Tövh d V cmu

Tövhid
qid
cmu si
 
41
 
Muh mm din (ona Allah n salavat  v  salam  olsun!) Allah n  Elçisi 
olmas na  had t g tirm yin m nas , onun  mrl rin  ita t etm k, verdiyi 
rl
 inanmaq, qada an etdiyi  eyl rd n ç kinm k v  m hz onun etdiyi 
kild  Allaha ibad t etm kdir. 
Tövhidin t fsirin , namaza v  z kata (y ni, onlar n f rz olmas na) d lil 
olaraq Uca Allah bel  buyurur: 
“Halbuki onlara, dini m hz Allaha m xsus ed
k, h nifl r kimi 
ibad t etm k, namaz q lmaq v  z kat verm k  mr olunmu du.  n do ru 
din d  el  budur!” (Beyyin , 98/5).   
Oruca (y ni, f rz olmas na) d lil is  Uca Allah n bu ay sidir: 
“Ey iman g tir nl r! Sizd n  vv lkil
 vacib edildiyi kimi siz  d  
oruc tutmaq vacib edildi ki, b lk  pis 
ll rd n ç kin siniz”  (B
, 
2/183). 
cc  (y ni, f rz olmas na) d lil kimi Uca Allah bel  buyurur: 
“... Evi (K
ni) ziyar t etm k insanlar n – yoluna gücü çatan h r 
sin – Allah qar
nda borcudur. Kim bunu inkar ed rs , bilsin ki, Allah n 
al ml
 ehtiyac  yoxdur” (Ali  mran, 3/97). 
 
SAS  MANDIR 
man n yetmi  üçd n s ks
 q
r  öb si var.  n üstünü L  ilah  
ill llah k lm si,  n a
 is  insanlar  narahat ed n  eyl ri yolun üstünd n 
götürm kdir. H ya (utancaql q) da iman n  öb rind ndir. 
man n  rtl ri alt r: 
1. Allaha iman g tirm k; 
2. Onun m kl rin  iman g tirm k; 

---

Tövhid
qid
cmu si
 
 
42
 
3. Onun kitablar na iman g tirm k; 
4. Onun pey mb rl rin  iman g tirm k; 
5. Axir t günün  iman g tirm k; 
6. Q
rin xeyir v
rin  iman g tirm k. 
Bu alt
rtin d lili kimi Uca Allah buyurur: 
 
“Yax
l üzünüzü m riq  v  m rib  t
f çevirm yiniz 
deyildir. Lakin yax
l sahibl ri Allaha, Axir t günün , m kl
, 
kitablara, pey mb rl
 iman g tir n...” – l rdir. (B
, 2/177). 
rin d lili Uca Allah n bu ay sidir: “Biz, h qiq n d , h r  eyi 
rin  gör  yaratd q” (Q
r, 54/49). 
 
ÜÇÜNCÜ  SAS EHSANDIR. 
ONUN BIR 
RT  VAR. 
Ehsan – Allah  görürmü  kimi ibad t etm yindir. S n Onu görm
n 
bel , O s ni görür. 
Bununla  laq dar Uca Allah bel  buyurur: 
“H qiq n d , Allah Ondan qorxanlar v  yax  i r gör nl rl dir” 
(N hl, 16/128). 
Uca Allah bel  buyurur: 
“Qüdr tli v  R hmli olana t
kkül et! O, s ni namaza duranda da 
görür, s cd  ed nl r içind  h
t ed nd  d . H qiq n d  O, E id ndir, 
Bil ndir!” (
ra, 26/217-220). 
Uca Allah bel  buyurur: 

