Toshkent davlatiqtisodiyot universiteti b. Y. Xodiyev, sh sh. Shodmonov

qarz olishning maxsus huquqlari 
(SDR)ni chiqara boshladi. 
SDR
naqd pul ko‘rinishida bo‘lmay, faqat XVF maxsus hisobvaraqlarida 
kredit yozuvlari ko‘rinishida amal qiladi va fondga a’zo mamlakat- 
laming Markaziy banklari o‘rtasidagi hisoblashuvlarda foydalaniladi.
Yevropa valyuta tizimi 
1979-yilda Yevropa iqtisodiy hamjami- 
yatiga kiruvchi davlatlar tomonidan valyuta kurslarini barqarorlashti­
rish maqsadida tashkil etilib, bu davlatlar o‘rtasidagi to‘lov jarayon- 
larida amal qiluvchi 
Yevropa valyuta birligi - EKYU 
muomalaga 
kiritildi.
Iqtisodiy va valyuta ittifoqi (IVI) 
Yevropa valyuta tizimi amal 
qilishi natijasida tashkil etilib, u quyidagilami taqozo etadi:
- moliya bozorlarining to‘liq integratsiyalashuvi;
- kapitallar harakatining to‘liq erkinlashuvi;
- barcha valyutalaming to‘liq konvertatsiyasini ta’minlash va piro- 
vardida milliy valyutalami yagona valyuta bilan almashtirish.
Xalqaro tiklanish va taraqqiyot bankining (XTTB) 
ham faoli­
yati xalqaro valyuta-moliyaviy munosabatlami tartibga solishga
754

---

yo‘naltirilgan bo‘lib, u o‘zining ikkita filiali - Xalqaro moliyaviy kor- 
poratsiya (XMK) hamda Xalqaro rivojlanish assotsiatsiyasi (XRA) 
bilan birgalikda Jahon banki tarkibiga kiradi.
XVFning a’zosi bo‘lgan mamlakatlar XTTBning a’zosi b o ia ola­
di. XTTB tomonidan taqdim etiladigan qarzlaming asosiy qismi qarz 
oluvchi mamlakatlarning iqtisodiyotini tarkibiy qayta qurish imko- 
nini beruvchi loyiha va dasturlami amalga oshirishga yo‘naltirilgan 
uzoq muddatli kreditlar hisoblanadi.
Xalqaro moliyaviy korporatsiya 
(XMK)ning faoliyati ustun 
ravishda rivojlanayotgan mamlakatlarning xususiy sektorini moli- 
yalashtirishga yo‘naltiriladi.