Til bilimi hám onıń tarawları Til bilimi ilimiy ádebiyatlarda lingvistika 1 dep te aytıladı. Til bilimi —

fiziologiya
menen, onıń ayrıqsha bir tarawı bol
ǵ
an 
adamnıń 
anatomiyası
menen baylanıslı. Til qanshelli jámiyetlik qubılıs bol
ǵ
anı menen bári 
bir adam organizminiń, anı
ǵ
ıra
ǵ
ı sóylew a
ǵ
zalarınıń xızmeti tiykarında júzege 
shı
ǵ
adı. Sóylew a
ǵ
zaları eki ilim tárepinen 
—
fiziologiya hám til bilimi tárepinen 
úyreniledi. Álbette, ekewi eki maqsetti gózleydi. Fiziologiya ilimi sóylew a
ǵ
zalarına 
adamnıń biologiyalıq jaqtan tirishilik etiwin támiyinlewshi adam músheleri retinde 
qaraydı: ókpe-qandı kislorod penen úziliksiz támiyinlewshi, murın boslı
ǵ
ı ádette 
demdi ishke alıwdı hám shı
ǵ
arıwdı támiyinlewshi, awız boslı
ǵ
ı hám onda
ǵ
ı a
ǵ
zalar 
adamnıń awqatlıq zattı qabıllaw
ǵ
a qolaylastırıw xızmetin atqarıwshı hám t.b. Til 
bilimi sóylew a
ǵ
zalarına adamnıń sóylewin támiyinlewshi músheler retinde qaraydı: 
ókpe-sóylewdi hawa a
ǵ
ımı menen támiyinlewshi, awız hám murın boslıqları - 
sóylewde jań
ǵ
ırıq xızmetin atqarıwshı, awızda
ǵ
ı sóylew a
ǵ
zaları 
—
sóylewde seslik 
ózgesheliklerdi payda etiwshi hám t.b. Esitiw a
ǵ
zaları da adamnıń músheleri retinde 
fiziologiyada da, til biliminde de úyreniledi. Anı
ǵ
ıra
ǵ
ı, sóylew hám esitiw a
ǵ
zalarına 
4
Toponimika sózi grekshe topos – jer, onoma – at sózleriniń birigiwinen jasal
ǵ
an
. 

---

sıpatlama beriwde, olardıń xızmetin túsindiriwde til bilimi fiziologiya iliminiń 
jetiskenliklerine súyenedi.
Til biliminiń ayrıqsha fonetika tarawı fiziologiya menen tı
ǵ
ız baylanıslı boladı. 
Seslerdiń artikulyaciyasın anıqlawda fonetika ilimi adam múshelerin, olardıń 
qurılısın izertlewshi ilim bol
ǵ
an fiziologiyanıń tabıslarına tiykarlanadı. Fonetikada 
fiziologiya iliminde jumsalatu
ǵ
ın terminler menen túsinikler jumsaladı.
Til biliminiń fonetika tarawı fizika iliminiń ayrıqsha bir tarawı bol
ǵ
an