Tövhid
qid
cmu si
34
ba lanmas dil
...”. (Muh mm d, 47/19) Uca Allah bu ay sind söz v
ld n önc elmin z ruriliyini b yan etmi dir.”
Bilm k
laz md r ki, h r bir müs lman ki i v qad n a
dak üç
ni bilm si v ona uy un
l etm si f rzdir.
Birincisi. Bizi Allah yaratm
r. O, biz ruzi vermi dir.
Bizi özba na
qoymam v biz pey mb r gönd rmi dir. H min pey mb
ita t edib
göst ri rin
l ed n C nn daxil olar, ona asi olan is C
nn
vasil
olar.
Uca Allah bel buyurur:
“H qiq n, Biz Firona elçi gönd rdiyimiz kimi, siz d
ahidlik
ed
k elçi gönd rdik.
Firon elçiy asi oldu. Biz d onu idd tli bir zabla
yaxalad q” (Muzz mmil, 73/15,16).
kincisi. Uca
Allah, Ona ibad td
rik qo ulmas na, ist r o, yax n
k olsun,
ist rs d gönd rilmi elçi, sla raz olmaz. Buna Uca Allah n:
übh siz ki, m scidl r Allah nd r. Yaln z Allaha ibad t
edilm lidir!” (Cinn, 72/18) ay si d lildir.
Üçüncüsü.
k Allaha ibad ti yaln z Ona m xsus sayaraq Allah n
Elçisin (
ona Allah n salavat v salam olsun!) ita t ed n h r bir insan n, n
yax n zizi d olsa bel , Allaha v Elçisin (
ona Allah n salavat v salam olsun!)
qar ç xan bir xsl dostluq etm si yolverilm zdir.
Uca Allah bel buyurur:
“Allaha v Axir t günün iman g tir n el bir camaat tapa bilm zs n
ki, onlar Allaha v Onun Elçisin dü
n olanlarla – öz atalar , o ullar ,
qarda lar , qohum- qr balar olsalar bel - dostluq etsinl r. Allah onlar n
lbin iman salm v onlar Öz t
find n bir ruhla d st kl mi dir. Allah
onlar aclar alt ndan çaylar axan C nn t ba lar na daxil ed
kdir. Onlar
orada
di qalacaqlar. Allah onlardan raz r, onlar da Allahdan raz rlar.
Onlar Allah n firq sind ndirl r. H qiq n, m hz Allah n firq sin daxil
olanlar nicat tapanlard r” (Mucadil , 58/22).
Tövhid
qid
cmu si
35
Qoy Allah s ni Ona ita t etm
yön ltsin! H qiq n, H niflik
(Tövhid dini) brahim pey mb rin ( .) dinidir. Bu – s nin Allaha qullu u
yaln z Ona m xsus edib ibad t etm yin üçündür.
Allah bunu bütün insanlara
mr etmi , onlar m hz bu m qs dl yaratm
r.
Buna gör d Uca Allah bel
buyurur:
“M n cinl ri v insanlar ancaq M
ibad t etm k üçün yaratd m”
(Zariyat, 51/56).
Burada
“...ibad t etm k...” ifad si “t kl dirm k” m nas verir.
Uca Allah n n böyük mri Tövhiddir. Y ni, t kc Allah n ibad
layiq oldu unu q bul etm kdir. Onun qada an etdiyi eyl rin n
böyüyü is
irkdir. irk, Allahla birlikd bir ba qas na dua etm kdir. Buna d lil Uca
Allah n a
dak ay sidir:
“Allaha ibad t edin v heç bir eyi Ona rik
qo may n!..” (Nisa, 4/36).
r kims s nd n: “ nsana bilm si f rz olan üç sas m
n rd n
ibar tdir?” – dey soru sa de ki, qulun R bbini, pey mb ri Muh mm di (
ona
Allah n salavat v salam olsun!) v slam dinini tan mas ndan ibar tdir.”
r “R bbin kimdir?” deyils , de ki, “R bbim, m ni v bütün
al ml ri nem til b sl
n Allahd r. O m nim lah md r (m budumdur).
Ondan ba qa lah (m bud) tan
ram! Buna d lil Allah n a
dak ay sidir:
“H md olsun al ml rin R bbi Allaha” (Fatih , 1/2).
Allahdan ba qa n varsa – yarad lm
r. M n d o m xluqlardan
(yarad lm lardan) biriy m.
r “R bbini
n il tan
san?” – dey soru ulsa:
“Ay ri il , yaratd qlar il ” – cavab ver. Çünki gec d , gündüz d ,
gün d , ay da R bbimin ay rind ndir. Yeddi t
li göy v yeddi
li yer v içind ki h r ey Onun yaratd qlar ndand r.
Uca Allah bel buyurur:
“Gec v gündüz, gün v ay Onun d lill rind ndir.
r siz Ona
ibad t edirsinizs , onda gün
v aya s cd etm yin, onlar yaradan Allaha
cd edin” (Fussil t, 41/37).
Tövhid
qid
cmu si
36
“Do rudan da, R bbiniz göyl ri v yeri alt günd yaradan, sonra da
ucalan Allahd r. O, gündüzü sür tl t qib ed n gec il örtüb bürüyür.
Gün i, ay v ulduzlar mrin tabe ed n d Odur. slind , yaratmaq da,
mr etm k d Ona m xsusdur. Al ml rin R bbi Allah n q
r
xeyirxahd r” ( raf, 8/54).
bb – m buddur (y ni, ibad t edil ndir). Buna d lil is uca Allah n
dak ay sidir:
“Ey insanlar! Sizi v sizd n önc kil ri yaratm R bbiniz ibad t
edin ki, t qva sahibi olas z. O, sizin üçün yer üzünü dö
, göyü is
tavan etdi. Göyd n su endirib onunla sizin üçün növb növ m hsullardan
ruzi yeti dirdi. Siz d bunu bildiyiniz halda heç k si Allaha tay tutmay n”.
l-B
, 2/ 21,22)
fsirçi bn K sir
(Allah ona r hm t etsin!) demi dir: “Bütün bunlar
yaradan ibad layiqdir.”.
Allah n yerin yetirilm sini mr etdiyi ibad tl rd n b zil ri bunlard r:
slam (Allaha t slim olmaq), iman,
ehsan
, dua, xof, ümid b sl
k, t
kkül
etm k, yön lm k, ç kinm k, mütilik, qorxu, üz tutmaq, köm
ça rmaq,
nmaq, Allahdan gözl
n yard m, qurban k sm k, n zir boyun olmaq v
s. Bunlar v ba qalar yaln z Allah üçün edilir.
Uca Allah n a
dak ay si
buna sübutdur:
“ übh siz ki, m scidl r Allah nd r. Yaln z Allaha ibad t
edilm lidir!” (Cinn, 72/18).
r hans bir ibad ti Allahdan ba qas na aid ed n mü rik v kafirdir.
Uca Allah n a
dak ay si buna d lildir:
“Kim Allahla yana ,
haqq nda özünün heç bir d lili olmad ba qa bir ilaha ibad t ed rs ,
onun c zas R bbi Özü ver
kdir. übh siz ki, kafirl r nicat tapmazlar!”
(Muminun, 23/117).
