Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2022/ 5 - SON 
333 
4) 3-marta quyilganda 1-idishda 1,5
(х-1,5у)-у=1,5х-3,25у
, 
2-idishda 2,5
у-0,5(х-1,5у)+у=3,5у-0,5х+0оть ,75у=4,25у-0,5х 
l; 
yoki 
 
 
Ikkinchi tenglamaning har bir hadini 3 ga ko‗paytirib, birinchi tenglamaga 
hadma-had qo‗shamiz. 
38у=1216;
у=32;
х=120; 
Javob: Birinchi idishda 
120
l, ikkinchi idishda 
32 
l suyuqlik bo‗lgan. 
2-masala.
950 probali oltin va misning ikkita quymasini 2 kg li oltin bilan 
birga eritib 906 probali 25 kg quyma hosil qilindi. Dastlabki ikkita quymaning 
og‗irliklari necha kilogrammdan edi? 
Yechish: 
P
quyma og‗irligi, 
p
esa shu quymadagi oltinning og‗irligi bo‗lsa, 
quyma probasi 
ekani ma'lum. Birinchi quymadan 
x
kg, ikkinchisidan 
y
kg 
olingan bo‗lsin. Eritilgandan so‗ng 
х+у+2=25 
kg li quyma hosil bo‗ladi
. x
kgli 1-
quymada 
kg, 
y
kgli 2-quymada 
y∙0,800
kg, 
25 kg
li eritmada esa 
25∙0,906 kg
oltin bor. 1, 2-quymalardagi oltin 
bilan 
2 kg
li oltin qo‗shilgan eritmada 25∙0,906 kg oltin hosil bo‗ladi, ya‘ni 
x∙0,950+y∙0,800+2=25∙0,906.
Bundan ushbu 
sistema hosil bo‗ladi. Bu sistemani yechib, 
x=15 kg, y=8 kg
ekanini topamiz. 
Javob: Dastlabki ikki quymaning og‗irliklari 
x=15
kg va 
y=8
kg ekanini 
topamiz[1].
3-masala.
A
qishloqdan piyoda, shu vaqtning o‗zida 
V
qishloqdan unga 
velosipedchi bir-biriga qarab yo‗lga chiqdi. Ular uchrashganlaridan keyin piyoda 
V
ga qarab yo‗lini davom ettirdi, velosipedchi esa orqasiga qaytib, u ham 
V
ga qarab 
jo‗nadi. Piyoda 
V
ga velosipedchidan 2 soat kech yetib kelganligi, piyodaning tezligi 
esa velosipedchinikidan 3 marta kam ekanligi ma‘lum. Harakat boshlanganidan 
piyoda bilan velosipedchi uchrashgunigacha qancha vaqt o‗tgan? 
Yechilishi
: 
- piyodaning tezligi 
v
1
=x;
 
- velosipedchining tezligi 
v
2
=3x 
- piyoda va velosipedchi 
t 
soatdan keyin 
C 
nuqtada uchrashgan bo‗lsin, u 
holda jami yo‗l 
S=t(x+3x)=4tx; 

---