---

Tövhid
qid
cmu si
 
43
 
“S n hans  bir i
 olsan, Qurandan n  oxusan, siz n  i  görs niz, 
ba
z ona qar ark n Biz siz ahid olar q...” (Yunus, 10/61). 
Buna Pey mb rin (ona Allah n salavat  v  salam  olsun!) Sünn sind n 
tiril n  d lil  is ,  Öm r  ibn  X ttabdan  (Allah ondan raz  olsun!) n ql edil n 
disdir. Bu r vay t, "C bray n h disi" ad  il  m hurla
r. Öm r ibn 
ttab (Allah ondan raz  olsun!) bel  demi dir: “Bir gün Allah n Elçisinin (ona 
Allah n salavat  v  salam  olsun!) yan nda oturmu duq. Yan
za a appaq 
libasl , qapqara saçl , üst-ba nda  yoldan g n adam n  lam tl ri olmayan v  
bizd n onu heç kimin tan mad  bir adam g ldi. O, Allah n Elçisinin (ona 
Allah n salavat  v  salam  olsun!) yan nda oturdu. Sonra dizl rini onun dizl rin  
yax nla rd . Ovuclar  da onun ayaqlar n üstün  qoyub bel  dedi: 
“Ey Muh mm d! M
slam haqda x
r ver! 
Allah n Elçisi (ona Allah n salavat  v  salam  olsun!) dedi: 
slam – Allahdan ba qa ibad  h qiq n layiq olan ilah olmad na, 
Muh mm din d  Onun qulu v  Elçisi oldu una  had t etm yin, namaz 
lma n, z kat verm yin, Ramazan orucunu tutma n, gücün çatarsa, h cc  
getm yindir”.  
O adam:  
“Do ru söyl din” dedi.  
Biz  onun  bu  sözün   t ccüb  etdik.  Çünki  h m  soru ur  v   h m  d  
cavab n do ru oldu unu bildirirdi. O sonra: 
“M
 iman haqda x
r ver?” – dey  soru du. 
Allah n Elçisi (ona Allah n salavat  v  salam  olsun!): 
man – Allaha, m kl rin , kitablar na, pey mb rl rin , axir t 
günün , q
rin xeyir v
rin  iman g tirm yindir” – dedi. 
O adam: 
“Do ru söyl din” – dedi. 
Sonra is : 
“M
 ehsan haqda x
r ver?” - dey  soru du. 
Allah n Elçisi (ona Allah n salavat  v  salam  olsun!): 
“Allah  görürmü  kimi Ona ibad t etm ndir. S n Onu görm n d , O, 
ni görür” – dedi. 
O adam: 
“Qiyam t n  vaxt olacaqd r?” – dey  soru du. 
Allah n Elçisi (ona Allah n salavat  v  salam  olsun!): 
“Soru ulan bu bar
 soru andan daha m lumatl  deyil” – dedi. 

---

Tövhid
qid
cmu si
 
 
44
 
O adam buyurdu ki: 
“M
 qiyam tin  lam tl ri haqda x
r ver!” 
Allah n Elçisi (ona Allah n salavat  v  salam  olsun!) buyurdu: 
“Cariy nin öz a as  do mas . Ayaqyal n, ç lpaq v  kas b davar 
çobanlar n imar t tikm kd  bir-biril ri il  yar a girm rini görm yindir”. 
Hz. Öm r (Allah ondan raz  olsun!) deyir ki: 
“Sonra h min adam qalx b getdi. M n heyr t içind  donub qalm
m. 
Bir müdd t sonra Allah n Elçisi (ona Allah n salavat  v  salam  olsun!) buyurdu: 
“Ey Öm r, soru an n kim oldu unu bilirs nmi? 
n d : “Allah v  
Elçisi daha yax  bil r” dedim. 
Allah n Elçisi (ona Allah n salavat  v  salam  olsun!): 
“Bu, C bray l idi. Siz  dininizi öyr tm k üçün g lmi di” – buyurdu
8
. 
 
ÜÇÜNCÜ  SAS: 
PEY
MB
Z MUH MM
 (ona Allah n salavat  v  salam  
olsun!) TANIMAQ 
Muh mm din  atas   Abdullah,  babas   is   Ha imin  o lu 
bdülmüt llibdir. Ha im Qürey  q bil sind ndir. Qürey
bl rd n, 
bl r is
brahim x lilin (ona v  Pey mb rimiz n  fz l salavat v  salam 
olsun!) o lu  smay n n slind ndir. 
O, alt
 üç il ya am
r. Bunun ilk q rx ili pey mb rlikd n önc , 
sonrak  iyirmi üç ili is  pey mb r v  elçi kimi keçmi dir. 
Allah n Elçisi (ona Allah n salavat  v  salam  olsun!) “ qra” (oxu!) ay si il  
pey mb r,  "Müdd sir"l   (libas na bürünüb örtünmü ) is , Elçi oldu. O, 
kk
rind ndir. 
Allah onu (ona Allah n salavat  v  salam  olsun!)  irkd n ç kindirm k v  
tövhid  d
t etm k üçün gönd rmi di. 
Uca Allah bel  buyurur: “Ey libas na bürünüb örtünmü  pey mb r! 
Qalx v  insanlar  x
rdar et! T kc  R bbini uca tut! Geyimini t miz saxla! 
Pis  eyl rd n uzaqla ! Yax
 t
nna m qs dil  etm ! R bbin üçün 
bir et!” (Mud ssir, 74, /1-7). 
                                                             
8 Müslimin S hih, Kitabul- man, c. 1/8,  man,  slam v  Ehsani aç qlama bab nda. 

---