U. G‘afUrov, Q. SharIpov

asosiy mablag‘ning eskirishi
– asosiy mablag‘ boshlang‘ich qiy
-
matining pasayib borishi.
Asosiy mablag‘ boshlang‘ich qiymatining pasayib borishi uning eskir
-
gan qismining mahsulot qiymatiga o‘tkazib borilishi sababli ro‘y berib, 
bu jarayon asosiy mablag‘lar amortizatsiyasi deb ataladi.
asosiy mablag‘lar amortizatsiyasi
– asosiy mablag‘lar eskirish 
qiymatini mahsulot ishlab chiqarish xarajatlariga kiritib borish yo‘li 
bilan pul ko‘rinishidagi qoplab borilishi.
Amortizatsiya ajratmasi (
A
aj
) asosiy mablag‘ qiymati (
M
as
) ni mazkur 
qiymatning xizmat davri (
X
d
) ga nisbati orqali aniqlanadi:
 
A
aj
as
d
M
X

Amortizatsiya ajratmalari belgilangan amortizatsiya me’yori asosida 
ajratilib boriladi.
 amortizatsiya me’yori (A
m
) 
asosiy mablag‘ qiymati 
(
M
as
) va mazkur qiymatning xizmat davri (
X
d
) bilan ko‘paytmasiga nisbati 
hamda ularni foizda ifodalash orqali aniqlanadi:
 
A
M
as
as
d
M
M
X
=
×
×
100%
yoki 
A
M
d
X
=
×
1
100%

---

78
Korxonada ushbu yo‘l bilan yig‘ilib boriladigan asosiy mablag‘larning 
eskirish summasi 
amortizatsiya jamg‘armasi
ni tashkil etadi. 
Aytaylik, korxonaga 50 mln. so‘mlik stanok sotib olindi. Agar sta
-
nokning 10 yil davomida xizmat qilishi ko‘zda tutilgan bo‘lsa, u holda 
bir yillik eskirish summasi 5 mln. so‘mni, amortizatsiya me’yori esa 10 
foizni tashkil etadi: