44
TƏXƏLLİNİN HÖKMLƏRİ
etməyəcək şəkildə azacıq rütubətli olsa belə, heç bir maneəsi
yoxdur.
Məsələ 69: Ehtiyat-müstəhəbbə əsasən, qaitin təmizləndiyi
daş ya parça, üç tikə olsun. Əgər üç tikə ilə nəcis aradan
getməsə, nəcisin aradan getməsinə qədər daşları artırılmalıdır.
Lakin gözlə görünməyən kiçik zərrələrin qalmasının eybi
yoxdur.
Məsələ 70: Allah və Peyğəmbərin
(səlləllahu ələyhi və alihi və
səlləm)
adları yazılmış kağız kimi, ehtiram göstərilməsi vacib olan
şeylərlə ğaitin məxrəcini paklamaq haramdır. Sümük və təzəklə
də ğaitin məxrəcini paklamaq olmaz.
Məsələ 71: Məxrəcini paklayıb paklamadığında şəkk edən bir
şəxs adətən sidik və ğaitdən sonra dərhal özünü pak edirmişsə
də, ehtiyat-vacibə əsasən yenidən paklaması lazımdır.
Məsələ 72: Əgər namazdan sonra bir şəxs namazdan əvvəl
övrətinin məxrəcini paklayıb-paklamadığında şəkk edərsə,
qıldığı namaz səhihdir. Amma sonrakı namazlar üçün paklaması
lazımdır.
İSTİBRA
Məsələ 73: İstibra, kişilərin sidikdən sonra, sidiyin sidik
kanalında qalmamasına əmin olmaları üçün yerinə yetirdikləri
müstəhəb bir əməldir. İstibra bir neçə növdür: Onlardan ən
yaxşısı budur ki, əgər sidik kəsildikdən sonra, ğaitin məxrəci
nəcis olmuşdursa, əvvəlcə onu pak etməli, sonra üç dəfə sol əlin
orta barmağı ilə ğaitin məxrəcindən alətin kökünə qədər çəkməli
və daha sonra baş barmağı alətin üzərinə və onun yanındakı
barmağı da alətin altına qoyaraq, aləti sünnət olunan yerə qədər
üç dəfə çəkməlidir. Sonra isə alətin başını üç dəfə sıxmalıdır.
Məsələ 74: Bəzən şəhvət hissinin təhrik olunmasından sonra
insandan gələn “məzi” adlanan su, pakdır. Həmçinin, mənidən
sonra gələn “vəzi” adlanan və bəzən sidikdən sonra gəlib “vədi”
İzahlı şəriət hökmləri
45
adlanan su da əgər bövl və məni ona qatışmayıbsa pakdır. Belə
ki, əgər insan bövl etdikdən sonra istibra etsə və sonra ondan bir
su gəldiyi zaman sidik və ya bu üç sudan biri olmasında şəkk
edərsə, pakdır.
Məsələ 75: Əgər insan istibra edib-etməməsinə dair şəkk
edirsə və ondan bir nəm xaric olursa, onun pak və ya nəcis
olmasını bilmirsə, nəcisdir və dəstəmaz alıbsa batildir. Amma
etdiyi istibranın səhih olub-olmadığında şəkk edirsə və bu zaman
ondan nəm gəlirsə və bunun pak olub-olmadığını bilmirsə, pak
sayılır və dəstəmazı batil deyil.
Məsələ 76: İstibra etməyən şəxs, əgər bövl etdiyi vaxtdan bir
müddət keçəndən sonra məcrada sidiyin qalmamasına arxayın
olsa və sonra bir nəm görüb onun pak olub-olmamasında şəkk
edərsə, o nəm pakdır. Dəstəmazı da batil etmir.
Məsələ 77: Əgər insan sidikdən sonra istibra edib dəstəmaz
alsa və dəstəmazdan sonra özündə sidik, və ya məni olması ona
məlum olan bir nəmlik müşahidə edərsə, bu halda ehtiyata
əsasən qüsl edib dəstəmaz alması vacibdir. Amma dəstəmaz
almamışdırsa, yalnız dəstəmaz alması kifayətdir.
Məsələ 78: Qadın üçün bövlün istibrası yoxdur. Əgər özündə
nəmlik görərsə və bu nəmliyin sidik olub-olmamasına şəkk
edərsə, pakdır. Həmin rütubət qüslü və dəstəmazı da batil etməz.
TƏXƏLLİNİN MÜSTƏHƏB VƏ MƏKRUHATI
Məsələ 79: İnsanın təxəlli vaxtında bir şəxsin görməyəcəyi bir
yerdə oturması, təxəlli yerinə daxil olduğu zaman əvvəl sol
ayağını və çıxanda əvvəl sağ ayağını atması, təxəlli halında ikən
başını örtməsi və bədəninin ağırlığını sol ayağına salması
müstəhəbdir.
Məsələ 80: Təxəlli vaxtında günəşlə və ya ayla üzbəüz
oturmaq məkruhdur. Amma övrətini bir şeylə örtsə məkruh
deyil. Habelə külək qabağında, yolda, xiyabanda, küçədə, evin
46
TƏXƏLLİNİN HÖKMLƏRİ
qapısında və meyvə verən ağacın altında təxəlli etmək, təxəlli
vaxtı nə isə yemək, çox oturmaq, sağ əl ilə yumaq məkruhdur.
Həmçinin təxəlli vaxtı danışmaq, (da məkruhdur) amma məcbur
qalarsa və ya zikr edərsə eybi yoxdur.
Məsələ 81: Ayaq üstə, bərk yerə, heyvanların yuvasına, suya,
xüsusi ilə durğun (axarı olmayan) suya bövl etmək məkruhdur.
Məsələ 82: Bövl və qaitin qarşısını almaq məkruhdur. Əgər
qarşısını almaqla bədənə zərər çatsa, haramdır.
Məsələ 83: İnsanın namazdan, yatmazdan, cinsi əlaqədən
əvvəl və məni gəldikdən sonra bövl etməsi müstəhəbdir.
İzahlı şəriət hökmləri
47
NƏCASƏTLƏR
Məsələ 84: Nəcasət on iki şeydən ibarətdir.
1. Sidik.
2. Ğait.
3. Məni.
4. Murdar olmuş heyvan.
5. Qan.
6. İt.
7. Donuz.
8. Kafir.
9. Şərab.
10. Pivə.
11. Nəcis yeyən heyvanın təri. Ehtiyat-vacibə əsasən ondan
qorunmaq lazımdır.
12- Haramdan cünub olanın təri
1-2 SİDİK VƏ ĞAİT (İFRAZAT)
Məsələ 85: İnsanın və atıcı qanı olan (yəni, damarını
kəsdikdə, qanı sıçrayışla gələn) haram ətli heyvanların sidik və
ğaiti nəcisdir. Ehtiyat-müstəbb budur ki, atıcı qanı olmayan
haram ətli heyvanların məsələn əti haram olan balığın sidik və
ğaitindən çəkinilsin. Əti haram olan kiçik canlıların; məsələn: əti
olmayan ağcaqanad və milçəy kimi, həşəratın fəzləsi pakdır.
Məsələ 86: Əti haram olan quşların ğaitləri pakdır, amma
daha yaxşı budur ki, onlardan çəkinilsin.
Məsələ 87: Nəcasət yeyən heyvanın bövl və ğaiti nəcisdir.
Ehtiyata əsasən donuz südü əmən quzunun, həmçinin (nəuzu
billah) insanın cinsi əlaqədə olduğu heyvanın sidik və ğaiti də
eyni hökmü daşıyır.
Dostları ilə paylaş: |