İzahlı şəriət hökmləri
561
Məsələ 2745: Əgər meyyitin varisi təkcə ata ya ana oğlan və
qızla birlikdə olsalar, malı altı hissəyə bölürlər; bir hissəsini ata
və ya anaya, qalanını isə hər oğlana, qıza düşənin iki bərabəri
düşəcək şəkildə bölürlər.
Məsələ 2746: Əgər meyyitin varisi təkcə ata və bir qız, yaxud
ana və bir qız olsa, malı dörd hissəyə bölüb bir hissəsini ata
yaxud anaya, qalalnını isə qıza verirlər.
Məsələ 2747: Əgər meyyitin varisi təkcə ata və bir neçə qız,
yaxud ana və bir neçə qızdırsa, malı beş hissəyə bölüb bir
hissəsini ata, yaxud anaya, dörd hissəsini isə qızların arasında
bərabər şəkildə bölürlər.
Məsələ 2748: Əgər meyyitin övladı yoxdursa, onun oğlundan
olan nəvəsi, qız olsa belə, oğluna düşən irs payına sahib çıxır.
Qızdan olan nəvəsi oğlan olsa belə, qızına düşən irs payına sahib
çıxır; məsələn: meyyitin qızından bir oğlu və oğlundan bir qızı
varsa, malı üç hissəyə bölüb bir hissəsini oğlana və iki hissəsini
qıza verirlər.
İKİNCİ DƏSTƏNİN İRSİ
Məsələ 2749: Payına irs düşən ikinci yaxın dəstə babası və
nənəsi, qardaşı və bacısıdır. Əgər qardaş və bacısı yoxdursa, irs
onların övladlarına çatır.
Məsələ 2750: Əgər meyyitin varisi təkcə bir qardaş və ya bir
bacıdırsa, bütün mal ona çatır. Əgər ata və anadan neçə qardaş,
yaxud ata və anadan neçə bacısı varsa, mal onların arasında
bərabər şəkildə bölünür. Əgər ata və anadan qardaş və bacı
birlikdədirlərsə, hər qardaş, bacıya düşən payın iki bərabəri
qədər aparır; məsələn: əgər ata və anadan iki qardaş və bir bacı
varsa, malı beş qismə bölüb qardaşlardan hər biri iki qismini və
bacıya onun bir qlsmi düşür.
Məsələ 2751: Əgər meyyitin ata-anadan bir olan qardaş və
bacısı olsa, atadan bir, anadan ayrı olan qardaş və bacısı irs
562
İRSİN HÖKMLƏRİ
aparmaz. Əgər ata-anadan bir olan qardaş və bacısı olmasa və
əgər ancaq atadan bir olan bir bacı, ya bir qardaşı olsa, malın
hamısı ona çatır. Əgər ata tərəfdən bir olan bir neçə qardaş, ya
bir neçə bacı olsa, malı öz aralarında bərabər böləcəklər. Əgər
atadan bir olan həm qardaşı və həm də bacısı olsa, hər qardaş hər
bacıdan iki bərabər çox irs aparacaq.
Məsələ 2752: Əgər meyyitin varisi ancaq anadan bir olub,
atadan ayrı olan bir bacısı ya bir qardaşı olsa, malın hamısı ona
çatar. Əgər anadan bir olan bir neçə qardaş ya bir neçə bacı ya
bacı və qardaş olsa, bərabər şəkildə mal onların arasında
bölünür.
Məsələ 2753: Əgər ölünün ata-anadan qardaş və bacı, atadan
qardaş və bacısı, anadan bir qardaş, yaxud bir baçısı olsa, atadan
olan qardaş və bacıya irs çatmır. Malı altı hissəyə bölüb, bir
hissəsini anadan olan qardaşa, yaxud bacıya, qalanını ata-anadan
olan qardaş və bacıya verirlər. Hər qardaş, bacının payına düşən
irsin, iki bərabəri miqdarına sahib olur.
