Ü m u m m IL l is a vad qa yğIS1
Yüklə 0,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2. Ümummilli türk ünsiyyət dili problemi qarşıda durur.
- Millətin bu probleminin həlli türk dünya sının bütün problemlərinin həllinin başlanğıcı, üsulu və vasitəsi ola
- Bu, mənim böyük arzum, milli vəsiyyətimdir.
Bütün azərtürk sözlərinin deyilişində vurğunun sonuncu heca üstündə olması qanunu göz bəbəyi kimi qorunmalıdır! Bu, dilimizin misilsiz gözəlliyinin saxlanması üçün çox vacib amildir!
Unuda bilmirəm, türkün dünyada - bütün tarixdə (!) ən qədim, ən təkmil dilini Martayan salıb ayağının altına, tapda layıb, təhqir edib(!) ondan yeni, «təmiz» bir dil protezi yapıb. Bax bu protez türk-erməni dili 90 ildir sadəlövh türk milləti nin ağzım yara eləməkdədir. Bu dövrdə Akopun «türk» dilin də, yeni «Çalı quşu» yaranmayıb, Atatürkün türk dilində «tartışma» yox idi, «özgürlük» yox idi, «Kuyruklu piano», tramvay altından çıxan «alafranga» və digər «fransız sözləri» yox idi. Son zamanlar azərtürk dilinə «neologizm»lər də gətirirlər: civcırında, kültür, dəmək, dönəm, sıçak, sue... Onlar dili nəinki yaxşılaşdırmır, əksinə, pisləşdirir, çirkləndirir, murdarlayır. Bu, türkləşmə deyil, erməniləşmədir. Yadıma gəlir, 40-50 ilin söhbətidir. Hüseyn Cavidin bir cil dini aldım, oxudum. Və bundan sonra qəribə bir tərzdə, gördüm ki, öz fikirlərimi başlamışam şeirlə düşünməyə, özü də ovaxtkı türk dilində, Cavidin dilində! Türkün dili bu idi, Cavidin poeziyası belə idi! Bu, «köhnə» türk lisanı idi, gözəl, incə, mənalı. Gəliyorum, gediyorum sözləri, evet kəlməsi mənə o türkçədə zövq verirdi. İndi əksinə... Müasir (bu sözü də Martayan tullayıb) - «modern» erməni-fransız-«türk» dilində olan kullanma, ilişki, tutuklamak o türkcədə yox idi. Erməni Martayanm dilə vurduğu zərbə türk millətinin ən ağrılı, ən böyük fəlakətidir. Bunu türk alimləri anlamalı, bu eybəcər əmələ imkan verməməli idilər. Veriblər... Dilin toxunulmazlığı, ona süni müdaxilənin yolverilməzliyi bu gün azərtürk dilinin timsalında xüsusilə kəskin görünür. Nəyə görə? Yalnız iki amili qeyd edirəm: 1. Dünyanın ən qədim yazılı, ilk - sumer dilindən yadigar qalan azərtürk dili, erməninin «yapdığı» «islahat»dan əvvəlki osmanlı-türk dili həmçinin, qeyd etdiyim kimi, 46
sir və qədim dillər içərisində müstəsnadır, misilsizdir! Ən qədim, bütün insani müqəddəslərin hamısından ulu olan bu dünya yadigarını, bəşərin ən qiymətli relikviyasını dəy işməyə heç kimin mənəvi ixtiyarı yoxdur, buna heç bir alimin elmi və idrakı çatmaz. Bu, dilə süni müdaxilə, tiirk millətinin, bütün bəşəriyyətin çox böyük, ən böyük nai liyyətinə, 12 min il yaşamış, inkişaf etmiş, cilalanmış can lı dünya sərvətinə qarşı qəsd olardı. Heç bir tiirk, heç bir vicdanlı insan belə bir qəddar cinayətə yol verə bilməz! Belə qətlə yalnız iblisin əli qalxa bilər. Təəssüf ki, bu ib lis - erməni Akop Martayan gəlib, bu boyda xalqı belə qəddarcasına aldadıb...
