13 BOB O‘zgarma diametrli oddiy qisqa quvur. Bizga ma’lumki, yon tomonlarga qisman ajralishi bo‘lmagan quvurlar sistemasi
oddiy quvurlar sistemasi deyiladi.
qisqa quvurlar sistemasining gidravlik hisobida suyuqlik oqimining chiqishi
suyuqlik satxi ostiga va ochiq atmosferaga qarab ayrim o‘ziga xos tomonlari bo‘lishi
mumkin. Har qaysi holat bilan aloxida tanishamiz.
Suyuqlik oqimining satx ostiga chiqishi (13.1,
a -rasm). Bunda biz suyuqlik
oqimining o‘rtacha
tezligi vaqt o‘tishi bilan o‘zgarmaydigan barqaror harakati mavjud
bo‘lgan holat bilan tanishamiz. quvur orqali tutashgan A va V idishlardagi suyuqlik
satxlari farqi
z ga teng deb qabul qilamiz. Suyuqlik A idishga oqib kirib,
V idishdan chiqib ketmoqda .
quvurda harakatlanayotgan oqim sarfini hisoblaymiz. Buning uchun Bernulli
tenglamasidan foydalanamiz.
1)
1-1 va
2-2 kesimlarni tanlab olib, hisoblash uchun qulay vaziyatdan taqqoslash
00 tekisligini o‘tkazamiz (13.1, a-rasm).
2)
Tenglamaning umumiy ko‘rinishini yozib olib, unga kiruvchi har bir had bilan
alohida tanishamiz.
f h g p z g p z
2
2
2
2
2
2
2
1
1
1
(13.1)
Tenglamada
z 1 =Z;
1 =
A =0; p 1 =p 2 =Pa; z 2 =0;
1,0 (13.2)
Demak,
f h Z
(13.3)
bunda,
g h f f 2
2
(13.4)
g Z f 2
2
(13.5)
97
13.1-rasm. qisqa quvurlar
a) oqimning satx ostiga chiqishi
b) oqimning atmosferaga chiqishi
gZ f 2
1
(13.6)
Bundan oqim sarfini hisoblash formulalarini yozishimiz mumkin:
gZ D Q f 2
1
4
2
(13.7)
