Casus
|
Sing.
|
Plur.
|
Nom.
|
succus
|
succi
|
Gen.
|
succi
|
succorum
|
Dat.
|
succo
|
succis
|
Acc.
|
succum
|
succos
|
Abl.
|
succo
|
succis
|
-er bilan tamomlanadigan ko‘pchilik mujskoy roddagi otlarda turla-
nish vaqtida -e harfi, agar asosda bo‘lmasa, tushib qoladi. Agar asosda -e harfi bo‘lsa, kelishiklar bo‘yicha turlanganda u saqlanib qoladi.
Turlanish namunasi
Сasus
|
Sing.
|
Plur.
|
Nom.
|
magister
|
magistri
|
Gen.
|
magistri
|
magistrorum
|
Dat.
|
magistro
|
magistris
|
Acc.
|
magistrum
|
magistros
|
Abl.
|
magistro
|
magistris
|
Сasus
|
Sing.
|
Plur.
|
Nom.
|
puer
|
pueri
|
Gen.
|
pueri
|
puerorum
|
Dat.
|
puero
|
pueris
|
Acc.
|
puerum
|
pueros
|
Abl.
|
puero
|
pueris
|
35-§. II turlanish jenskiy roddagi otlar
Istisno tariqasida II turlanishga jenskiy roddagi ba’zi bir otlar kiradi. Bular:
1. Daraxt va butalar nomi:
Eucalyptus, i,f .
2. Yunonchadan o‘tgan to‘rtta so`z:
bolus, i,f; crystallus, i,f; methodus, i,f; periodus; i,f.
II turlanish jenskiy roddagi otlar kelishiklar bo‘yicha II turlanish mujs-
koy roddagi otlar singari turlanadi.
Turlanish namunasi
-
Casus
|
Sing.
|
Plur.
|
Nom.
|
bolus
|
boli
|
Gen.
|
boli
|
bolorum
|
Dat.
|
bolo
|
bolis
|
Acc.
|
bolum
|
bolos
|
Abl.
|
bolo
|
bolis
|
36-§. Quyidagi so`zlarni yod oling!
sirupus, i, m - sharbat
medicus, i, m - vrach, shifokor
succus, i, m - shira
numerus, i, m - son
globulus, i, m - sharcha
stilus, i, m - qalam
bacillus, i, m - tayoqcha
fungus, i, m - qo‘ziqorin, zamburug‘
bolus, i, f - gil, tuproq
crystallus, i, f - kristal
Leonurus, i, m - arslonquyruq
Helianthus, i, m - kungaboqar
Strophanthus, i, m - strofant
Thymus, i, m - tog‘jambil
Acorus calamus, i, m - oddiy igir
Rubus(i) idaeus, i, m - malina
Lagochilus, i, m - bozulbang, lagoxilus
Ricinus, i, m - kanakunjut
Eleutherococcus, i, m - eleuterokok
Hyoscyamus, i, m - mingdevona
Myrtillus, i, m - chernika
Pinus, i, f - qarag‘ay
Eucalyptus, i, f - evkalipt
Juniperus, i, f - archa
Rhamnus, i, f - itjumrut
Citrus, i, f - limon (daraxt)
Alnus, i, f - qandag‘och , olxa
Crataegus, i, f - do‘lana(daraxt)
Strychnos, i, f - kuchala(daraxt)
pro adultis - kattalar uchun
Mashqlar
1. Quyidagi otlarning rodini aniqlang.
1) sirupus 6) Rhamnus
2) globulus 7) Helianthus
3) bolus 8) stilus
4) crystallus 9) Crataegus
5) Pinus 10) Alnus
2. Qo‘yidagi otlarning bosh va qaratqich kelishik, birlik va ko‘plik son
shakllarini jadval yordamida yozing.
Shira, son, ampula, kapsula, kristal, qalam.
Namuna:
Nom. Sing.
|
Turl.
|
Rod
|
Gen. Sing.
|
Nom. Plur.
|
Gen. Plur.
|
sirupus-
sharbat
|
II
|
m
|
sirupi-
sharbatning
|
sirupi-
sharbatlar
|
siruporum-
sharbat-larning
|
2. O‘zbek tiliga tarjima qiling.
1) Nom. succus Kalanchoёs Gen. succi Kalanchoёs
2) Nom. tinctura Leonuri Gen. tincturae Leonuri
3) Nom sirupus Althaeae Gen. sirupi Althaeae
4) Nom.tinctura Strophanthi Gen. tincturae Strophanthi
5) Nom. sirupus Glycyrrhizae Gen. sirupi Glycyrrhizae
6) Nom. succus Aloёs Gen. succi Aloёs
3. Terminlarning shartli tasvirini tuzib, Nom. va Gen. da lotin tiliga
tarjima qiling.
1) arslonquyruq yer ustki qismi 5) malina sharbati
2) gulxayri sharbati 6) aloy shirasi
3) chernika sharbati 7) bozulbang nastoykasi
4) tog‘jambil yer ustki qismi 8) evkalipt barglari
4. O‘zbek tiliga tarjima qiling.
1. Medicus tincturam Leonuri praescribit. 2. Praeparate sirupum ex succo Rubi idaei. 3. Date aegroto tincturam Strophanthi. 4. Sirupi coguuntur.
5. Addite in mixturam sirupum Rubi idaei.
5. Retseptlarni o‘zbek tiliga tarjima qiling.
1. Recipe: Tincturae Strychni 5 ml
Tincturae Convallariae 10 ml
Misce. Da.
Signa: Kuniga 2-3 marta 10 tomchidan ichilsin.
2. Recipe: Infusi herbae Leonuri 15,0: 200 ml
Da.
Signa: Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin.
6. Retseptlarni lotin tiliga tarjima qiling.
1.Ol: Strofant nastoykasi 5 ml
Marvaridgul nastoykasi
Valeriana nastoykasi teng miqdorda 10 ml. dan
Aralashtir. Ber.
Belgila: Kuniga 2-3 marta 20 tomchidan ichilsin.
2.Ol: Arslonquyruq nastoykasi 50 ml
Ber.
Belgila: Kuniga 2 marta 30 tomchidan ichilsin.
9- AMALIY MASHG`ULOT: II turlanish sredniy roddagi otlar
37-§. II turlanish sredniy roddagi otlarning kelishik qo‘shimchalari
Casus
|
Sing.
|
Plur.
|
Nom.
|
um
|
a
|
Gen.
|
i
|
orum
|
Dat.
|
o
|
is
|
Acc.
|
um
|
a
|
Abl.
|
o
|
is
|
Sredniy rod otlarining o‘ziga xos xususiyatlari quyidagicha:
1. Accusativus Singularis = Nominativus Singularis = um.
2. Accusativus Pluralis = Nominativus Pluralis = a.
Bu qoida hamma beshta turlanishdagi sredniy rod otlariga tegishli.
Dostları ilə paylaş: |