Onun iki cür həlli təklif olunur: 1) müxtəlif türk ləhcələri əsasında ümumi dili yaratmaq: 2) indiki türk ləhcələrindən birini ümumi ünsiyyət dili kimi qəbul etmək. Birinci təklif yaramır: daimi istifadəsiz, xüsusi sahibi olmayan süni dil həyata daxil ola bilmir, məsələn, Av ropa dilləri əsasında yaradılmış süni esperanto dili kimi. İkinci təklif barədə isə mənim rəyim belədir. Məkrli eqoizm və ya primitiv «urapatriotizm» yox, fdologiya, elmi, bəşəri dərrakə, tiirk qeyrəti, obyektiv vicdan buyu rur, əsas türk xalqlarının məkan - coğrafi vəziyyəti isə təsdiq edir: türk xalqlarının yaşadığı ərazinin ortasında yerləşən, sumer-tiirk dilinin daşıyıcı-xəzinədarı azər türk lər öz dili ilə bir tərəfdən Kiçik Asiya, digər tərəfdən isə Orta Asiya və Rusiya türkləri ilə həmsərhəd olmaqla, onlarla bilavasitə ünsiyyət imkanına malik olub və indi də malikdir. Odur ki, bütün türk milləti yalnız ən təmiz sax lanmış, həm də əlavə inkişaf etdirilmiş ən təkmil, coğrafi ortaq vəziyyəti tutan türk dilini - azərtürk dilini ümumi ünsiyyət dili kimi istifadə edə bilər. Azərtürk xalqının ən yaxşı türk - indiki azərtürk dili, qeyd etdiyim kimi, biitiin 47
dünyanın bütün tarixinin ən qədim yadigarı, bununla da ən qiymətli relikviyasıdır. Bu dil təkcə türk millətinin deyil, bütün dünyanın sərvətidir, ən təkmil, ən qiymətli, ən incə, ən gözəl və lazımlı, özü də canlı relikviyasıdır. 10-12 min ildən gələn bu relikviya tarixdə yeganədir. Bu sözlər əsassız eyforiya deyil, tam təsdiq olunmuş elmi faktdır.
Türkiyənin Milli vəzifəsi bu gün bu dilə, şumerdən gələn əsl TÜRK - azərtürk dilinə qayıtmaqdır. «Zərərin yarısmdan qayıtmaq da xeyirdir». Millətin bu probleminin həlli türk dünya
Bütün cəhətlərinə, o cümlədən asanlığına, qanuniliyinə, birmənalılığma görə azərtürk dili əvəzsizdir. Dünya bu sərvəti itirməməlidir, əksinə, hamı onu qorumalı, ondan bəhrələnməlidir. İlk dünya dilinin son dünya dili olmaq əsası, haqqı və imkanı var. Ümid edirəm və əminəm ki, türk xalqlarının dərrakəli nümayəndələri toplaşıb, hissiyyatla yox, ağılla bu böyük və vacib milli məsələni müzakirə edəcək və görəcəklər: azərtürk
*
Hələ geniş tanınmamış əsl bir şairimizin bu kiçik həcmli, fəqət böyük mənalı şeirini oxumaq səadətini sizinlə bölüşürəm. 48 Fazil Bəhmanoğlu ANA DİLİM Türkülüyün bütövlük səsi - Azərbaycən türkcəsi. Çindən Yemçaya Baykaldan - Balkanlara hökmü çatan, Qafqaz Altay Böyük turan ellərində Min illərdi işıq saçan, Ana dilim. Ünvanımız, adımız Kökümüz, əcdadımız Oğuz-qıpçaq soraqlı tanrı haqlı «Dədəm Qorqud» kitabı, Alp Arslanın Malazgirddə Əsgərlərə xitabı -
Ana dilim. Bilgə Kağan vəsiyyəti Kaşğarh Mahmudun Möhtəşəm türk lüğəti, Yasəvinin, Əmrənin. Adı gözəl, özü gözəl Məhəmmədə rəğbəti Türkyəban Füzulinin Gözəlliyə heyrəti, A na dilim. Babəkin Afşinlə Üzbəüz söhbəti Eldəgizin Atabəylər dövləti, Sakariya, Çanaqqala şöhrətini Tarixlərə yazanların qeyrəti, Ana dilim. Sabirin, Cavidin Millət eşqi, qüdrəti Vaqifin əl çatmayan Şeri, sənəti, Şəhriyarın -
türkün dili Ulutürkün türk sözündən qorxanlara nifrəti, A na dilim. Sən! Türk dünyasının bütövlük səsisən, Anadolu, qazax, öz bək... A zərbaycan türkcəsisən, Bütün türkcələrin öncəsisən. Ana dilim. 49
Yüklə 0,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|