Məsələ 2754: Əgər ölünün ata-anadan qardaş və bacısı,
atadan qardaş və bacısı və anadan qardaş və bacısı varsa, atadan
olan qardaş və bacısına irs çatmır. Malı, üç qismə bölürlər; bir
qismini ana tərəfindən olan qardaş və bacının arasında bərabər
bölürlər. Qalanını, ata-anadan bir olan qardaş və bacıya verirlər.
Hər qardaş, bacıya düşən irsin iki bərabərinə sahib olur.
Məsələ 2755: Əgər ölünün varisi təkcə atadan bir olan qardaş
və bacısı və ana tərəfdən bir qardaşı, yaxud anadan bir bacısı
olsa, malı altı hissəyə bölüb bir hissəsini anadan olan qardaş,
yaxud bacıya, qalanını atadan olan qardaş, yaxud bacıya verirlər.
Hər qardaş, bacıya çatan irsin iki bərabərinə sahib olur.
Məsələ 2756: Əgər ölünün varisi təkcə ata tərəfindən qardaş
və bacısı və ana tərəfindən bir neçə qardaş və bacısı olsa, malı üç
qismə bölürlər; bir hissəsini ana tərəfindən olan qardaş və
bacının aralarında bərabər şəkildə bölürlər. Qalanını, ata
İzahlı şəriət hökmləri
563
tərəfindən olan qardaş və bacıya verirlər. Hər qardaş, bacıya
çatacaq irsin, iki bərabərinə sahib olur.
Məsələ 2757: Əgər ölünün varisi təkcə qardaş, bacı və
arvadıdırsa, arvad öz irsinə, (2781-ci məsələdə qeyd ediləcəyi
kimi) sahib olur. Bacı və qardaş isə, keçən məsələlərdə deyildiyi
şəkildə, irsə sahib olacaqlar. Həmçinin, əgər bir arvad ölsə, onun
varisi təkcə bacı, qardaş və əridirsə, ərinə, irsin yarısı çatır. Bacı
və qardaşa, keçən məsələlərdə deyilən şəkildə irs çatır. Ancaq
arvad, yaxud ərə, irs çatan zaman, ana tərəfindən olan qardaş və
bacının payından azalmayacaq; ata-anadan bir olan və ya ata
tərəfindən bir olan qardaş və bacının payından azalır. Məsələn:
əgər ölənin varisi əri, ana tərəfindən olan qardaş və bacısı, ata-
ana tərəfindən olan qardaş və bacısıdırsa, malın yarısı ərə, əsl
malın üçdə biri, ana tərəfindən olan qardaş və bacıya verirlər.
Maldan qalan hissə isə, ata-anadan olan qardaş və bacıya çatır.
Deməli, əgər onun bütün malı altı tüməndirsə, üç tümən ərə, iki
tümən ana tərəfindən olan qardaş və bacıya, ata-anadan olan
qardaş və bacıya isə, bir tümən verirlər.
Məsələ 2758: Əgər ölənin qardaş və bacısı yoxdursa, onların
irs payını övladlarına verirlər. Ana tərəfindən olan qardaşının
övladı və bacısının övladının ararsında bərabər şəkildə bölünür.
Ata və ya ata-ana tərəfindən olan qardaşının övladına, yaxud
bacısının övladına düşən paylarda, hər oğlana, qızın iki misli
qədəri irs çatır.
Məsələ 2759: Əgər ölənin varisi təkcə bir baba, yaxud bir
nənə (istər ata tərəfdən, istərsə də, ana tərəfdən) olarsa, bütün
mal ona çatır. Ölənin babası olduğu halda, babasının atasına irs
çatmır. Əgər ölənin varisi təkcə bir baba, yaxud ata tərəfindən
nənəsi olarsa, mal üç qismə bölünür; iki qismi babaya və bir
qismi nənəyə verilir. Əgər ana tərəfindən olan baba və nənə
olarsa, malı öz aralarında bərabər şəkildə bölürlər.
Dostları ilə paylaş: |