miqdor 2 baravar oshadi. Shunga yarasha qizil pulpaning miqdori kamayadi. Bola 5 yoshga to’lgunicha bu nisbat saqlanib turadi, keyin asta-sekin kamayadi. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|