Tofiq Xəzər
Yüklə 4,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
E-antologiya: çağdaĢ filoloji materiallar
məntiqə, hansı genetik yaddaĢa söykənir? Təəssüf ki, ədəbi-tənqid az qala otuz illik bir müddət ərzində milli bədii təfəkkürümüzdə misli olmayan bu fenomeni aça bilməyib. Rusiyada yaĢayan ixtiyar yazıçımız Çingiz Hüseynovun dünyanın sonuncu peyğəmbəri həzrəti Məhəmmədin həyatından bəhs edən son romanı da Azərbaycan ədəbi- tənqidi tərəfindən sükutla qarĢılandı. Halbuki, bu roman Rusiya mətbuatında çox geniĢ rezonansa, mübahisə və müzakirələrə, hətta qalmaqallara səbəb oldu. Xalq yazıçısı Elçinin «Bayraqdar» povesti qaldırdığı aktual, həlli vacib ictimai-siyasi və mənəvi-əxlaqi problemlər, yüksək sənətkarlıq məziyyətləri baxımından son illər nəsrimizin çox ciddi nümunələrindən biridir. Lakin «Bayraqdar» müəyyən tədqiqatlara cəlb olunmasına baxmayaraq, fikrimcə, özünün lazımı analitik Ģərhini hələ də tapmayıb. Bəlkə bunun bir səbəbi də odur ki, tənqidin cəsarəti hələ ki ədəbiyyatın cəsarətindən geridə qalır. Ümumən, son bir neçə ildə ədəbi-tənqidin diqqətinə layiq olan daha bir sıra faktlar meydana çıxıb: - 2006-cı ildə üçüncü Beynəlxalq «Kitab sənəti» müsabiqəsində Ģair Çingiz Əlioğlunun «Atlantlar» kitabı
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
E-antologiya: çağdaĢ filoloji materiallar
yerə layiq görülüb; - magik realizm kimi nəhəng bir təmayülün beĢiyi olan Latın Amerikasında - Kolumbiyada dərc olunan Ģeir antologiyasında Ramiz RövĢənin «Ġlan balası» Ģeiri kitabın üz qabığına çıxarılıb.;Bu böyük sənətkarın Ģeir, nəsr yaradıcılığı və esseistikasının bir qismini əhatə edən «Nəfəs» kitabı isə Azərbaycan oxucusu üçün böyük bir sürpriz oldu; - özünəməxsus bütöv bədii-estetik konsepsiyası olan Vaqif Bayatlı Odər son yaradıcılıq nümunələrində bu konsepsiyanı üzü səmaya doğru geniĢləndirib; - daha çox Ģair kimi tanıdığımız Sabir Rüstəmxanlı indi «Göy Tanrı», «Ölüm zirvəsi» kimi tarixi mövzulu romanları ilə meydana çıxıb; - görkəmli nasir Afaq Məsudun yaradıcılığı Frans Kafkanın vətəni Avstriyada maraqla qarĢılanıb və tədqiqata cəlb edilib; - orta nəsil poeziyamızın nəcabətini simvolizə edən Vaqif Bəhmənlinin üç cildlik əsərləri çap olunub. - istedadlı nasir və dramaturq Elçin Hüseynbəyli qısa bir zaman ərzində beĢ roman, ondan çox pyes qələmə alıb. - ədəbi ictimaiyyətdə xeyli gec tanınsa da, ilk yaradıcılıq nümunələrindən orijinal istedadını təsdiq edən və unikal
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
E-antologiya: çağdaĢ filoloji materiallar
dirçəliĢinə ümidlər oyadan Tural Anaroğlunun ilk kitabı iĢığa çıxıb. - Ģair Elxan Zal Qaraxanlı özünün «SavaĢ ayələri» kitabında toplanan, əski dil və özəl tematikası ilə səciyələnən türkçü Ģeirləri ilə Azərbaycan poeziyasında analoqu olmayan tamamilə yeni bir cığır açıb; - Ģair QəĢəm Nəcəfzadə Hollandiyada keçirilən beynəlxalq poeziya festivalına dəvət alıb; Ümümən əhatə etsək, nəsrimizin Vaqif Nəsib, Məmməd Oruc, Azər Abdulla, Sara Nəzirova, Saday Budaqlı, Rafiq Tağı, Eyvaz Əlləzoğlu, Nəriman Əbdülrəhmanlı, Əlabbas, YaĢar, RəĢad Məcid, Aslan Quliyev, Mübariz Cəfərli, Günel Anarqızı, Fəxri Uğurlu, Məqsəd Nur, Ġlqar Fəhmi, poeziyamızın Firuzə Məmmədli, Tofiq Abdin, Adil ġirin, Ramiz Qusarçaylı, Ağacəfər Həsənli, Ədalət Əsgəroğlu, Əlisəmid Kür, Nisəbəyim, Məlahət Yusifqızı, Fərqanə Mehdi, Əlizadə Nuri, Ġlham Qəhrəman, Sərvaz Hüseynoğlu, Salam, Etimad BaĢkeçid, Qulu Ağsəs, AqĢin… kimi müxtəlif nəsildən olan nümayəndələri yeni kitabları, müxtəlif mətbuat orqanlarında çap olunmuĢ əsərləri ilə son illərin ədəbi prosesində fəal iĢtirak ediblər. - Ədəbi-tənqid bu faktların əksərinə öz münasibətini ifadə edib. Bu münasibətin elmi dəyəri və ədalət ölçüsü isə artıq
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
E-antologiya: çağdaĢ filoloji materiallar
iĢi də məhz bu «baĢqa söhbət»dir. Son illərdə səngimiĢ poema janrının «ikinci nəfəs»i açılıb: Xalq Ģairi Fikrət Qocanın «ġəhidlər xiyabanı», «Azadlıq», Musa Yaqubun «Dünyanın lələ dərdi», Ələkbər Salahzadənin «Xocalı xəcilləri», Ramiz RövĢənin «Canavar ovu», Əsəd Cahangirin «O Adam», Ədalət Əsgəroğlunun «Dərdimizin qan rəngi» poemaları janrın gələcək taleyi barədə nikbin fikirlər doğurur. Bəs sovet dövrü ilə müqayisədə müstəqillik dövrü poeması arasında hansı keyfiyyət fərqləri, ideya-estetik dəyiĢikliklər baĢ verir? Mənzum roman hesab olunan poema çağdaĢ insanın mənəvi-əxlaqi dünyasındakı dəyiĢmə və yeniləĢmələrlə, bədii təfəkkürdə gedən inkiĢafla səsləĢə bilirmi? Məncə, ədəbi-tənqid bu sualların da cavabını hələ verməyib. Və bütün bunlar hərtərəfli, ədalətli təhlilini gözləyir.
* * *
Yüklə 4,78 Mb. Dostları ilə paylaş:
|